Πρόσωπα

Μαρία Φαραντούρη στο infowoman.gr: «Νιώθω ότι ζούμε έναν ακήρυχτο πόλεμο»

Ο διεθνής Τύπος την έχει αποκαλέσει «Μαρία Κάλλας του λαού» (The Daily Telegraph), «Joan Baez της Μεσογείου» (Le Monde), ενώ χαρακτήρισε τη φωνή της «Δώρο των θεών του Ολύμπου» (The Guardian), αφιερώνοντάς της εκτενείς διθυραμβικές κριτικές, που εξήραν όχι μόνο τα φωνητικά προσόντα και τη σεμνή σκηνική της παρουσία, αλλά, επίσης, το ήθος και την κοινωνική δραστηριοποίησή της.

Τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα, υπήρξε μια εντελώς νέα μορφή τραγουδίστριας – αγωνίστριας και συνειδητοποιημένης γυναίκας.

Ο λόγος για τη Μαρία Φαραντούρη που γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1947 στην Αθήνα. Μια σκληρή εποχή για την Ελλάδα και τον κόσμο, που μετρούσαν ακόμη τις πληγές τους από τον πόλεμο και τη γερμανική κατοχή. Η παιδική της ηλικία δεν ήταν εύκολη και ανέμελη. Η πολιομυελίτιδα -η επιδημία της εποχής, που έπληττε, κυρίως, τα παιδιά- δεν την άφησε αλώβητη και την ταλαιπώρησε έντονα έως το τέλος των παιδικών της χρόνων. Η απομάκρυνση από τους γονείς και η καραντίνα -έστω και μαζί με άλλα παιδιά- στο σανατόριο για έξι μήνες ήταν μια επώδυνη διαδικασία για την μόλις δύο ετών Μαρία. Οι γονείς της νησιώτες, ο πατέρας -Γεράσιμος- από την Κεφαλονιά και η μητέρα -Ελένη- από τα Κύθηρα, ήταν εγκατεστημένοι στη Νέα Ιωνία. Από εκεί και οι πρώτες μνήμες, εικόνες και ήχοι…

Η εφηβεία έφερε τις πρώτες δημιουργικές εμπειρίες: η συμμετοχή της στη χορωδία του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής τής έδωσε τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει ότι το τραγούδι θα γινόταν γι’ αυτήν δρόμος και τρόπος ζωής. Σε μια εκδήλωση του συλλόγου αυτού, το 1963, την άκουσε ο Μίκης Θεοδωράκης να τραγουδά ένα δικό του τραγούδι, τον Καημό. Ήταν τόσο βαθιά η εντύπωση που του προκάλεσε η νεαρή τραγουδίστρια, ώστε στο τέλος της συναυλίας τη συνάντησε στα παρασκήνια και της είπε: “Το ξέρεις ότι έχεις γεννηθεί για να τραγουδάς τα τραγούδια μου;”. “Το ξέρω”, ήταν η άμεση απάντηση της δεκαεξάχρονης Μαρίας. Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς, με την παύση του σχολείου για τις θερινές διακοπές, αποτέλεσε μέλος του γκρουπ Θεοδωράκη.

Έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο ως «ιδεώδης ερμηνεύτρια» του Μίκη Θεοδωράκη, παίζοντας, συγχρόνως, σπουδαίο ρόλο στο κίνημα για την αναβίωση της ελληνικής μουσικής. Θεωρείται η πιο αυθεντική έκφραση του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού. Η πλούσια κοντράλτο φωνή της με την τεράστια γκάμα και τη μελωδική ποιότητα σε συνδυασμό με την εξαιρετική δραματική της έκφραση, αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της τέχνης της.

