Γράφει η Άννα Σταυράκη
Η «Αβάσταχτη ελαφρότητα μιας μύτης» του Νικολάι Γκόγκολ ανεβαίνει στο Θέατρο «Τόπος Αλλού» και αποτελεί μία παράσταση βωμό στην φαιδρότητα της εξουσίας και των περιφερειακών υπηκόων της.
Το έργο αποτελεί μια ευρηματική σύνθεση εμπνευσμένη από τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπημένα έργα του σπουδαίου Ρώσου συγγραφέα και συγκεκριμένα από το «Ο Επιθεωρητής», «Η Μύτη», «Τα Παντρολογήματα» κυρίως, αλλά ψήγματα και από τα άλλα κείμενα του, κυρίως τα λογοτεχνικά βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το κείμενο, στις καταστάσεις και στις σχέσεις των προσώπων.
Αν αυτό το κείμενο καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της Τσαρικής Ρωσίας, είναι ακόμα πιο θλιβερό να βλέπουμε ότι το ίδιο πάνω κάτω, επικρατεί και στις μέρες μας. Ίσως όχι τόσο γκροτέσκα, αλλά πάντα ο επιθεωρητής που έρχεται από την κρατική πηγή εξουσίας στην περιφέρεια, έχει την ίδια αναστάτωση επιφέρει στην τοπική κοινωνία. Μια κοινωνία που έχει δομηθεί πάνω στη ρεμούλα, τα φτωχά στεγνά όνειρα των στενών της ορίων και κυρίως κάτω από το κέλυφος του τοπικού εξουσιαστή. Το ίδιο ισχύει για όλες τις εξουσίες ακόμα και τις θρησκευτικές.
Στο έργο, οι χαρακτήρες από τον «Ο Επιθεωρητής» συναντούν απρόσμενα τον ήρωα από τη «Μύτη», δημιουργώντας απίθανες καταστάσεις που οδηγούν σε κωμικοτραγικές παρεξηγήσεις.
Εκείνο που αφήνει άφωνο τον σημερινό θεατή είναι οι τραγικές ομοιότητες. Η τσαρική Ρωσία τόσο κοντά στα κοντόφθαλμα σχέδια της επαρχίας μας. Δεν αφήνουν κάποιον να πει ποιος είναι, εικάζουν ποιος μπορεί να είναι με αποτέλεσμα να τον θεωρούν τον μεγάλο και τρανό, σταλμένο από την πρωτεύουσα ενώ ο ίδιος, είναι ο κύριος τίποτα, ή σχεδόν ο κανένας. Ένα πεσμένο μέλος που θέλει να γίνει ο ιδιοκτήτης του, και στην προκειμένη περίπτωση μια μύτη.
Είναι η μύτη που χώνεται παντού, η μύτη που μυρίζει ευωδιές σε ωραίες κουζίνες, ή η μύτη που μυρίζει από μακριά τη ρεμούλα και το γλείψιμο στην εξουσία; Είναι η μύτη που έπεσε τυχαία σε κάποιον υπόνομο, ή η μύτη που την έβαλαν να ψάχνει τα σκάνδαλα; Όλα και τίποτα από αυτά. Είναι απλά μια μόνη μύτη που επιβιώνει αρκετά καλά μέχρι να ξαναμπεί στο σώμα της και να πάρει την πενιχρή θέση της που όμως είναι και αυτή χρήσιμη.
Η σκηνική σύνθεση και η χιουμοριστική αλληλεπίδραση των χαρακτήρων φωτίζουν με ευφυία τα κοινωνικά και πολιτικά παράδοξα που σημάδευαν τη ρωσική κοινωνία του 19ου αιώνα και που με έναν εκπληκτικό τρόπο αντανακλώνται και στη σημερινή πραγματικότητα. Μέσα από κωμικές παρερμηνείες, γκροτέσκες φιγούρες και παρανοήσεις, το έργο διατηρεί την ουσία της γκογκολιανής σάτιρας: την ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης και την αποκάλυψη της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και υποκρισίας.
