Ρήξη μηνίσκου: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε και ποια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση

Άρθρο του Dr Αντώνη Θεοδωρίδη

Τι είναι ο μηνίσκος;

Η άρθρωση του γόνατος έχει δύο μηνίσκους, τον έσω και τον έξω, οι οποίοι βρίσκονται μεταξύ των αρθρικών επιφανειών του μηριαίου οστού από πάνω και της κνήμης από κάτω. Ο μηνίσκος είναι ένας τύπος χόνδρου, ο οποίος είναι πιο ελαστικός και λιγότερο σπογγώδης από τον αρθρικό χόνδρο που είναι το μαξιλαράκι στις άκριες των οστών και επιτρέπει ομαλή κίνηση.

Ποια είναι η λειτουργία των μηνίσκων;

Οι μηνίσκοι λειτουργούν σαν αμορτισέρ απορροφώντας τους κραδασμούς στο γόνατο και έτσι προστατεύουν την αρθρική επιφάνεια από φθορά. Βαθαίνουν τις αρθρικές επιφάνειες, διασπείροντας έτσι το φορτίο σε μια μεγαλύτερη επιφάνεια επαφής και ελαττώνουν την καταπόνηση του αρθρικού χόνδρου. Επίσης, αυξάνουν τη σταθερότητα της άρθρωσης του γόνατος επειδή αγκαλιάζουν τον μηρό, παρέχοντας πρόσθετη μπρος πίσω σταθερότητα. Γι’ αυτό σε περιπτώσεις ρήξης πρόσθιου χιαστού όταν υπάρχει ρήξη μηνίσκου είναι πολύ σημαντικό να σωθεί ο μηνίσκος με συρραφή και όχι να αφαιρεθεί (μηνισκεκτομή) έτσι ώστε να έχει επιπρόσθετη σταθερότητα το γόνατο.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι ρήξεις μηνίσκου;

Η ρήξη μηνίσκου είναι ο πιο συνηθισμένος τραυματισμός στο γόνατο. Οι δύο κύριοι τύποι ρήξεων μηνίσκου είναι η οξεία και εκφυλιστική ρήξη. Η οξεία ρήξη είναι πιο συνηθισμένη σε νεαρά αθλούμενα άτομα και οφείλεται σε τραυματισμό που συμβαίνει όταν κάποιος στρίβει βίαια πάνω σε λυγισμένο γόνατο υπό φόρτιση. Η εκφυλιστική ρήξη συμβαίνει συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς και δημιουργείται προοδευτικά από χρόνιους μικροτραυματισμούς. Μπορεί να συμβεί χωρίς τραυματισμό αλλά από κάποια

δραστηριότητα χαμηλής ενέργειας όπως το γονάτισμα, το βαθύ κάθισμα ή ακόμα κατά την έξοδο από το αυτοκίνητο.

Με την πάροδο της ηλικίας, ο μηνίσκος γίνεται αδύναμος και εύθραυστος, λιγότερο ελαστικός και περισσότερο επιρρεπής σε ρήξεις. Δύο τρίτα των ατόμων άνω των 65 ετών έχουνε εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου σε μαγνητική τομογραφία χωρίς να το ξέρουνε και αυτό το ποσοστό ανεβαίνει στο 90% των συμπτωματικών ασθενών.

Ποιες είναι οι δύο χειρότερες ρήξεις μηνίσκου;

Η χειρότερη ρήξη μηνίσκου είναι αυτή της ρίζας. Ο κάθε μηνίσκος έχει δύο ρίζες (πρόσθια και οπίσθια) οι οποίες είναι το πιο σημαντικό σημείο αγκίστρωσης του μηνίσκου στην κνήμη και συμπεριφέρονται σαν μια ρίζα ενός δέντρου. Η ρήξη ρίζας ενός μηνίσκου απολειτουργεί ολόκληρο τον μηνίσκο λες και έχει αφαιρεθεί πλήρως ο μηνίσκος. Χρήζει άμεση συρραφή από έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό επειδή η τεχνική είναι περίπλοκη και πρέπει να γινεί σωστά εξ αρχής. Το χειρουργείο περιλαμβάνει πέρασμα κλωστών από τη ρίζα του μηνίσκου οι οποίες περνάνε μέσα από σήραγγα στη κνήμη και σταθεροποιούνται στη μπροστινή

επιφάνεια της κνήμης κάτω από το γόνατο.