Στο πλευρό του Θεοδωράκη, που μεταμόρφωσε ριζικά τη σύγχρονη ελληνική μουσική και ιδιαίτερα το τραγούδι, η Μαρία Φαραντούρη έκανε γνωστούς στο ελληνικό κοινό τους νομπελίστες Σεφέρη και Ελύτη και τους άλλους μείζονες ποιητές. Με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας η μουσική του Θεοδωράκη απαγορεύθηκε και ο ίδιος, ύστερα από τέσσερις μήνες καταδίωξης, συνελήφθη. Νωρίτερα, σ’ ένα χαρτάκι από μαστίχα, είχε προλάβει να στείλει κρυφά στη Μαρία ένα σύντομο μήνυμα, με το οποίο τη συμβούλευε να φύγει για το εξωτερικό. Ήταν μόλις 20 ετών, όταν εγκατέλειψε την Αθήνα για το Παρίσι, και έκανε αυτό που θεωρούσε αυτονόητο: τραγουδούσε αφιλοκερδώς σε πλήθος συναυλιών, τα έσοδα των οποίων διοχετεύονταν στην αντιδικτατορική δράση. Έγινε σύμβολο αντίστασης και ελπίδας και σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής της πορείας, ευαισθητοποιημένη στα κοινωνικά προβλήματα, συμπαρίστατο εμπράκτως στο γυναικείο κίνημα, στις οικολογικές κινητοποιήσεις και στον αγώνα κατά των ναρκωτικών.

Η συνέχεια γνωστή… Οι συνεργασίες της εντός και εκτός συνόρων αμέτρητες. Η ανάγνωρισή της παγκόσμια.

Στις 31 Μαρτίου η εμβληματική φωνή της θα αγκαλιάσει στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με τη μοναδικότητά της παραδοσιακά τραγούδια από την Ελλάδα, την Τουρκία, την Αρμενία και το Λίβανο που αποτέλεσαν τον καμβά πάνω στον οποίο ο Cihan Türkoğlu δημιούργησε νέες μουσικές συνθέσεις χτίζοντας μια γέφυρα ανάμεσα στις διαφορετικές μουσικές παραδόσεις, στο χθες και στο σήμερα.

Μουσική και τραγούδια εμπνευσμένα από τις περιπέτειες και τις μετακινήσεις των λαών στη θάλασσα της Μεσογείου συναντώνται και συνομιλούν οι παραδόσεις της μεσαιωνικής και κλασικής μουσικής αλλά και νεότερα ιδιώματα όπως είναι ο μινιμαλισμός και η τζαζ.

Εμείς είχαμε μαζί της μία εφ όλης της ύλης συζήτηση….

Τι σας εμπνέει σήμερα κ. Φαραντούρη;

Στη δουλειά μου εμπνέομαι κατά κύριο λόγο από τα ίδια τα τραγούδια που πρόκειται να τραγουδήσω, τη μουσική, τον στίχο, την ποιότητα τους γενικότερα. Εμπνέομαι επίσης από το θέμα που πραγματεύονται τα τραγούδια και τέλος εμπνέομαι από τους συνεργάτες μου μουσικούς με τους οποίους και εργάζομαι πολύ καιρό μαζί για το καλύτερο αποτέλεσμα.

Και οι τρεις αυτοί λόγοι υπάρχουν για τα τραγούδια του BEYOND THE BORDERS (ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ). Ο Τσιχάν Τούρκογλου, συνθέτης που ζει στην Ελλάδα, παντρεμένος με Ελληνίδα, είναι ένας ταλαντούχος μουσικός με κλασική παιδεία, βιολοντσελίστας και βιρτουόζος στο Σάζι και βέβαια γνώστης της παραδοσιακής μουσικής. Το θέμα μας είναι τα τραγούδια πάνω και πέρα από τα σύνορα που ενώνουν τους ανθρώπους. Οι μουσικοί που είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί τους είναι από διάφορες χώρες, Ελλάδα, Τουρκία, Γερμανία, Αρμενία και βέβαια η παραγωγή του δίσκου που έγινε από την ΕCM του Μάνφρεντ Άιχερ είναι και η κύρια προϋπόθεση επιτυχίας του έργου.

