Ζωή, λέξη γένους θηλυκού. Αλλά στην πραγματικότητα η ζωή δεν ήταν πάντα και ποτέ εύκολη για τις γυναίκες. Αντίθετα, σε μια κοινωνία ανδροκρατούμενη, γεμάτη ταμπού και στερεότυπα, έπρεπε να δίνουν συνεχώς μάχες για αποκτήσουν και εκείνες ίσα δικαιώματα.
Δικαιώματα στην εκπαίδευση, στη δουλειά, στην πολιτική. Σε όλους τους τομείς της ζωής που ήταν υπόθεση αντρική και οι γυναίκες στην άκρη. Γιατί, μπορεί για παράδειγμα σήμερα πολλές γυναίκες να είναι αξιόλογες και σημαντικές επιστήμονες, όμως, η πρώτη Ελληνίδα γιατρός γνώρισε δυσκολίες και περιφρόνηση. Η πρώτη Ελληνίδα φοιτήτρια, πάλι, γνώρισε τη χλεύη από τους συμφοιτητές της που φώναζαν «Στην κουζίνα, στην κουζίνα».
Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου), ας θυμηθούμε και γνωρίσουμε (γιατί δεν είναι όλων των γυναικών γνωστές οι ιστορίες) τις πρώτες Ελληνίδες που έσπασαν ταμπού, στερεότυπα ή κατέλαβαν σημαντικές θέσεις ή αξιώματα, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Κατερίνα Σακελλαροπούλου – Πρώτη Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας
Έπρεπε να φτάσουμε στο 2020 για δούμε την πρώτη γυναίκα στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, δικαστικός και νομικός, είναι η πρώτη Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Βασιλική Θάνου – Πρώτη Ελληνίδα Πρωθυπουργός
Τον Αύγουστο του 2015 η Βασιλική Θάνου, πρόεδρος του Αρείου Πάγου ανέλαβε καθήκοντα υπηρεσιακής πρωθυπουργού μέχρι να γίνονταν οι εκλογές και έτσι ανακηρύχθηκε ως η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που αναλαμβάνει το αξίωμα. Μάλιστα, η Βασιλική Θάνου καταγράφει και άλλες δύο πρωτιές: είναι η πρώτη γυναίκα που έγινε πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων και η πρώτη πρόεδρος του ανώτατου δικαστηρίου με μακρά συνδικαλιστική πορεία.
Άννα Ψαρούδα Μπενάκη – Πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής
Λίγες ημέρες μετά την Ημέρα της Γυναίκας και συγκεκριμένα στις 19 Μαρτίου του 2004, η Άννα Ψαρούδα Μπενάκη έγινε η πρώτη Πρόεδρος της Βουλής από συστάσεως του ελληνικού κράτους, με την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Στη θέση αυτή παρέμεινε κατά την κοινοβουλευτική περίοδο 2004-07.
Η Άννα Ψαρούδα Μπενάκη έχει κι άλλη πρωτιά, καθώς τον Οκτώβριο του 1996 έγινε η πρώτη γυναίκα που προτάθηκε για τη θέση της Προέδρου της Βουλής, ενώ την περίοδο 2000 – 2004 διατέλεσε Δ’ αντιπρόεδρος.
Λίνα Τσαλδάρη-Λάμπρου – Πρώτη γυναίκα υπουργός
Η Λίνα Τσαλδάρη – Λάμπρου ή Τσαλδάραινα, όπως την αποκαλούσε η Πηνελόπη Δέλτα, ήταν η πρώτη γυναίκα υπουργός στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το 1956 υπουργοποιήθηκε στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, όπου ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο Κοινωνικής Προνοίας, ενώ ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα, τόσο για την βελτίωση της κοινωνικής μέριμνας, όσο και της αναβάθμισης του ρόλου της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία.
Ελένη Σκούρα – Πρώτη γυναίκα βουλευτής
Ήταν 18 Ιανουαρίου του 1953 όταν εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλευτικού βίου με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Η Ελένη Σκούρα μέχρι τότε είχε επιδείξει ιδιαίτερη δραστηριότητα στο τομέα των φιλανθρωπικών δράσεων και των δικαιωμάτων των γυναικών. Βέβαια, πολύ νωρίτερα είχε μια άλλη πρωτιά, αφού μαθήτευσε στο γυμνάσιο αρρένων στο Βόλο, μιας και δεν υπήρχε θηλέων στην περιοχή.