Η δεύτερη χειρότερη ζημιά στο μηνίσκο είναι η μηνισκοθυλακική ρήξη που συμβαίνει όταν το πίσω μέρος του μηνίσκου ξεκολλάει από το θύλακα (περιτύλιγμα γύρω από το γόνατο). Ο μηνίσκος έχει σχήμα τριγωνικής διατομής δηλαδή περιμετρικά είναι παχύς και λεπταίνει προς το κέντρο. Αυτό σημαίνει ότι αγκαλιάζει το πάνω οστό (μηριαίο κόνδυλο) που έχει σχήμα σαν ένα τροχό και εμποδίζει την υπερβολική προσθιοπίσθια κίνηση. Στην μηνισκοθυλακική ρήξη παρόλο που οι ρίζες είναι ακέραιες επειδή έχει ξεκολλήσει από το πίσω μέρος σημαίνει ότι ο μηνίσκος είναι ασταθής και κατά συνέπεια ο μηριαίος κόνδυλος κινείται υπερβολικά μπρος πίσω. Η έλλειψη διάγνωσης ή η μη αποτελεσματική αντιμετώπιση με συρραφή της μηνισκοθυλακικής ρήξης κατά το χειρουργείο ενός πρόσθιου χιαστού (αρκετά συχνά συμβαίνουν μαζί) αυξάνει ραγδαία το ρίσκο επαναρήξης του πρόσθιου χιαστού.

Επειδή η αιμοδοσία του μηνίσκου είναι από την περιφέρεια και υπάγεται στην κόκκινη ζώνη έχει πολύ καλές πιθανότητες επούλωσης με σωστή συρραφή από έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό. Σε περιπτώσεις που υπάρχει χρόνια μηνισκοθυλακική ρήξη χωρίς αρχικό τραυματισμό του πρόσθιου χιαστού, η προσθιοπίσθια αστάθεια του μηριαίου κονδύλου βάζει υπερβολικά φορτία στο πρόσθιο χιαστό με συνέπεια σταδιακή αλλοίωση και ρήξη. Όταν δεν αντιμετωπιστεί σωστά η μηνισκοθυλακική ρήξη παρατηρείται επέκταση της ρήξης στη δομή του μηνίσκου ο οποίος θρυψαλίζεται λόγω της πίεσης μεταξύ του μηριαίου οστού και της κνήμης.

Που εμφανίζονται πιο συχνά οι ρήξεις μηνίσκου;

Η πιο συχνή περιοχή ρήξης μηνίσκου είναι το οπίσθιο κέρατος (μέρος) του έσω μηνίσκου επειδή όσο πιο πολύ λυγίζει το γόνατο τόσο αυξάνονται τα φορτία που δέχεται το πίσω μέρος των μηνίσκων. Στις 90 μοίρες κάμψη του γόνατος το πίσω μέρος του μηνίσκου δέχεται πάνω από 90% του φορτίου. Επίσης ο έσω μηνίσκος σε σύγκριση με τον έξω είναι πιο σταθερά προσκολλημένος περιμετρικά και έτσι λιγότερο ευκίνητος όσο κινείται το γόνατο. Ως συνέπεια οι ρήξεις του έσω μηνίσκου είναι πέντε φορές πιο συχνές από αυτές στον έξω μηνίσκο. Ρήξεις έξω μηνίσκου σχετίζονται με βλαισογονία (το γόνατο μακριά και η ποδοκνημική πιο κοντά στη μέση γραμμή του σώματος) ή με οξεία ρήξη πρόσθιου χιαστού. Ραιβογονία (το γόνατο κοντά και η ποδοκνημική πιο μακριά από τη μέση γραμμή του σώματος), χρόνια ρήξη πρόσθιου ή οπίσθιου χιαστού αυξάνει το ρίσκο εκφυλιστικής ρήξης έσω μηνίσκου.

Ποια είναι τα συμπτώματα ρήξης μηνίσκου;

Τα συμπτώματα ρήξης μηνίσκου είναι έντονος πόνος (ιδιαίτερα σε στροφικές κινήσεις του γόνατος και στο βαθύ κάθισμα). Ο πόνος εστιάζεται στην πλευρά του γόνατος όπου υπάρχει ρήξη μηνίσκου και είναι συνήθως έντονος σαν μαχαίρι. Το γόνατο πρήζετε αισθητά μέσα σε μια ημέρα. Εάν υπάρχει μεγάλη ρήξη του μηνίσκου (ρήξη δίκην λαβής κάδου ή bucket handle tear) η οποία μπλοκάρει την κίνηση, το γόνατο μπορεί να μαγκώσει και ο ασθενής αδυνατεί να ισιώσει το γόνατο πλήρως – αυτό χρειάζεται επείγουσα ιατρική αντιμετώπιση. Πολλές εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου έχουν ήπια συμπτώματα και δεν προκαλούν τόσο πολύ πόνο και πρήξιμο όσο οι οξείς ρήξεις σε νεαρότερα άτομα.

