Η Αλεξάνδρα Βουτζουράκη μιλά στο Infowoman.gr για την αλήθεια πίσω από τον Πειρασμό του Ξενόπουλου

Η δούλα, η δουλίτσα, η ψυχοκόρη με την ορατή/ αόρατη παρουσία της στοιχειώνει την ελληνική οικογένεια σαν μια κακοφορμισμένη και ξεχασμένη πια πληγή. Ο αστραφτερός Πειρασμός του Ξενόπουλου με την όμορφη και «πεταχτούλα» Καλλιόπη που κάνει άνω κάτω τα αρσενικά ενός σπιτιού κρύβει από πίσω μια λιγότερο λαμπερή πραγματικότητα. Χιλιάδες κορίτσια που οι καρφίτσες δεν κράτησαν τα χέρια των αφεντικών τους μακριά από το σώμα τους… ένα σώμα που ανήκει στην κυρία την ημέρα και συχνά στον κύριο το βράδυ. Μια αλήθεια που προβάλει ξεκάθαρη πίσω από τις λέξεις ενός έργου που χάρισε και χαρίζει τόσο γέλιο σε όσους κοιτάζουν αλλά δεν βλέπουν… Ήρθε πια ο καιρός να δουν. Η δούλα. Η αλήθεια πίσω από τον Πειρασμό του Γρηγόρη Ξενόπουλου.

Στην Αθηναϊκή Σκηνή – οι παραστάσεις παρατείνονται έως την Κυριακή 26 Μαρτίου λόγω επιτυχίας και μεγάλου ενδιαφέροντος από το κοινό – ανεβαίνει «Η δούλα» – Η αλήθεια πίσω από τον Πειρασμό του Γρ. Ξενόπουλου σε σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Βουτζουράκη.

Εμείς μιλήσαμε με τη σκηνοθέτιδα για την αλήθεια που είδε πίσω από το σπουδαίο και κλασικό έργο του Ξενόπουλου, για την κατάχρηση εξουσίας, τις έμφυλες διακρίσεις και ανισότητες.

Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση

Η παράσταση είναι μια άλλη ματιά πάνω σε μια από τις πιο κλασικές κωμωδίες του νεοελληνικού θεάτρου των αρχών του 20ου αιώνα, του Πειρασμού του Γρ. Ξενόπουλου. Η παρουσία μιας ανήλικης και όμορφης υπηρέτριας αναστατώνει τους άντρες των σπιτιών που αναζητάει εργασία και προκαλεί έτσι κάθε φορά την απόλυσή της. Η νεαρή κοπέλα, ξέροντας πως δεν πρόκειται να μακροημερεύσει πουθενά, εκμεταλλεύεται όσο μπορεί την κατάσταση μαζεύοντας δώρα αλλά χωρίς ποτέ να επιτρέπει «παραπάνω ελευθερίες» στα αφεντικά. Στην παράσταση μας οι άντρες δεν είναι τόσο «ακίνδυνοι» όσο τους παρουσίασε ο Ξενόπουλος και η μικρή Καλλιόπη δεν έχει καμία ελπίδα ελέγχου ανθρώπων που έχουν μάθει να παίρνουν αυτό που θέλουν με ή χωρίς έγκριση, όπως συνέβαινε και συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Τον Πειρασμό του Ξενόπουλου τον διαβάσατε με μια άλλη ματιά από την πρώτη στιγμή; Ή η συζήτηση που έχει ανοίξει, τα τελευταία κυρίως χρόνια, για τις έμφυλες διακρίσεις και ανισότητες, για τη σεξουαλική παρενόχληση για τον σεξισμό, σας έκανε να βλέπετε την αληθινή ιστορία πίσω από σημαντικά έργα όπως αυτό;

Η κωμωδία είναι ένα είδος έντονα δεμένο με την αισθητική και την ηθική της εποχής του επομένως οφείλω να παραδεχτώ πως και στο παρελθόν υπήρχαν κωμωδίες που το χιούμορ τους με «ενοχλούσε» και το θεωρούσα πλέον ξεπερασμένο όπως για παράδειγμα το Ημέρωμα της στρίγγλας του Σαίξπηρ. Αυτό δεν σημαίνει ότι σημαντικά έργα πρέπει να εγκαταλείπονται αλλά ίσως να διαβάζονται και να παρουσιάζονται με άλλο τρόπο για να ταιριάξουν στη σύγχρονη ηθική και αισθητική. Σίγουρα βέβαια η συζήτηση πάνω στις σχέσεις των δύο φύλων, τον σεξισμό, την σεξουαλική παρενόχληση και επιβολή τα τελευταία χρόνια με έχει επηρεάσει ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο και έχει επηρεάσει και την ματιά μου πάνω στην τέχνη και τη συνομιλία της με την κοινωνία.

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;

Η διδακτορική μου διατριβή ήταν πάνω στο έργο του Ξενόπουλου, κυρίως το κριτικό, αλλά όταν προσεγγίζεις έναν πνευματικό άνθρωπο ποτέ δεν απομονώνεις μια πτυχή της δημιουργίας του όταν θες να τον καταλάβεις πραγματικά και εις βάθος. Ένοιωσα λοιπόν την ανάγκη να «ολοκληρώσω» τη σχέση μαζί του και μέσα από την σκηνοθετική μου ιδιότητα. Επειδή και ο ίδιος έχει αναφερθεί συχνά με άρθρα του στην σεξουαλική παρενόχληση των νεαρών υπηρετριών θεώρησα ότι το στοιχείο της μομφής, του κοινωνικού σχολιασμού υποβόσκει την κωμωδία του αυτή αν και δεν είχε την τόλμη να θίξει το ζήτημα πιο άμεσα όπως θα κάνει πενήντα χρόνια μετά ο Σεβαστίκογλου με την Αγγέλα. Δεν άλλαξα επομένως την καρδιά του έργου παρά μονάχα τη μορφή του.