Μαρία Δεσύλλα – Καποδίστρια – Πρώτη Ελληνίδα δήμαρχος
Δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια, αδερφού του Ιωάννη Καποδίστρια έγινε η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα Δήμαρχος στη σύγχρονη ελληνική ιστορία σε αναπληρωματικές εκλογές στην Κέρκυρα το 1956, όπου παρέμεινε μέχρι το 1959.
Κατίνα Παξινού – Η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ
Το 1944 ήταν μια χρονιά σταθμός για τη σπουδαία ηθοποιό, καθώς ήρθε ο ρόλος που την καθιέρωσε σε διεθνές επίπεδο, χαρίζοντάς της το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου. Φυσικά, μιλάμε για το ρόλο της φλογερής Ισπανίδας Πιλάρ στη μεταφορά του λογοτεχνικού έργου του Χεμινγουέι, «Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα».
H Κατίνα Παξινού, όμως, δεν ήταν μόνο η πρώτη (και μοναδική) Ελληνίδα που βραβεύτηκε με Όσκαρ, αλλά και η πρώτη μη Αμερικανίδα ηθοποιός που βραβευόταν ποτέ με την ύψιστη διάκριση της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και μάλιστα στην πρώτη εμφάνιση της στην οθόνη.
Η ηθοποιός αφιέρωσε το βραβείο στους συνεργάτες της αλλά και στην πατρίδα της, που βρισκόταν υπό καθεστώς κατοχής. «Το δέχομαι για λογαριασμό όλων των συναδέλφων μου, του Εθνικού θεάτρου, ζωντανών ή νεκρών», είπε στο λόγο της όταν παρέλαβε το Όσκαρ.
Αικατερίνη Παναγιώτου – Η πρώτη επαγγελματίας Ελληνίδα ηθοποιός
Η εργάτρια μεταξουργείου από την Ήπειρο, η οποία ζούσε στην Αθήνα «έσπασε» τις προκαταλήψεις για τις γυναίκες θεατρίνες. Ήταν τον Σεπτέμβρη του 1842, όταν οι Ν. Σκούφος, Δ. Λεβίδης, Αλ. Ραγκαβής, Γρ. Καμπούρογλου και άλλοι συνέστησαν την Επιτροπή του εν Αθήναις Θεάτρου, με σκοπό να δημιουργήσουν επαγγελματικό θίασο.
Κι ενώ προσέλαβαν αμέσως τους άντρες ηθοποιούς, δυσκολεύτηκαν να βρουν γυναίκες ηθοποιούς. Ωστόσο, μέσα από γνωστούς ανακάλυψαν την νεαρή Αικατερίνη Παναγιώτου, η οποία στις 8 Νοέμβρη του 1842 υπέγραψε επαγγελματικό συμβόλαιο ως ηθοποιός με μισθό 50 δρχ. το μήνα, όπως γράφει ο ιστορικός του θεάτρου Ν. Λάσκαρις. Μάλιστα, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Ραγκαβή, στις δυο παραστάσεις έτρεξε όλη η Αθήνα, περίεργη να δει την πρώτη Ελληνίδα που τόλμησε να βγει στη σκηνή.
Ελένη Κυπραίου – Πρώτη παρουσιάστρια στην ελληνική τηλεόραση
Ήταν 6 το απόγευμα της 23ης Φεβρουαρίου του 1966, όταν βγήκε στον αέρα η πρώτη επίσημη τηλεοπτική εκπομπή στην Ελλάδα από τη συχνότητα του τότε ΕΙΡ. Η Ελένη Κυπραίου ήταν εκείνη που είπε την πρώτη και ιστορική «καλησπέρα» στο τηλεοπτικό κοινό. «Καλησπέρα σας. Από σήμερα το ΕΙΡ καθιερώνει…», ήταν τα πρώτα λόγια της παρουσιάστριας.
Εδώ, έχουμε και μία άλλη πρωτιά μιας άλλης γυναίκας. Η Γιοβάννα είναι η πρώτη γυναίκα ερμηνεύτρια που τραγούδησε στην πρώτη μετάδοση της ελληνικής τηλεόρασης.