Πως γίνεται η διάγνωση ρήξης μηνίσκου;

Η διάγνωση μπορεί να γίνει σε μεγάλο ποσοστό με το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενή. Μαγνητική τομογραφία είναι η εξέταση επιλογής και μπορεί να ανιχνεύσει 75-90% των ρήξεων μηνίσκου. Η ακτινογραφία γόνατος δεν βοηθάει στην διάγνωση ρήξης μηνίσκου.

Ποια είναι η αντιμετώπιση ρήξης μηνίσκου;

Σε γενικές γραμμές η συντηρητική αγωγή είναι κατάλληλη για εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου και στους ηλικιωμένους. Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε τρεις μήνες και αν όχι τότε μπορεί να προσφερθεί αρθροσκοπική μηνισκεκτομή δηλαδή αρθροσκοπική αφαίρεση του κομμένου κομματιού του μηνίσκου. Η συρραφή της ρήξης μηνίσκου είναι κυρίως επιτυχημένη σε νεαρούς ασθενείς, με μικρές ρήξεις στην περιφέρεια του μηνίσκου όπου η αιμάτωση είναι καλύτερη. Σε ασθενείς κάτω των 35 ετών πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια να σωθεί ο μηνίσκος με συρραφή έτσι ώστε να μη χαθεί το χρήσιμο

προστατευτικό υλικό του μηνίσκου αποφεύγοντας πρώιμη οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο. Αφαίρεση έστω και μικρού κομματιού μηνίσκου αυξάνει ραγδαία την πίεση, τριβή και άρα φθορά στον αρθρικό χονδρό του γόνατος.

Χειρουργική αντιμετώπιση ρήξης μηνίσκου

Η αρθροσκόπηση γόνατος περιλαμβάνει δύο μικρές τομές στις δύο πλευρές του επιγονατιδικού τένοντα. Από την μία μπαίνει η κάμερα και βλέπουμε από μέσα όλο το γόνατο και από την άλλη τομή βάζουμε τα εργαλεία για να εξετάσουμε το γόνατο και να κάνουμε επιδιορθώσεις. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία και είναι συνήθως ημερήσιας νοσηλείας. Όσο περισσότερο χρόνο αφήσει ο ασθενής να περάσει από τη στιγμή της ρήξης μηνίσκου μέχρι το χειρουργείο τόσο μειώνεται η πιθανότητα να μπορέσει ο ορθοπαιδικός να σώσει τον μηνίσκο με συρραφή και αυξάνεται ο κίνδυνος να χρειαστεί αφαίρεση μεγαλύτερου τμήματος του μηνίσκου.

Ποιες είναι οι χειρουργικές επιλογές στις ρήξεις μηνίσκων;

Αρθροσκοπική μερική μηνισκεκτομή

Η αρθροσκοπική μερική μηνισκεκτομή περιλαμβάνει αφαίρεση του κομμένου κομματιού του μηνίσκου και ομαλοποίηση της επιφάνειας του υπόλοιπου μηνίσκου. Η ρήξη μηνίσκου και η επακόλουθη μερική μηνισκεκτομή οδηγεί σε 7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επακόλουθης οστεοαρθρίτιδας. Δυστυχώς επειδή πολλοί μη εξειδικευμένοι ορθοπαιδικοί κάνουν αρθροσκοπικές επεμβάσεις στο γόνατο παρατηρείται υψηλό ποσοστό αχρείαστης μηνισκεκτομής σε ρήξεις που θα μπορούσε κάποιος εξειδικευμένος να σώσει με συρραφή. Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό σε περιπτώσεις που υπάρχει επίσης ρήξη πρόσθιου χιαστού.

