Όσκαρ Σίντλερ: Ο «απατεωνίσκος» πρώην πράκτορας των Ναζί, που έσωσε χιλιάδες ζωές

Χάρη στη λίστα του σώθηκαν περίπου 1200 Εβραίοι από τους θαλάμους αερίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί. Ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα έγινε μία από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες όλων των εποχών.

Ο λόγος για τον Όσκαρ Σίντλερ, έναν Γερμανό επιχειρηματία που χρησιμοποίησε τους Εβραίους στα εργοστάσια του, προστατεύοντάς τους από τα φρικαλέα χέρια των Ναζί και βοήθησε στη συνέχεια γενεών πολλών εβραϊκών οικογενειών.

Ο Όσκαρ Σίντλερ γεννήθηκε το 1908 στη βιομηχανική πόλη Τσβίταου (Zwittau), τότε γερμανική επαρχία της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και σήμερα τμήμα της Τσεχίας και φοίτησε σε γερμανικό σχολείο

Ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης εργοστασίου και η μητέρα του ήταν νοικοκυρά. Είχε μια μικρότερη αδελφή και ήταν πολύ δημοφιλής με πολλούς φίλους ανάμεσα στους οποίους και οι υιοί του τοπικού ραβίνου.

Η σύγκρουση με τον πατέρα του

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 ο Σίντλερ εργάστηκε για τον πατέρα του πουλώντας γεωργικά μηχανήματα. Το 1928 παντρεύτηκε την Έμιλυ. O γάμος, αλλά και οι μικροαπατεωνιές στις οποίες αρεσκόταν ο Όσκαρ, δημιούργησε προβλήματα στις σχέσεις του με τον πατέρα του με αποτέλεσμα να φύγει από την οικογενειακή τους επιχείρηση και να εργαστεί στην τοπική εταιρεία Ηλεκτρισμού.

Εκείνη την εποχή το πολιτικό σκηνικό άλλαζε σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία, όπου το κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ είχε αρχίσει την άνοδό του προς την εξουσία. Ο Χίτλερ είχε αρχίσει να διεγείρει τα εθνικιστικά φρονήματα όλων των Γερμανών της Ευρώπης τονίζοντας ότι οι σχέσεις τους θα έπρεπε να είναι με την Γερμανία και όχι με τις χώρες στις οποίες διέμεναν. Μέχρι το 1935 η γενέτειρα περιοχή του Σίντλερ είχε συνδεθεί με το Ναζιστικό κόμμα της Γερμανίας.

Το ίδιο έκανε και ο Σίντλερ, όχι λόγω των πολιτικών του φρονημάτων αλλά περισσότερο διότι πίστευε ότι θα ευνοούσε τις επιχειρηματικές του βλέψεις.

Τα χρόνια στην Κρακοβία

Τον Σεπτέμβριο του 1939 ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία, με αποτέλεσμα η Γαλλία και η Αγγλία να κηρύξουν πόλεμο εναντίον της Γερμανίας. Μέσα σε μία εβδομάδα από την εισβολή ο Σίντλερ πήγε στην Κρακοβία της Πολωνίας αναζητώντας τρόπους για να αναπτυχθεί στον επιχειρηματικό τομέα.

Στα μέσα Οκτωβρίου η πόλη έγινε το κέντρο διαχείρισης όλης της Πολωνίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο έξυπνος Σίντλερ να μπορέσει να κάνει φιλίες τόσο με άτομα κλειδιά του γερμανικού στρατού, όσο και με άτομα της SS, προσφέροντάς τους δώρα «μαύρης αγοράς» όπως πούρα, κονιάκ, κα.

Εκείνη την εποχή γνώρισε τον Ισαάκ Στερν έναν Εβραίο λογιστή με τον οποίο θα δημιουργήσει μια ιδιαίτερη σχέση και ο οποίος θα τον βοηθήσει στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Το 1940 ο Σίντλερ αγοράζει ένα πτωχευμένο εργοστάσιο οικιακών σκευών.  Αποφασισμένος να αναπτύξει τις επιχειρήσεις πουλώντας σκεύη σίτισης στον γερμανικό στρατό, δεν δίστασε να προχωρήσει σε συνεχόμενες δωροδοκίες ατόμων «κλειδιών» για ανάθεση συμβολαίων με τον γερμανικό στρατό.