Μαρία Καλαποθάκη – Η πρώτη Ελληνίδα Ιατρός
Κόρη του γιατρού Μιχαήλ Καλαποθάκη ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Χάρβαρντ Άνεξ (σήμερα Κολλέγιο Ράντκλιφ). Όταν επέστρεψε στην Αθήνα αντιμετώπισε δυσκολίες στο να σπουδάσει στη χώρα κι έτσι αναγκάσθηκε να φύγει για το Παρίσι, όπου εκεί θα μπορούσε κάνει πραγματικότητα το όνειρό της: να σπουδάσει Ιατρική. Η Μαρία Καλαποθάκη έγινε δεκτή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου των Παρισίων τον Οκτώβριο 1886 και για τα επόμενα χρόνια σπούδασε εκεί, όπου έκανε διατριβή σχετικά με τα προβλήματα και τις βλάβες στις χρόνιες γαστρεντερικές δυσλειτουργίες των παιδιών. Στην Αθήνα επέστρεψε το 1894 και αφού έδωσε γραπτές εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών άρχισε να ασκεί γενική Ιατρική. Μάλιστα, εκτός από πρώτη γυναίκα γιατρός, υπήρξε και πρωτοπόρος της νοσηλευτικής στην Ελλάδα ενώ έκανε σημαντικό έργο στο κομμάτι της δημόσιας υγιεινής.
Ιωάννα Στεφανοπούλου – Η πρώτη φοιτήτρια σε ελληνικό πανεπιστήμιο
Το κομμάτι της εκπαίδευσης για τις γυναίκες ήταν ένας μεγάλος και δύσκολος αγώνας καθώς στα τέλη του 1800, τα πράγματα μόνο ρόδινα δεν ήταν. Η απαξίωση προς το γυναικείο φύλο και στο δικαίωμα τους στη μόρφωση, ήταν μεγάλη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι της Σεβαστής Καλλισπέρη, η οποία το 1884 υπέβαλε αίτηση για να δώσει εξετάσεις στη Φιλοσοφική Σχολή. Οι καθηγητές της αρχικά αναστατώθηκαν – μιας και ήταν η πρώτη που το ζήτησε – αλλά τελικά, της το επέτρεψαν. Παρόλο που πέτυχε στις εξετάσεις, το υπουργείο Παιδείας είχε διαφορετική άποψη και αρνήθηκε λόγω του φύλου της να επικυρώσει τις υπογραφές των καθηγητών που την εξέτασαν. Τελικά η Σεβαστή έφυγε για τη Γαλλία, όπου ξεκίνησε τις σπουδές της στη Σορβόνη και το 1895 έγινε η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε επιθεωρήτρια σχολείων θηλέων.
Ωστόσο, το 1890 έχουμε την πρώτη φοιτήτρια σε ελληνικό πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα στη Φιλοσοφική Σχολή. Πρόκειται για την Ιωάννα Στεφανοπούλου (ή Στεαφανόπολι), αν και ο πρύτανης διαμαρτυρήθηκε στο υπουργείο «δια την ανάμειξιν των φύλων». Η περίπτωσή της παραπέμφθηκε από τη σύγκλητο του πανεπιστημίου στη Νομική Σχολή, η οποία απεφάνθη πως δεν υπήρχε νομικό κόλλημα για την αποδοχή της αίτησης της. Η σύγκλητος όμως ήταν διχασμένη καθώς η Θεολογική Σχολή, σύμφωνα με αφήγηση της Στεφανόπολι, θεωρούσε πως το να διαβεί μια γυναίκα το κατώφλι του πανεπιστημίου ήταν «ανοσιούργημα ανάλογο με το να διαβεί το κατώφλι του ιερού της εκκλησίας». Τελικά παρέπεμψε το θέμα στο Υπουργείο Παιδείας, το οποίο, κατόπιν συζητήσεων, αποφάσισε να επιτρέψει στη Στεφανόπολι να εγγραφεί στη Φιλοσοφική Σχολή.
Αθηνά Πανουργιά – Η πρώτη γυναίκα χειριστής Απάτσι στην Ελλάδα
Μόλις σε ηλικία 25 ετών η Αθηνά Πανουργιά έγραψε ιστορία, «αλώνοντας» έναν έως τότε ανδροκρατούμενο χώρο. Η νεαρή απόγονος του φημισμένου οπλαρχηγού Πανουργιά, στην Επανάσταση του ’21, έγινε η πρώτη γυναίκα χειριστής των ελικοπτέρων Απάτσι στην Ελλάδα. Για να το πετύχει, χρειάστηκαν εκατοντάδες ώρες πτήσης, σκληρή εκπαίδευση, διάβασμα, δουλειά, αλλά και πολλές προσωπικές θυσίες.