Τι είναι μουσική για εσάς;

Η μουσική και το τραγούδι είναι η αναπνοή μου, με αυτή γεννήθηκα, με αυτή έζησα και με αυτή θα φύγω από τον κόσμο όταν έρθει η ώρα.

Ποια απώλεια σας στιγμάτισε;

Για μένα η απώλεια ανθρώπων δικών μας και φίλων που συμπορευτήκαμε μαζί και τους οφείλουμε πολλά, τόσα που και οι ίδιοι ακόμα δεν το ήξεραν, είναι η μεγαλύτερη απώλεια. Όλα τα άλλα διορθώνονται, η ανθρώπινη απώλεια όχι.

Ποια είναι τα τραγούδια των ανθρώπων πέρα από τα σύνορα; Τι θα ακούσουμε στη συναυλία σας;

Είναι τραγούδια βασισμένα σε μελωδίες και ρυθμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Η κεντρική ιδέα είναι τα τραγούδια που ενώνουν τους ανθρώπους πέρα και πάνω από τα σύνορα. Ο ταλαντούχος μουσικός Τσιχάν Τούρκογλου συνενώνει τη λαϊκή μουσική της Ανατολής με μουσικά ρεύματα της Δύσης. Οι συνθέσεις του Τούρκογλου είναι βασισμένες στους ποιητικούς στίχους της δίκης μας Αγαθής Δημητρούκα. Τα παραδοσιακά τραγούδια από Λίβανο, Ισραήλ, Τουρκία, Ελλάδα (Θράκη, Μακεδονία) που θα ακουστούν έχουν την εμπνευσμένη ενορχήστρωση του ίδιου και την ερμηνεία μουσικών διεθνούς εμβέλειας όπως η γνωστή Γερμανίδα βιολοντσελίστα Άνια Λέχνερ, η αρμένικης καταγωγής Μερί Βαρντάνιαν στο κανονάκι, ο Νίκος Παραουλάκης στο νει, ο Κωνταντινουπολίτης Ιζετ Κιζιλ στα κρουστά κι ο συνθέτης του ‘’ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ’’ Τσιχάν Τούρκογλου φωνή, Σάζι και κουπουζ. Το έργο αυτό έχει κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο από τη γερμανική εταιρεία ECM του Μάνφρεντ Άιχερ και υμνήθηκε από τους μουσικοκριτικούς.

Στο πρώτο μέρος της συναυλίας οι ακροατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το ‘’Moderato Cantabile’’ ένα έργο επίσης της μεγάλης εταιρείας ECM που ενώνει μουσικά Ανατολή και Δύση με ερμηνευτές τους διεθνούς φήμης, τσελίστα Άνια Λέχνερ και Γάλλο πιανίστα Φρανσουά Κουτυριέ.

Πώς επικοινωνείτε/συνεργάζεστε άνθρωποι τόσων διαφορετικών εθνικοτήτων και τι πλεονεκτήματα έχει -αν έχει- αυτό;

Η μουσική και τα τραγούδια είναι η παγκόσμια γλώσσα των ανθρώπων. Πολλές φορές όλα αυτά τα χρόνια συνεργάστηκα με ξένους και η συνύπαρξη μαζί τους ήταν μια ευτυχής εμπειρία για μένα. Σας θυμίζω τη συνεργασία μου με τον περίφημο Αμερικανό σαξοφωνίστα Τσαρλς Λόιντ και το ‘’Concert in Athens’’, ή τις συνεργασίες μου με τον κλασικό κιθαρίστα Τζων Γουίλιαμς, τον Λουτσιο Ντάλα, την Μερσέντες Σόσσα, τον Ζουλφί Λιβανελλί, Λέο Μπράουερ κι άλλους. Η συνεργασία με ξένους όταν μάλιστα είναι γνωστοί έχει μεγάλη σημασία γιατί αποτελεί μια ανταλλαγή καλλιτεχνικών εμπειριών, εξάλλου μέσω αυτών έγινε ακόμα πιο γνωστό το ελληνικό τραγούδι στο εξωτερικό και εκτιμήθηκε η ποιότητα κι η μοναδικότητα του.

