Αρχική > Culture > Συνεντεύξεις > Η Έλενα Αγαθοκλέους στο Infowoman.gr: “Όταν η Τέχνη σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει όρια”

Η Έλενα Αγαθοκλέους στο Infowoman.gr: “Όταν η Τέχνη σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει όρια”

Από

Δήμητρα Ζάρκου

16 Οκτωβρίου 2023

Μετά την επιτυχημένη της παρουσίαση στην Κύπρο, την προηγούμενη θεατρική σεζόν, η παράσταση “Άννα Πολιτκόφσκαγια – ένα θεατρικό υπόμνημα” της ομάδας Campos Culture and Arts έρχεται και στην Αθήνα, για δύο μόνο παραστάσεις, στις 23 και 24 Οκτωβρίου, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Πρόκειται για μια παράσταση-ντοκουμέντο, που μιλάει για την πραγματική ιστορία της ατρόμητης Ρωσίδας δημοσιογράφου Άννας Πολιτκόφσκαγια (1958 – 2006), μέσα από μία αγωνιώδη και καταιγιστική ροή εικόνων και ιστορικών γεγονότων. Βασισμένο σε ρεπορτάζ, συνεντεύξεις και συνομιλίες της δημοσιογράφου, το έργο του θεατρικού συγγραφέα Στέφανο Μασσίνι (βραβευμένου με Tony το 2022 για το έργο του Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς), αναπόφευκτα εγείρει παραλληλισμούς με γεγονότα που βιώνουμε σήμερα, όπως την εισβολή στην Ουκρανία και τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων.

Το Infoowman.gr, λίγο πριν το ανέβασμα της παράστασης, “Άννα Πολιτκόφσκαγια – ένα θεατρικό υπόμνημα” μίλησε με την πρωταγωνίστρια, Έλενα Αγαθοκλέους.

Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση. Τι πρόκειται να δούμε;

Η παράσταση «Άννα Πολιτκόφσκαγια, ένα θεατρικό υπόμνημα» αφορά στην ιστορία και τις αντιδράσεις γύρω από τη δράση της Ρωσίδας δημοσιογράφου Άννα Πολιτκόφσκαγια, η οποία υπήρξε πραγματικό πρόσωπο.

Η Πολιτκόφσκαγια δούλευε στην ενοχλητική εφημερίδα για το Κρεμλίνο Novaya Gazeta και κατέγραφε τις βαρβαρότητες κατά του άμαχου πληθυσμού, ιδιαίτερα δε κατά τον δεύτερο πόλεμο στη Τσετσενία. Βρέθηκε δολοφονημένη στις 7 Οκτωβρίου 2006 στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της -καταδικάστηκαν οι δολοφόνοι, όχι όμως οι ηθικοί αυτουργοί. Με αφορμή την ατρόμητη ζωή αυτής της γυναίκας, λέμε μια αντιπολεμική σύγχρονη ιστορία, όπως επίσης μια ιστορία για την ελευθερία του Tύπου.

Το έργο είναι δραματικά επίκαιρο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτό σας δημιουργεί ένα επιπλέον αίσθημα ευθύνης για το πώς θα παρουσιάσετε αυτή την επανάληψη της ιστορίας;

Όταν αρχικά προγραμματίστηκε η παραγωγή είχαμε όντως να αντιμετωπίσουμε μια ιδιαίτερη πρόκληση καθώς τα γεγονότα του έργου αναφέρονται σε πρόσφατο ιστορικό πλαίσιο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που ξεκίνησε πέρσι, ήρθε σαν μια τραγική σύμπτωση. Παρακολουθούσαμε, με τον πιο άθλιο τρόπο, να επαναλαμβάνεται η Ιστορία: πρόσφυγες, επιστράτευση, θρίαμβος, είμαστε και πάλι σπουδαίοι, πατριωτικός πόλεμος, προπαγάνδα και ο πόνος των ανθρώπων να καταμετριέται σε αριθμούς.

Θελήσαμε λοιπόν να φτιάξουμε μια παράσταση που δεν θα προκαλούσε τη συγκίνηση μόνο, αλλά θα έμπαινε σε μια διαλεκτική σχέση με το κοινό. Γιατί όντως η ιστορία επαναλαμβάνεται και το αναγνωρίζουμε κάθε μέρα.

