Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα και ο φεμινισμός είναι κάτι περισσότερο από χρήσιμος. Είναι απαραίτητος. Το νέο κοινωνικό πλαίσιο, τα ερωτήματα που προκύπτουν με ρυθμό χιονοστοιβάδας και η αναζήτηση των απαντήσεων σε «επικαιροποιημένες» εκδοχές του φεμινισμού, καθιστούν τα πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, γόνιμα αναγνώσματα γύρω από τα φλέγοντα ζητήματα του φεμινιστικού κινήματος.
Στο bookpress.gr, η Λαμπρινή Πλατσατούρα παρουσιάζει ποια είναι τα 5 βιβλία για τον φεμινισμό που αξίζει να διαβάσετε.
«Η πτώση της πατριαρχίας – Η ιστορία του σεξισμού και η αντίσταση των γυναικών»
Marta Breen, Jenny Jordahl
Μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
Εκδ. Παπαδόπουλος
Τον 18ο αιώνα οι φεμινίστριες αποκεφαλίζονταν στις γκιλοτίνες. Οι σουφραζέτες του 19ου αιώνα κατέληγαν στις φυλακές. Το graphic novel των Breen και Jordahl αποτυπώνει με χιούμορ και οξυδέρκεια τον αγώνα κατά του σεξισμού και της πατριαρχίας. Οι δύο δημιουργοί μας χαρίζουν μια έξυπνη και αστεία ανασκόπηση της πολιτισμικής ιστορίας φωτίζοντας απόψεις και προσωπικότητες χάρη στις οποίες οι άνδρες υιοθέτησαν έμφυλες πρακτικές. Ολόκληρος ο κόσμος στη διάρκεια της ιστορίας έχει ειδωθεί μέσα από το αντρικό βλέμμα από την εποχή του Αριστοτέλη, του Goethe έως τον Woody Allen.
H πτώση της πατριαρχίας, είναι ένα απολαυστικό graphic novel πολύ διαφωτιστικό στον αγώνα των γυναικών. Για να κατανοήσουμε καλύτερα έννοιες, όπως mansplaining, έμφυλες ανισότητες και τοξική αρρενωπότητα και να απολαύσουμε πραγματικά την ανάγνωση.
«Μητέρα μηδέν παιδιών – Η μητρότητα ως επιλογή ή επιβολή»
Λύο Καλοβυρνάς
Εκδ. Gutenberg
«Ο κάθε άνθρωπος με μήτρα δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει παιδί περισσότερο απ’ ότι ο κάθε άνθρωπος με φωνητικές χορδές είναι υποχρεωμένος να γίνει τραγουδιστής της όπερας». [Γκλόρια Στάινεμ]
«Η μητρότητα με κυνηγάει όλη μου τη ζωή επειδή έχω αιδοίο. Πιστεύω ότι κάτι αντίστοιχο δεν γίνεται σε άντρες. Η λέξη «πατέρας» δεν τους κυνηγάει, δεν είναι ταυτόσημη με την ύπαρξή τους». [Αντωνία 36 ετών]
«Η απόκτηση παιδιών ήταν κάτι σαν επαγγελματικός προσανατολισμός για τη μητέρα μου και τη γιαγιά μου». [Πηνελόπη 45 ετών]
Αυτές είναι φωνές γυναικών που συνήθως φιμώνονται και αντιμετωπίζονται ως προβληματικές ή ανύπαρκτες. Ο Λύο Καλοβυρνάς δίνει τον λόγο στις γυναίκες που προσπαθούν να βρουν τις επιθυμίες τους, να τις κατανοήσουν και να τις υποστηρίξουν. Μέσα από την πολυετή ψυχοθεραπευτική ενασχόληση με το θέμα τής μη μητρότητας βασίζεται κατεξοχήν στις προσωπικές μαρτυρίες δεκάδων γυναικών που συμμετείχαν στα εργαστήρια καθώς και σε συνεντεύξεις.
Πόσο ελεύθερες είναι οι επιλογές των γυναικών; Υπάρχει τελικά το μητρικό ένστικτο; Γιατί οι γυναίκες ρωτούνται διαρκώς πότε σκοπεύουν να κάνουν παιδί; Οι γυναίκες που δεν έχουν παιδιά είναι αποτυχημένες; Έχει δικαίωμα μια γυναίκα να μετανιώσει που έγινε μητέρα;
«Τι είναι το σεξουαλικό Κεφάλαιο;»
Eva Illoyz, Dana Kaplan
Μτφρ. Διονύσης Παπαδουκάκης
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου
Πώς έχουμε οδηγηθεί στη βαθιά πεποίθηση ότι το σεξ φανερώνει τι είμαστε; Γύρω από αυτό το ερώτημα στοχάζονται οι σύγχρονοι μελετητές και οι Eva Illoyz και Dana Kaplan έρχονται να μιλήσουν για το σεξουαλικό κεφάλαιο.
Μέσα από τη σύνδεσή του με το μαρξιστικό κεφάλαιο, αμφισβητούν την άποψη πως το σεξ είναι υπόθεση ιδιωτική και αναδεικνύουν την άμεση συσχέτισή του με τον τρόπο οργάνωσης του κοινωνικού χώρου. Με γόνιμα επιχειρήματα αντιτίθενται σε κυρίαρχες αφηγήσεις περί εμπορευματοποίησης ενός «επιθυμητικού υποκειμένου» προς κατανάλωση καθώς και της συνειδητής εκμετάλλευσης της σεξουαλικότητας ενός δρώντα.