Αρθροσκοπική συρραφή μηνίσκου

H συρραφή της ρήξης μηνίσκου γίνεται έτσι ώστε να σωθεί ο μηνίσκος και φέρνει το καλύτερο αποτέλεσμα για τον ασθενή. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη συρραφή των ρήξεων μηνίσκου όπως all inside, inside-out, outside-in, ανοικτή και συρραφή ριζών. Κάποιος εξειδικευμένος ορθοπαιδικός στο γόνατο πρέπει να είναι άρτια καταρτισμένος σε όλες αυτές τις τεχνικές.

Η συρραφή μηνίσκου είναι πιο πετυχημένη σε:

 Νεαρούς ασθενείς (το όριο είναι ~35 ετών) γιατί έχουν καλύτερη αιμάτωση η οποία είναι απαραίτητη για να επουλωθεί η ραμμένη ρήξη μηνίσκου

 Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες έρευνες που δείχνουν ότι υπό ιδανικές συνθήκες συρραφή μηνίσκου μπορεί να είναι επιτυχημένη και σε μεγαλύτερες ηλικίες

 Όταν η ρήξη είναι στην περιφέρεια του μηνίσκου (red-red zone) παρά προς το κέντρο του γόνατος (white-white zone) γιατί υπάρχει καλύτερη αιμάτωση στην περιφέρεια του μηνίσκου

 Φρέσκες πάρα χρόνιες ρήξεις

 Όταν η ρήξη είναι προς μία κατεύθυνση παρά πολύπλευρη

Μεταμόσχευση μηνίσκου

Αυτή η επέμβαση ενδείκνυται όταν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε πλήρη ή σχεδόν πλήρη αφαίρεση του μηνίσκου και έχει πόνο σε εκείνη την πλευρά του γόνατος. Η διαδικασία περιλαμβάνει την τοποθέτηση μηνίσκου από πτωματικό δότη (αλλομόσχευμα). Έχει καλά αποτελέσματα ακόμα και αν υπάρχει ήπια οστεοαρθρίτιδα αλλά έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν δεν υπάρχει αρθρίτιδα και κανένας άλλος συνδεσμικός τραυματισμός. Ο σκοπός της μεταμόσχευσης μηνίσκου είναι να προστατεύσει τον αρθρικό χόνδρο του ασθενή και να του παρατείνει την ποιότητα ζωής και της πρώιμης αρθρίτιδας.

Ποια είναι εξειδίκευση και εμπειρία του ορθοπαιδικού Dr Αντώνη Θεοδωρίδη;

Ο Dr Αντώνης Θεοδωρίδης έζησε στο Ηνωμένο Βασίλειο 32 χρόνια. Αποφοίτησε από το Imperial College, London. Όλη η εκπαίδευση, η εξειδίκευση, και υπερεξειδίκευση (fellowship) στο γόνατο πραγματοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει μοναδική υπερεξειδίκευση στο γόνατο ακόμα και για δεδομένα Ηνωμένου Βασιλείου. Κατέχει 5 υπερεξειδικεύσεις (fellowships) στο γόνατο σε 3 χρόνια και έχει πραγματοποιήσει πάνω από 6000 πιστοποιημένες χειρουργικές επεμβάσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει δει διάσημους πρωταθλητές όλων των αθλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων ομάδων ποδοσφαίρου της Αγγλικής Premier League. Ο Dr Θεοδωρίδης απέκτησε μεγάλη εμπειρία στην χειρουργική των μηνίσκων με ικανότητα συρραφής ακόμα και στις πιο περίπλοκες ρήξης μηνίσκου για να σωθούν, και στη μεταμόσχευση μηνίσκου σε παγκόσμια κέντρα αναφοράς στην Αγγλία. Έχει οριστεί υπεύθυνος ορθοπαιδικός των Ελλήνων Ολυμπιονικών. Κατέχει πολύχρονη εμπειρία σε εξειδικευμένα κέντρα αρθροπλαστικής γόνατος στο Ηνωμένο Βασίλειο καλύπτοντας όλο το φάσμα αρθροπλαστικής από μονοδιαμερισματική, επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης, ολικής και αναθεώρησης.

Ρήξη μηνίσκου

Χειρουργική των μηνίσκων

Αρθρίτιδα του γόνατος

Ανακατασκευή Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου

Πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών

Διαταραχές Ευθυγράμμισης Κάτω Άκρων

Διαβάστε επίσης:

Υπάρχει κίνδυνος να βγει ψευδώς αρνητικό το self test για καρκίνο του εντέρου;

Έρευνα: Ένας στους δύο αποφεύγει τις εξετάσεις λόγω φόβου