Τι ήταν αυτό που σας δυσκόλεψε περισσότερο στην διασκευή του έργου;

Τα στοιχεία που έπρεπε να αφαιρέσω ή να «πειράξω» προκειμένου να μετριαστεί η κωμικότητα του έργου, όπως τα «κατ’ ιδίαν» των ηρώων, χωρίς η παρεμβάσεις μου να το μετατρέψουν σε άλλο έργο.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από την παράσταση;

Αν δεν τολμήσουμε να απορρίψουμε με θάρρος το κατεστημένο παρελθόν δεν θα πάμε σε ένα καλύτερο μέλλον. Θα ήθελα ιδανικά να αλλάξει το βλέμμα μας όταν κοιτάμε «κλασικά έργα» και «κλασικές κωμωδίες» του κινηματογράφου και του θεάτρου. Θα ήθελα να δούμε πως «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», για παράδειγμα, δείχνει νεαρά κορίτσια να συνετίζονται με χαστούκια κι αυτό δεν μπορεί, στο δικό μου μυαλό, να είναι αστείο.

Η κατάχρηση εξουσίας είναι ένα διαχρονικό θέμα. Πιστεύετε πως τελευταία – και μετά από τις καταγγελίες που γίνονται – βρισκόμαστε σε καλό δρόμο; Απομονώνονται αυτοί οι άνθρωποι; Ή υπάρχει ακόμη ο φόβος;

Η κατάχρηση εξουσίας πάντα υπήρχε και θα υπάρχει, απλά αλλάζουν οι ρόλοι και οι μορφές της. Σίγουρα, όμως, ο εντοπισμός, η απομόνωση και η τιμωρία καταχρηστικών και κακοποιητικών συμπεριφορών μόνο καλό μπορεί να κάνει. Ο φόβος δεν θα φύγει και ίσως δεν πρέπει να φύγει για να μας κρατάει σε εγρήγορση αλλά τουλάχιστον όσοι έχουν στο νου τους να εκμεταλλευτούν την όποια θέση τους έχει δοθεί για να ασκήσουν καταχρηστική εξουσία να το σκεφτούν και δεύτερη φορά.

Υπάρχει κάποιο άλλο σημαντικό έργο που έχετε “δει” την αλήθεια πίσω από την ιστορία; Και θα θέλατε να μεταφέρετε στη σκηνή;

Νομίζω ότι αυτό είναι η «αρρώστια» όλων των σκηνοθετών, να βλέπουν κρυμμένες αλήθειες ακόμα και σε έργα που έχουν παρουσιαστεί τόσες φορές στη σκηνή που κάποιος θα φανταζόταν πως δεν έχουν να αποκαλύψουν τίποτε άλλο. Ναι, υπάρχουν αρκετά έργα που συνδιαλέγονται με το υποσυνείδητό μου όλα αυτά τα χρόνια αλλά δεν ξέρω ακόμα πιο θα είναι το επόμενο που θα πάρει μορφή στο μυαλό μου πρώτα σαν ιδέα και μετά ως πράξη.

Πληροφορίες

Συντελεστές παράστασης:

Σκηνοθεσία: Αλεξάνδρα Βουτζουράκη.

Μουσική επιμέλεια: Αλεξάνδρα Βουτζουράκη, Μένια Τσιγάρου.

Κουστούμια/ Σκηνικά: F&Fteam

Σχεδιασμός φωτισμού: Κατερίνα Σαλταούρα

Βοηθός παραγωγής/ Μακιγιάζ: Γιωργία Κωβαίου,

Βοηθοί σκηνοθέτη: Γιώργος Τζερνιάς, Μένια Τσιγάρου

Επικοινωνία: Αντώνης Κοκολάκης

Παραγωγή: Αθηναϊκή Σκηνή Κάλβου- Καλαμπόκη

Ερμηνεύουν: Ιωάννα Αγγελίδη, Χριστίνα Βουλγαρίδου, Δημήτρης Κυριακόπουλος, Θωμάς Πανδής, Θάνος Σκόπας, Κωνσταντίνος Σωτηριάδης, Νίνα Τουμαζάτου, Μένια Τσιγάρου.

Ημέρες και ώρες παράστασης(μέχρι την Κυριακή 26 Μαρτίου):

Σάββατο 21:00

Κυριακή 20:00

Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή έξω από το μετρό Ακρόπολης, Αθανασίου Διάκου & Τζιραίων 13 Αθήνα

Τηλέφωνο κρατήσεων: 6976710544 (10:00- 22:00)

Διαβάστε επίσης

Αγγελική Κοντού: Η Νόρα του “Κουκλόσπιτου” εξηγεί στο Infowoman.gr γιατί θαυμάζουμε την ηρωίδα του Ίψεν, 1,5 αιώνα μετά

Ο Παντελής Καναράκης μιλά στο Infowoman.gr: “Έχω περάσει πολύ όμορφα, από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι σήμερα”

Ο Μάριος Τζανακάκης στο Infowoman.gr: “Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην υιοθεσία αδέσποτων ζώων”