Έχει δυσκολίες το να ενσαρκώνετε ένα υπαρκτό πρόσωπο, όπως η Άννα Πολιτκόφσκαγια; Κι επειδή δεν είναι ευρέως γνωστή στο ελληνικό κοινό, αυτό ενδεχομένως σας δημιουργεί ένα επιπλέον άγχος για το πώς θα την συστήσετε στον κόσμο;

Σίγουρα εμπεριέχει μια επιπλέον ευθύνη. Ωστόσο, στην παράσταση δεν υπάρχει ταύτιση ακριβώς με τον χαρακτήρα της Πολιτκόφσκαγια και παρόλο που ένα μέρος που κείμενου είναι σε α’ ενικό, η παράσταση διατηρεί μια απόσταση. Η μελέτη για την ίδια αφορούσε περισσότερο στη γνωριμία μαζί της και την κατανόηση της επιμονής της σε αυτό που πίστευε πως έπρεπε να κάνει ως δημοσιογράφος.

Για το κοινό που δεν γνωρίζει τα πρόσωπα και τα γεγονότα, έχουν φροντίσει ο συγγραφέας Στέφανο Μασίνι και ο σκηνοθέτης της παράστασης, Διομήδης Κουφτερός. Έχουν ενισχυθεί τα 21 τιτλοφορημένα κεφάλαια του κειμένου, που συμπεριλαμβάνουν τεκμήρια, ιστορικές πληροφορίες, επιστολές, σκέψεις, συνεντεύξεις κ.α., στο παραστατικό είδος της lecture performance.

Η ερευνητική δημοσιογραφία με το πολιτικό θέατρο έχουν κοινά στοιχεία;

Oπωσδήποτε. Για μένα είναι συναρπαστικό να το βλέπω την ανάγκη να συζητήσουμε ένα θέμα από διαφορετικά πεδία και πόσο μάλλον όταν οι επιστήμες, η κοινωνία, η τεχνολογία και η τέχνη έρχονται μαζί, σε συνεργασία. Βασικά το ζητούμενο τι είναι; Να αναπτυχθούν και άλλα αφηγήματα, να ακουστούν και άλλες φωνές, που μέχρι τώρα δεν είχαν πλατφόρμα.

.Όρια; Θα πρέπει να υπάρχουν όρια στην ελευθερία της Τέχνης και του Τύπου; Στη μέχρι τώρα διαδρομή σας, έχετε νιώσει να σας βάζουν όρια;

Όταν ο Τύπος μιλά με τεκμήρια, δεν έχει όρια. Αυτό δεν απαιτούμε και ως πολίτες από τη δημοσιογραφία; Nα ασκεί μια κριτική σε αυτούς που κατέχουν την εξουσία. Όταν η Τέχνη σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει όρια. Αυτό δεν περιμένουμε και ως θεατές από την τέχνη; Να μας βοηθά να επεξεργαστούμε δύσκολα θέματα.

Όσον αφορά στη δική μου διαδρομή οπωσδήποτε έχω νιώσει επιβολή ορίων για τη γλώσσα μου την κυπριακή, για το φύλο μου κ.λ.π.. Μεγαλώνοντας μαθαίνω να διαχειρίζομαι τη διεκδίκηση μου και κοιτάζοντας τα γεγονότα στον κόσμο, να μην ξεχνάω ότι προς το παρόν είμαι προνομιούχα.

Στην Ελλάδα πιστεύετε πως περνάει κρίση η ελευθερία του Τύπου;

Ο Τύπος περνάει κρίση όχι μόνο στην Ελλάδα. Λέει κάτι σχετικό και πολύ εύστοχο το κείμενο: “Έχω βαρεθεί να σκέφτομαι ότι εδώ δεν υπάρχει ελευθερία του Τύπου. Το 90% των δημοσιογράφων στη Ρωσία είναι μέλη του κόμματος. Όταν είσαι κομματικός, δεν είσαι δημοσιογράφος, είσαι εκπρόσωπος”.