Απασχολούσε τους Εβραίους ως εργάτες για να τους σώσει

Στην συγκεκριμένη πόλη ζούσαν σε γκέτο γύρω στις 6.000 Εβραίοι. Μετά από συμβουλή του Εβραίου λογιστή του προχώρησε σε πρόσληψη μεγάλου αριθμού Εβραίων για τα εργοστάσιά του μιας και θεωρήθηκαν φθηνό και οικονομικό εργατικό προσωπικό.

Τον Ιούνιο του 1942 οι Ναζί άρχισαν να μεταφέρουν τους Εβραίους της Κρακοβίας σε στρατόπεδα εξόντωσης. Μερικοί από τους εργάτες του στα εργοστάσια ήταν από τους πρώτους που θα έπρεπε να μεταφερθούν σε αυτά. Ο Σίντλερ, με τις γνωριμίες του και τις απειλές του, κατάφερε να αποτρέψει τη μεταφορά τους.

Το 1943 αποφασίστηκε το οριστικό κλείσιμο του εβραϊκού γκέτο. Υπεύθυνος για το παραπάνω ήταν ένας Γερμανός αξιωματικός, ο Άμον Γκετ (Amon Leopold Göth). Ο Γκετ αποφάσισε τη δημιουργία ενός κέντρου εργασίας έξω από την πόλη όπου θα εργάζονταν μόνο οι υγιείς Εβραίοι, ενώ οι υπόλοιποι είτε θα πήγαιναν σε στρατόπεδα θανάτου είτε θα εκτελούνταν. Όταν αποφασίστηκε η μεταφορά όλων των βιομηχανιών εκτός της πόλης, ο Σίντλερ, αφού δωροδόκησε τον Γκετ κατάφερε να τον πείσει να μετατρέψει τα εργοστάσιά του σε μικρά κέντρα εργασίας, κρατώντας ταυτόχρονα τους ήδη υπάρχοντες εργάτες του.

Η περίφημη λίστα

Στις αρχές του 1944 αποφασίστηκε η μετατροπή του στρατοπέδου εργασίας του Πλάσουβ (Płaszów) (έξω από την πόλη της Κρακοβίας) σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτό σήμαινε ότι ανά πάσα στιγμή κρατούμενοι θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε στρατόπεδα θανάτου όπως το Άουσβιτς.

Το καλοκαίρι του 1944 τόσο το στρατόπεδο όσο και το εργοστάσιο του Σίντλερ αποφασίστηκε να κλείσουν. Ο Σίντλερ πρότεινε στον Γκετ να τον βοηθήσει να μεταφέρει το εργοστάσιο μαζί με τους υπαλλήλους του στην Τσεχοσλοβακία με σκοπό να συνεχίσει να προσφέρει στο τρίτο Ράιχ με σημαντικά υλικά πολέμου. Αφού δωροδοκήθηκε, ο Γκετ συμφώνησε να τον βοηθήσει.

Του έδωσε την εντολή να φτιάξει μία λίστα στην οποία θα αναφέρονταν τα ονόματα όλων των Εβραίων που θα πήγαιναν στο καινούργιο εργοστάσιο. Η λίστα περιείχε 1100 άτομα τα οποία ήταν όλοι οι υπάλληλοι του εργοστασίου του, αλλά και αρκετοί άλλοι. Το φθινόπωρο του 1944 ο Σίντλερ, αφού δωροδόκησε όλους τους ανθρώπους «κλειδιά», άρχισε την μεταφορά του εργοστασίου του στην Τσεχοσλοβακία.

