Μια κατάρα. Ένας οιωνός. Ένα ανθρωποφάγο κήτος. Ένα δαιμονικό, παράξενο παραμύθι-περιπέτεια ή ένα φιλοσοφικό εργαστήρι ιδεών; Μπορεί το κυνήγι μιας φάλαινας να κλείνει μέσα του όλες τις περίπλοκες λειτουργίες του ανθρώπινου νου και την ανάγκη του ανθρώπου να νικάει ό,τι τον ξεπερνάει;
Και, όμως, αυτό κατορθώνει η παράσταση «Moby Dick» που παρουσιάζεται στο θέατρο Παλλάς σε λιμπρέτο και μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου και σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.
Το μυθιστόρημα του 1851 του Αμερικανού συγγραφέα Χέρμαν Μέλβιλ περιστρέφεται γύρω από την ιστορία του αμφιλεγόμενου καπετάνιου του φαλαινοθηρικού πλοίου Πίκοουντ, Αχαάβ, που ζητά εκδίκηση από τον Μόμπι Ντικ, μια γιγάντια λευκή φάλαινα -φυσητήρα, η οποία στο προηγούμενο ταξίδι του δάγκωσε το πόδι του και το έκοψε από το γόνατο και κάτω.
Αφηγητής του βιβλίου είναι ο ναύτης Ισμαήλ, ένας ευαίσθητος διανοούμενος, που ήταν κι αυτός παρών στο κυνήγι του Μόμπι Ντικ, και αυτός παρασύρθηκε από την ορμή, τη θέληση και το πείσμα του καπετάνιου Αχαάβ και ήταν ο μόνος που κατάφερε να σωθεί από τον χαμό.
Εμείς είδαμε την πολυσυζητημένη παράσταση που παρουσιάζεται στο θέατρο Παλλάς και σας τη συνιστούμε ανεπιφύλακτα για τους εξής λόγους.
- Για τον πραγματικό άθλο του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Γιατί συνέλαβε και κατάφερε, όχι μόνο να εκφράσει με λέξεις και ήχο/μουσική το συγκλονιστικό πολυεπίπεδο μυθιστόρημα του Μέλβιλ, αλλά και να κάνει κατανοητά όλα τα μεγαλειώδη νοήματα με τα οποία καταπιάνεται. Ιδιαίτερα εμπνευσμένη η μουσική του σύνθεση -που αποτελείται από μουσικά μοτίβα που θα σιγοτραγουδάτε βγαίνοντας από το Παλλάς- και αναπάντεχα μεστό και στιβαρό το 29.198 λέξεων λιμπρέτο του που κυλούσε γάργαρα στα χείλη των πρωταγωνιστών/τραγουδιστών του. Κάθε τους αναπνοή έβγαζε νόημα και συντονιζόταν μοναδικά με τη ζωντανή μουσική υπόκρουση που «χτυπούσε» κυριολεκτικά στην καρδιά του κοινού και το υπέβαλε στη δράση.
- Για τη σκηνοθετική οπτική του Γιάννη Κακλέα που σεβόμενος το επικό μυθιστόρημα του Μέλβιλ, αλλά και τη δημιουργία του Δημήτρη Παπαδημητρίου, έδωσε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σάρκα κι οστά στην ιστορία του καπετάνιου Αχαάβ και της διασημότερης σπερμοφάλαινας στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ο Έλληνας σκηνοθέτης δημιούργησε ένα μοναδικό υπερθέαμα και μάς χάρισε μία τρίωρη καταιγιστική παράσταση δυνατών και εναλλασσόμενων ρυθμών καταφέρνοντας να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μας.