Ίσως όμως είναι λάθος και αδικία να υπερτονίζουμε μόνο τον σατυρικό χαρακτήρα του έργου του. Ο Γκογκολ είναι από τους βασικούς δημιουργούς στη διαμόρφωση μιας ρωσικής εθνικής λογοτεχνικής παράδοσης και ταυτότητας. Ήταν πρωτοπόρος στη χρήση του συμβολισμού και της ψυχολογικής εμβάθυνσης στη λογοτεχνία
Ο θεατής γελάει αλλά ταυτόχρονα προβληματίζεται γιατί οι καταστάσεις αυτές του είναι πολύ γνώριμες. Μια φανταστική βόλτα στα γραφεία του έπαρχου Αντόν Αντόνοβιτς. Είναι σαν ένα πέρασμα από ένα σύγχρονο υπουργείο, δημοτικό κατάστημα η πολεοδομία της σημερινής τραγικά ίδιας πραγματικότητας μας.
Ένας επιθεωρητής έχει έρθει για να κάνει τον έλεγχό του, αλλά όχι γι αυτόν, είναι εκεί για να φάει κυρίως. Και η μύτη που τον αντικαθιστά, δεν έχει ρίξει ούτε μια ματιά στον καθρέφτη για να καταλάβει το φαιδρό της ύπαρξής της , αλλά και το ότι δεν μπορεί να είναι αυτή που θεωρεί ότι είναι.
Είναι εκεί για να ελέγξει σχολεία, κοινωφελή ιδρύματα, φιλοδωρήματα, δωροδοκίες, δωροληψίες, κρατικά ταμεία και κυρίως ποιός δίνει σε ποιον και τι. Από ένα σεμεδάκι σαν μικρό δώρο ευγνωμοσύνης που μέσα έχει διπλωμένο ένα 10χίλιαρο. Από στόμα σε στόμα η Μύτη παίρνει αξία και αυτό γιατί η γνώση μεταδίδεται με βιωματικό τρόπο, άρα κάποιος είπε σε κάποιον κάτι και κάτι άλλο κατάλαβε. Κι αφού η Μύτη είναι αλλού, με τι πρόσωπο θα βγει ο επιθεωρητής στην κοινωνία; Μα με το πρόσωπο που όλοι οι άλλοι έφτιαξαν γι αυτόν. Άρα με ότι έκανε η φαντασία η φήμη και ίσως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Πηγαίνετε να δείτε την παράσταση γιατί είναι μια μικρογραφία της μικροεπαρχιακής παραπληροφόρησης και της δωροδοκίας που αυτή θέλει να εξασκεί για να επιβιώνει. Καλή σας διασκέδαση!
«Η αβάσταχτη ελαφρότητα μίας μύτης»
Συντελεστές
Σύνθεση κειμένου-Σκηνοθεσία ΝΙΚΟΣ ΚΑΜΤΣΗΣ
Σκηνικό κοστούμια Μίκα Πανάγου
Μουσική ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΡΙΤΑΤΟΣ
Χορογραφίες ΚΑΛΙΑ ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗ
Φωτισμοί ALEKSANDAR ALEKSIC LEKOVIC Βοηθός Σκηνοθέτη Ιωάννα Καραγιώργου
Βοηθός Σκηνογράφου Μαρία Παπαμελετίου
Φροντιστήριο-ειδικές κατασκευές: Ιωάννα Καραγιώργου
Φωτογραφίες : Γιώργος Κρίκος
Παίζουν: Δημήτρης Φραγκιόγλου, Αντώνης Καλομοιράκης, Λαμπρινή Θάνου, Βίκη Αθανασίου, Μαρίνα κοσμά, Βασίλης Χριτσίδης, Κωνσταντίνος Χατζούδης.
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
Διαβάστε επίσης:
Ένα μεγάλο street party στην οδό Πετράκη, με αφορμή την ημέρα γέννησης της Μαρίας Κάλλας
«Ο Ψεύτης Ήλιος» για πρώτη φορά στην Ελλάδα στη σκηνή του Αγγέλων Βήμα
Σχετικά Άρθρα
Google News