Τον Οκτώβριο στην αρχή κάπου στα 800 άτομα μεταφερθήκανε και μετά άλλα 300 άτομα, γυναίκες και παιδιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δεύτερη ομάδα οδηγήθηκε μετά από λάθος στο Άουσβιτς με σκοπό την θανάτωση και των 300 ατόμων, αλλά ο Σίντλερ μετά από άμεσες ενέργειες κατόρθωσε να τους σώσει και να τους οδηγήσει στην Τσεχοσλοβακία.

Κατά τους επόμενους 11 μήνες το εργοστάσιό του δεν παρήγαγε ούτε ένα κάλυκα. Σαν δικαιολογία για το παραπάνω προς τον Γερμανικό στρατό, δόθηκε το γεγονός των «αρχικών δυσκολιών». Στην πραγματικότητα όμως σκοπίμως είχε αποδυναμώσει την γραμμή παραγωγής με απώτερο σκοπό την κακή παραγωγή καλύκων για σφαίρες.

Οι σπατάλες, οι γυναίκες και το ποτό

Η ζωή του Σίντλερ μετά το τέλος του πολέμου χαρακτηρίστηκε από αποτυχημένες επαγγελματικές επιλογές, πολύ ποτό, σχέσεις με άλλες γυναίκες και αλόγιστες σπατάλες. Το 1949 ο Σίντλερ μετακόμισε στην Αργεντινή, όπου και αγόρασε μία φάρμα. Μέχρι το 1957 ο Σίντλερ είχε πτωχεύσει και βασιζόταν σε φιλανθρωπίες Εβραίων.

Το 1958 ο Σίντλερ εγκατέλειψε την γυναίκα του και γύρισε στην Γερμανία όπου και ασχολήθηκε με παραγωγή τσιμέντου μέχρι το 1961. Από τότε και μετά βασιζόταν σε εβραϊκές φιλανθρωπίες και σε μικρή σύνταξη που του αποδόθηκε από την γερμανική κυβέρνηση το 1968.

Την χρονιά που έχασε την επιχείρηση τσιμέντου, προσκλήθηκε να επισκεφτεί το Ισραήλ όπου και έτυχε θερμής υποδοχής. Κάθε άνοιξη από τότε, και μέχρι το τέλος της ζωής του, επισκεπτόταν το Ισραήλ.

Πολλοί από τους συμπατριώτες του εξοργίστηκαν μαζί του επειδή βοήθησε τους Εβραίους και επειδή κατέθεσε εναντίον των Ναζιστών εγκληματιών πολέμου. Το 1974 πέθανε σαν σήμερα το 1974 ύστερα προβλήματα σε καρδιά και συκώτι. Τάφηκε, μετά από επιθυμία του, στο Ισραήλ σε καθολικό νεκροταφείο.

Χάρη στον Όσκαρ Σίντλερ, παραπάνω από 6000 επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος και απόγονοί τους είχαν παραμείνει ζωντανοί την δεκαετία του 1990 για να αφηγηθούν την απίστευτη ιστορία της «Λίστας του Σίντλερ».

Η «Λίστα του Σίντλερ» των Όσκαρ

Το 1993 ο Όσκαρ Σίντλερ και η λίστα του γίνονται μία από τις κορυφαίες ταινίες όλων των εποχών, με πρωταγωνιστές τους Λίαμ Νίσον, Ρέιφ Φάινς και Μπεν Κίνγκσλεϊ, ενώ η σκηνοθετική υπογραφή ήταν του Στίβεν Σπίλμπεργκ.

Η ταινία κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών στις 15 Δεκεμβρίου 1993. Απέσπασε διθυραμβικά σχόλια από τους κριτικούς και έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, αποφέροντας 321,3 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.

Έλαβε 12 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του Νίσον και Β’ Ανδρικού Ρόλου για τον Φάινς, κερδίζοντας 7, ανάμεσά τους για Καλύτερη Ταινία, Σκηνοθεσία και Διασκευασμένου Σεναρίου.

Βραβεύτηκε επίσης με 7 βραβεία BAFTΑ και 3 Χρυσές Σφαίρες.