Πιστεύετε στα σύνορα των χωρών; Τι συμβολίζουν για εσάς;

Τα σύνορα προσδιορίζουν γεωγραφικά κάθε χώρα, άρα είναι απαραίτητα, ούτε και θα εκλείψουν ποτέ. Πιστεύω όμως στην επικοινωνία των ανθρώπων και την αλληλοκατανόηση και συνεργασία των λαών πέρα και πάνω από τα σύνορα και τις πολιτικές ηγεσίες, ώστε τα σύνορα να ενώνουν αντί να διαιρούν τους λαούς, όπως συμβαίνει σήμερα ανάμεσα στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μακριά από πολέμους κι εθνικούς φανατισμούς. Άλλο αυτό κι άλλο αυτό που βλέπουμε ωμά και κυνικά να επιχειρεί ο Ερντογάν με «γιουρούσια» να στέλνει εξαθλιωμένους μετανάστες και γυναικόπαιδα στην Ελλάδα για να εκβιάσει την Ευρώπη. Η Τουρκία μάλιστα, η οποία επεμβαίνοντας πολεμικά στη Συρία είναι υπαίτιος μαζί με άλλους της δημιουργίας προσφύγων και μεταναστών.

Γυναίκες – πρόσφυγες, ασυνόδευτα παιδιά… Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Είναι εφικτό πιστεύετε;

Όταν ούτε τα ασυνόδευτα παιδιά δεν δέχονται τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, τι περιμένεις; Μου κάνει εντύπωση πως μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν ή πολύ χειρότερα, δεν θέλουν να κάνουν έναν προγραμματισμό για την αντιμετώπιση ενός φαινομένου που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Πολλές φορές νιώθω ότι ζούμε έναν ακήρυχτο πόλεμο και φοβάμαι τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει όσο τον αφήνουμε να διεξάγεται και κρύβουμε τα μάτια μας. Πιστεύω ότι τα πάντα μπορούν να γίνουν αρκεί να υπάρχει θέληση και προγραμματισμός.

Ποια κρίνετε πως είναι η θέση της γυναίκας σε παγκόσμιο επίπεδο;

Η γυναίκα γενικά έχει βελτιώσει τη θέση της άλλα ακόμα και στις πιο προηγμένες κοινωνίες πολλές φορές είναι το εύκολο θύμα. Μιλάω για τις πολλές περιπτώσεις οικογενειακής βίας εναντίον της που μένουν στην αφάνεια. Όμως μην αγνοούμε ότι έχει υπάρξει χειραφέτηση και οι γυναίκες σήμερα πρωταγωνιστούν στη δημόσια κι επαγγελματική ζωή κι αυτό θα επεκτείνεται συν τω χρονω και δεν πρόκειται να αλλάξει. Στα χρόνια της κρίσης η γυναίκα σήκωσε τα περισσότερα βάρη, πιο εύκολες οι απολύσεις, πιο δύσκολες οι προσλήψεις όταν μάλιστα έχει οικογένεια και παιδιά. Οι διακρίσεις παραμένουν κι οι γυναίκες αποτελούν τον αδύναμο κρίκο στο τομέα της εργασίας. Αυτά όσον αφορά τη θέση της γυναίκας στη Δύση, γιατί υπάρχουν και οι χώρες εκείνες που η γυναίκα είναι δεύτερης κατηγορίας άνθρωπος και μάλιστα δια νόμων θρησκευτικών και πολιτικών.