Σπάρτη Καρασταμάτη – Η πρώτη Ελληνίδα βιομήχανος
Σε μια εποχή που ο ρόλος της γυναίκας περιοριζόταν αυστηρά στα οικιακά, η Σπάρτη Καρασταμάτη έκανε το «παράτολμο» βήμα να ορθώσει το ανάστημά της και να γράψει τη δική της ιστορία, αφού έγινε η πρώτη γυναίκα βιομήχανος. Το δυναμικό και φιλόδοξο κορίτσι από την Καλαμάτα δούλευε από μικρή ηλικία, φτιάχνοντας υφαντά. Μεγαλώνοντας αποφάσισε να φύγει για την Αθήνα προκειμένου να αναπτύξει τις δραστηριότητές της και να κατακτήσει τον χώρο της της βιομηχανίας!
Έφτιαξε, λοιπόν, το δικό της εργοστάσιό στην αραιοκατοικημένη – εκείνη την εποχή – περιοχή του Κουκακίου στην οδό Βεΐκου. Σύντομα, τα υφαντά της έγιναν περιζήτητα, δημιουργώντας μία από τις πλέον αποδοτικές οικονομικές μονάδες της χώρας. Μάλιστα, η φήμη των μεταξωτών υφασμάτων της είχε φτάσει μέχρι την Αγγλία, και σημαντικοί οίκοι του Λονδίνου αγόραζαν από την Καρασταμάτη.
Καλλιρρόη Παρρέν – Η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια και εκδότρια εφημερίδας
Ήταν Μάρτιος του 1887 όταν η εκπαιδευτικός και δημοσιογράφος από το Ρέθυμνο, η Καλλιρρόη Παρρέν, το γένος Σιγανού προχώρησε στην έκδοση μίας εφημερίδας στην οποία θα έγραφαν μόνο γυναίκες, περιείχε μόνο γυναικεία θέματα και απευθύνονταν αποκλειστικά στις γυναίκες. Μία κίνηση τολμηρή για την εποχή εκείνη, με την εφημερίδα «Εφημερίς των Kυριών» να προκαλεί έντονες αντιδράσεις, αρνητικά σχόλια και να δέχεται τον χλευασμό. Αν και υπήρχαν κι εκείνοι που υποστήριξαν τον αγώνα για τη χειραφέτηση των γυναικών, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Κωστή Παλαμά, ο οποίος λέγεται πως αφιέρωσε ένα ποίημά του στη Καλλιρρόη Παρρέν.
Η εκπαιδευτικός από το Ρέθυμνο, όπως συνήθιζαν να την αποκαλούν, αποτελεί μια σπουδαία προσωπικότητα και είναι η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια, δίνοντας μεγάλους και άνισους πολλές φορές, αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών. Η Παρρέν είναι εκείνη που είχε βάλει ως στόχο τα κορίτσια να μπορούν να φοιτήσουν στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και τα κατάφερε, αφού το 1890, η Ιωάννα Στεφανοπούλου έγινε η πρώτη Ελληνίδα φοιτήτρια σε πανεπιστήμιο της χώρας και συγκεκριμένα στη Φιλοσοφική Σχολή.
Επίσης, μετά από διαβήματα της Παρρέν, η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη επέτρεψε τη φοίτηση των γυναικών στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, όταν πλέον αυτό είχε γενικευθεί στην Ευρώπη. Και οι αγώνες της δε σταματούν εδώ, αφού ήταν η πρώτη που κίνησε το θέμα να έχει και η Ελληνίδα δικαίωμα ψήφου. Όμως, αυτός αγώνας ήταν δύσκολος και καμιά κυβέρνηση δεν δεχόταν οι γυναίκες να ψηφίζουν. Τέλος, η Καλλιρρόη Παρρέν ίδρυσε το Λύκειο Ελληνίδων το 1911.
Διαβάστε επίσης
Γιατί η «Ημέρα της Γυναίκας» ΔΕΝ είναι για «μπουζούκια» με τις φίλες μας
Λίγη υπομονή ακόμη. Η ισότητα των φύλων θα έρθει σε 300 χρόνια!
Η θέση της γυναίκας στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
Σχετικά Άρθρα
Google News