- Γιατί η παράσταση αυτή χτυπά και επεξεργάζεται μία φιλοσοφική και συνάμα υπαρξιακή «φλέβα χρυσού», καθώς σκιαγραφεί γλαφυρά την αναμέτρηση του ανθρώπου με οτιδήποτε τον υπερβαίνει ή τον ξεπερνά, ενώ παράλληλα αποδεικνύει περίτρανα πως και ο Moby Dick – όπως και όλα τα λογοτεχνικά αριστουργήματα- αποτελεί ένα διαχρονικό «γενετικό εργαστήρι» ιδεών, από το οποίο προκύπτουν διαρκώς νέες έννοιες και ερμηνείες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η ιστορία του σύγχρονου πολιτισμού έχει ταυτιστεί με το έργο του Μέλβιλ, από τον Τζάκσον Πόλοκ έως τον Όρσον Γουέλς και από τον Αλμπέρ Καμύ έως τον Μπομπ Ντύλαν, ενώ συχνά «θυμίζει» επικές στιγμές του Ομήρου, αρχαίες τραγωδίες, ακόμα και σαιξπηρικά δράματα.
- Γιατί πρόκειται για μία εντυπωσιακή παραγωγή, πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς ολογραμματικές προβολές videos κυριολεκτικά συναρπάζουν και χαρίζουν μια αξέχαστη εμπειρία. Πιστέψτε μας, θα δείτε τη γιγαντιαία σπερμοφάλαινα, τον Μόμπυ Ντικ να κολυμπά τρισδιάστατος στη σκηνή του Παλλάς και να σηκώνει… κύμα. Αυτό είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακό καθώς ξεπερνά τα μέχρι τώρα γνωστά θεατρικά τεχνολογικά δεδομένα. (Πίσω από αυτό το άψογο αποτέλεσμα βρίσκεται το 3D animation του Candyshop VFX -Ευάγγελου Κουλουκύθα- σε συνεργασία με τον Hashem Alshaer, Visual Effects Director της CandyshopVFX “The Division”, και Art Direction video υλικών του Στάθη Αθανασίου).
- Για τις υπέροχες ερμηνείες των πρωταγωνιστών του. Συγκλονιστικότερος όλων ο Θοδωρής Βουτσικάκης στον ρόλο του υποπλοιάρχου Σταρμπακ, της φωνής της λογικής του έργου του Μέλβιλ. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η κρυστάλλινη ερμηνεία του Μπάμπη Βελισσάριου στον ρόλο του καπετάνιου Αχαάβ που παρασύρεται από το πείσμα του και την επιμονή του να κυνηγήσει το αδύνατο, γεγονός που επιφέρει και την συντριβή του. Εξαιρετικοί ωστόσο ήταν ο Αιμιλιανός Σταματακάκης ως Ισμαήλ – «άνοιξε» και «έκλεισε» με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την παράσταση αυτή- αλλά και ο εκρηκτικός Ιβάν Σβιτάιλο στον ρόλο του Σταμπ.
- Για τα εντυπωσιακά σκηνικά του Μανόλη Παντελιδάκη, τα κοστουμια της Ηλένιας Δουλαδίρη και τους ισορροπημένους φωτισμούς της Στέλλας Κάλτσου. Και τα τρία αυτά στοιχεία σαν μία γροθιά συνετέλεσαν στη δημιουργία μίας υποβλητικής ατμόσφαιρας που δεν ήταν λίγες οι φορές που έκοβε την ανάσα.
Μοναδική μας ένσταση: Το θεατρικό αυτό εγχείρημα σε καμία περίπτωση δεν απευθύνεται σε παιδιά μικρότερα των 10 – 11 ετών. Η ιδανική ηλικία θα ήταν τα παιδιά γυμνασίου και λυκείου και βέβαια το ενήλικο κοινό.
Καταρχάς η διάρκεια της παράστασης ξεπερνά τις τρεις ώρες και απαιτεί απόλυτη θεατρική προσήλωση, γεγονός που από μόνο του κουράζει τις μικρότερες ηλικίες. Στη δυσκολία αυτή θέασης συνυπολογίστε και το γεγονός πως οι υπέρτιτλοι του λιμπρέτου είναι τοποθετημένοι σε ένα πολύ ψηλό σημείο πάνω από τη σκηνή, είναι μικροί στο μέγεθος και αποσυντονίζουν το αμύητο παιδικό κοινό. Επιπροσθέτως, ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος, κατά τη διάρκεια της «μάχης» με τον Μόμπυ Ντικ προβάλλονται εξαιρετικά τρομακτικές εικονογραφημένες εικόνες, εικόνες που «στοίχειωσαν» ακόμη και εμάς, το ενήλικο κοινό.