Όπως αναφέρουν, το σεξουαλικό κεφάλαιο δεν είναι απλώς ένα προσωπικό περιουσιακό στοιχείο που αξιοποιείται και διαπραγματεύεται σε διαπροσωπικό επίπεδο. Αντίθετα, στο βαθμό που οι αισθητικοί κώδικες της σεξουαλικότητας, ή ακόμα και η σεξουαλική τεχνογνωσία έχουν έμφυλο και ταξικό χαρακτήρα, το νεοφιλελεύθερο σεξουαλικό κεφάλαιο αποτελεί μέρος της ταξικής δομής ακριβώς επειδή συσσωρεύεται από τα άτομα στην καθημερινή, οικεία ζωή τους.
Στην –πραγματικά– ριζοσπαστική θεωρία των Illoyz και Kaplan το σεξουαλικό κεφάλαιο λειτουργεί όπως ακριβώς η καπιταλιστική παραγωγή. Ελάχιστα υποκείμενα βρίσκονται στην προνομιούχα θέση να χρησιμοποιήσουν στον εργασιακό τους χώρο τη σεξουαλική ελευθερία που απολαμβάνουν ιδιωτικά και να ανεβαίνουν στην ιεραρχία της κοινωνικής παραγωγής.
«Κορίτσια στο περιθώριο – Μαρτυρίες»
Μαρία Φαφαλιού
Εκδ. Αλεξάνδρεια
Τα κορίτσια στο περιθώριο της Μαρίας Φαφαλιού είναι κορίτσια που έζησαν ή ζουν ακόμα εκτός κοινωνίας, έγκλειστα σε ιδρύματα, αναμορφωτήρια, σπίτια. Κορίτσια που στερήθηκαν το δικαίωμα να διαλέξουν ζωή.
«Η Χαρίκλεια, η Ρούλα και η Κική δεν κοιμούνται στους θαλάμους μα στις ντουζιέρες, γιατί τη νύχτα βρέχουν τα κρεβάτια τους κι είναι μονίμως τιμωρημένες… Τις πήγανε και στους γιατρούς, αλλά δεν την κόψανε τη συνήθεια. Τις δέρνουνε κιόλας μην είναι από τεμπελιά, μάλιστα τούτο γίνεται κάποιες φορές με άδικο τρόπο, μπροστά στα μάτια όλων των παιδιών, για παραδειγματισμό. Και τότε το στομάχι σφίγγεται και το γάλα δεν κατεβαίνει».
Όσο διαβάζουμε τις συγκλονιστικές μαρτυρίες της σπουδαίας αυτής μελέτης έρχεται στην επιφάνεια το πιο σκληρό ερώτημα: Άραγε, τα κορίτσια αυτά, μιλάνε για το οδυνηρό παρελθόν της έμφυλης βίας που υπέστησαν ή τα όσα περιγράφουν είναι τρομακτικά επίκαιρα και μας αφορούν όλες και όλους;
«Φεμινισμός για το 99%: Μανιφέστο»
Cinzia Arruzza, Titthi Bhattacharya, Nancy Fraser
Μτφρ. Γιώργος Καλαμπόκας, Αφροδίτη Χριστοδουλάκου
Εκδ. Εκτός Γραμμής
Oι Arruzza, Bhattacharya και Fraser ενώνουν το ακαδημαϊκό και ακτιβιστικό τους κεφάλαιο και εκδίδουν το 2019 το βιβλίο αυτό, που αναδείχθηκε απ’ την Παγκόσμια Φεμινιστική Απεργία μέσα στο κύμα της παγκόσμιας αναταραχής που προκάλεσε το #Metoo.
Με το Μανιφέστο στοχεύουν σε μια νέα μορφή αντεπίθεσης προς την έμφυλη καταπίεση κι αυτό το πετυχαίνουν γράφοντάς το σε λόγο μαζικό και ταυτόχρονα πολιτικό. Συγκροτούν έτσι, το σύγχρονο φεμινιστικό υποκείμενο που στέκεται απέναντι στους αντιπάλους του έτοιμο να διεκδικήσει τη θέση του στο πεδίο της κυριαρχίας.
Όπως αναφέρεται στο σημείωμα της έκδοσης: «O φεμινισμός για το 99% είναι ένας ακούραστος αντικαπιταλιστικός φεμινισμός – ένας φεμινισμός που ποτέ δεν θα αρκεστεί στις ισοτιμίες όσο δεν έχουνε ισότητα, ποτέ δεν θα αρκεστεί στα νομικά δικαιώματα όσο δεν έχουμε δικαιοσύνη, και ποτέ δεν θα αρκεστεί στη δημοκρατία όσο η ελευθερία του ατόμου δεν ορίζεται στη βάση της ελευθερίας για όλες και όλους».
Οι Εκδόσεις Εκτός Γραμμής, με τη μετάφραση του Γιώργου Καλαμπόκα και της Αφροδίτης Χριστοδουλάκου, προσφέρουν στο ελληνόγλωσσο κοινό ένα από τα πιο σημαίνοντα σύγχρονα κείμενα κοινωνικής παραγωγής στη συμβολή της μαρξιστικής φεμινιστικής θεωρίας.
Διαβάστε επίσης
Γιατί η «Ημέρα της Γυναίκας» ΔΕΝ είναι για «μπουζούκια» με τις φίλες μας
Η θέση της γυναίκας στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
Σχετικά Άρθρα
Google News