Εθελοτυφλούμε;

Κανεις δεν εθελοτυφλεί, απλώς η παρέμβαση μας εκεί είναι δύσκολη, παίρνει τη μορφή διαμαρτυρίας και συμπαράστασης. Έχει δρόμο ακόμα αυτή η ιστορία, γιατί η καταπίεση των γυναικών εκεί, στηρίζεται σε έθιμα, παραδόσεις, νοοτροπίες που δεν ξεπερνιούνται εύκολα και βέβαια δεν μπορεί να επιβάλει κανείς άλλες πολιτιστικές αξίες.

Ειδήσεις παρακολουθείτε; Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί;

Όταν μπορώ παρακολουθώ. Με ενοχλεί το χαμηλό επίπεδο των αντιπαραθέσεων. Δε γίνεται διάλογος, παρά σπανίως, με επιχειρήματα, αλλά με κραυγές. Με ενοχλεί, επίσης, και η άνοδος των ακραίων της δεξιάς στην Ευρώπη, ακόμα κι αυτών που εκφράζονται υπέρ των ναζί. Σαν να μη γνωρίζουν Ιστορία. Επίσης, με ενοχλεί η έλλειψη πολιτιστικών εκπομπών από την ιδιωτική κυρίως τηλεόραση. Μερικοί ίσως νομίζουν ότι γκρινιάζω, αλλά πιστεύω ότι έχω δίκιο. Το ίντερνετ είναι ένα σπουδαίο εργαλείο πληροφόρησης και γνώσεων αλλά κρύβει και κινδύνους. Ελπίζω να επικρατήσουν τα καλά του στοιχεία κυρίως στους νέους.

Αν είχατε ένα μαγικό ραβδί τι θα αλλάζατε πρώτα στον κόσμο;

Μακαρι να άλλαζε ο κόσμος με ένα μαγικό ραβδάκι, αλλά όπως λέει κι ο ποιητής «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξουμε πρώτα τον εαυτό μας, προκειμένου να αλλάξουμε τον κόσμο. Είναι πολύ δύσκολο, παρόλα αυτά ελπίζω στις νέες γενιές γιατί είναι πιο απελευθερωμένες, επικοινωνούν πιο εύκολα μεταξύ τους και θέλω να πιστεύω ότι θα φέρουν μια νέα νοοτροπία.

Γεωργία Οικονόμου

Recent Posts

Valentine’s Day: Οι 10 ταινίες που σου προτείνουμε για να πας κόντρα στο… κατεστημένο

14 Φεβρουαρίου. Για κάποιους, η μεγάλη μέρα του Έρωτα. Για άλλους, μια μέρα σας όλες…

6 ώρες ago

Πώς να δημιουργήσετε ρομαντική ατμόσφαιρα στο σπίτι ενόψει Αγίου Βαλεντίνου

Η αύρα που αποπνέει το σπίτι μας έχει τεράστιο αντίκτυπο στο πώς αισθανόμαστε. Και ενόψει…

7 ώρες ago

Συνολάκης για Σαντορίνη: H μετατόπιση, η πιθανότητα έκρηξης και το τσουνάμι

«Όσο πιο γρήγορα έχουμε μετρήσεις, τόσο πιο προετοιμασμένοι θα είμαστε για το τι μπορεί να…

9 ώρες ago

Κέβιν Σπέισι: Νέα μήνυση σε βάρος του ηθοποιού για σεξουαλική επίθεση

Ο Αμερικανός ηθοποιός Κέβιν Σπέισι βρίσκεται αντιμέτωπος με νέες κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση, ύστερα από…

9 ώρες ago

Ποιος είναι ο επιχειρηματίας που παρέσυρε την Αλεξάνδρα Νίκα στο Κολωνάκι;

Πρόκειται για ένα θέμα ηθικής ευθύνης και για το λόγο αυτό προκαλεί καθημερινά νέα σχόλια…

10 ώρες ago

“Ο αλγόριθμος εντός σου…” Σκέψεις και συναισθήματα της συγγραφέως Σταυρούλας Αποστολίδου

Σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από τη σύγχρονη τεχνολογία και όπου αμέτρητες οθόνες και αλγόριθμοι…

10 ώρες ago