«Κάθε άτομο έχει δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας που απαιτούν οι ανάγκες υγείας του. Οι υπηρεσίες υγείας πρέπει να εγγυώνται ισότιμη πρόσβαση σε όλους, χωρίς διακρίσεις με βάση τους οικονομικούς πόρους, το φύλο, τον τόπο διαμονής, το είδος της ασθένειας ή τον χρόνο πρόσβασης στις υπηρεσίες».
1. Aναφαίρετο δικαίωμα η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη
Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Δικαιωμάτων των Ασθενών υπογραμμίζει το αναφαίρετο δικαίωμα όλων στην πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, φύλου, γεωγραφικής τοποθεσίας ή τύπου νόσου. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα οι ανισότητες στον τομέα της υγείας εξακολουθούν να αποτελούν δομική πρόκληση. Η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ειδικούς γιατρούς και καινοτόμες θεραπείες παραμένει άνιση, ενώ η οικονομική κρίση έχει επιτείνει τις υγειονομικές ανισότητες.
Η χαμηλή ενσωμάτωση ψηφιακών λύσεων, η έλλειψη συντονισμού και οι περιορισμοί στη δημόσια χρηματοδότηση συντελούν στη μειωμένη ποιότητα φροντίδας. Παράγοντες όπως το μορφωτικό επίπεδο, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η ηλικία και η γεωγραφική απομόνωση, ενισχύουν το πρόβλημα. Η αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων είναι θεμελιώδης τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα της χώρας.
2. Ανισότητες στην Πρόσβαση σε Υπηρεσίες Υγείας
2.1 Γεωγραφικές Ανισότητες
Οι απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στην πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, λόγω της απόστασης από τις δομές υγείας, της έλλειψης μεταφορικών μέσων, καθώς και της ανεπαρκούς στελέχωσης με εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλισμό. Έρευνες και συναντήσεις με τοπικούς συλλόγους καταδεικνύουν περιορισμένη πρόσβαση σε ειδικούς ιατρούς, σε προσωπικούς γιατρούς και σε σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό (π.χ. PET scan, μαγνητικούς τομογράφους). Οι χρόνιοι ασθενείς συχνά αναγκάζονται να μετακινούνται σε αστικά κέντρα, επιβαρύνοντας το ήδη επιβαρυμένο δημόσιο σύστημα υγείας.
2.2 Οικονομικές Ανισότητες
Τα άτομα με χαμηλό εισόδημα εμφανίζουν σημαντικά αυξημένες ανάγκες που δεν ικανοποιούνται, λόγω του υψηλού κόστους υπηρεσιών και φαρμάκων. Οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ε.Ε., φτάνοντας το 34% το 2023. Οι ασθενείς επιβαρύνονται για βασικές υπηρεσίες όπως ψυχολογική και διατροφολογική υποστήριξη, φυσικοθεραπείες, κόστος μετακίνησης και φιλοξενίας, ειδικά στις περιπτώσεις μετακίνησης για θεραπείες.
3. Ανισότητες στην Πρόσβαση στη Φαρμακευτική Περίθαλψη
3.1 Καθυστέρηση Διάθεσης Νέων Φαρμάκων
Η έγκριση και αποζημίωση νέων θεραπειών καθυστερεί σημαντικά. Μόνο το 52% των φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον EMA μεταξύ 2019 και 2022 είναι πλήρως προσβάσιμα στην Ελλάδα. Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και η υποχρηματοδότηση συμβάλλουν στις καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα την αποστέρηση κρίσιμων θεραπειών για ευάλωτους ασθενείς.
3.2 Ιδιωτική Δαπάνη και Ελλείψεις
Η άμεση ιδιωτική δαπάνη για φάρμακα φτάνει το 40% των συνολικών ιδιωτικών δαπανών υγείας. Οι χρόνιοι ασθενείς επιβαρύνονται υπέρμετρα, ενώ τα φάρμακα αρνητικής λίστας και τα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα (ΜΗΣΥΦΑ) παραμένουν εκτός κάλυψης. Οι ελλείψεις φαρμάκων είναι συχνές, περιλαμβάνοντας ακόμα και σκευάσματα πρώτης γραμμής για σοβαρά και σπάνια νοσήματα.
3.3 Περιορισμένη Πρόσβαση στα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ)
Η ανεπαρκής διασπορά φαρμακείων ΕΟΠΥΥ, ιδίως στην περιφέρεια, δημιουργεί σημαντικά εμπόδια στην έγκαιρη πρόσβαση σε ΦΥΚ. Επιπλέον, η πρόσβαση σε σπάνια φάρμακα μέσω του ΙΦΕΤ δεν αποτελεί ισότιμη λύση, καθώς συχνά προκαλούνται καθυστερήσεις.
3.4 Πρόσβαση σε Κλινικές Μελέτες
Η άνιση γεωγραφική κατανομή των ερευνητικών κέντρων και η έλλειψη ενημέρωσης των ασθενών περιορίζουν τη συμμετοχή σε κλινικές μελέτες, ιδίως για όσους διαμένουν εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης. Η διεύρυνση της συμμετοχής θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες και να ενισχύσει το δημόσιο σύστημα υγείας.
4. Πρόσκληση για Δράση
Η Ένωση Ασθενών Ελλάδας προτείνει ένα ολιστικό πλέγμα πολιτικών για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων:
Ενίσχυση των υποδομών και του ανθρώπινου δυναμικού, με επενδύσεις σε περιφερειακές μονάδες και κίνητρα για γιατρούς.
Καθολική κάλυψη και χρηματοδότηση, ώστε να μειωθεί η οικονομική επιβάρυνση των ασθενών και να αυξηθεί η προσβασιμότητα.
Ταχύτερη πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία, με απλοποίηση των διαδικασιών έγκρισης και διάχυση των κλινικών μελετών στην περιφέρεια.
Προώθηση ασθενοκεντρικών πολιτικών, με ενεργή συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων και ενίσχυση της ψηφιακής εγγραμματοσύνης υγείας.
5. Συμπεράσματα
Η άμβλυνση των υγειονομικών ανισοτήτων στην Ελλάδα είναι εφικτή μέσα από στοχευμένες πολιτικές που εξασφαλίζουν καθολική, ισότιμη και ποιοτική πρόσβαση στην υγεία. Η Ένωση Ασθενών Ελλάδας δεσμεύεται να συνεχίσει τον αγώνα υπέρ ενός βιώσιμου, δίκαιου και ανθρωποκεντρικού συστήματος υγείας, με τεκμηριωμένες παρεμβάσεις και ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Διαβάστε επίσης
Έκπληξη από τον ΣΚΑΪ: Η πρωτότυπη σειρά 6 επεισοδίων με τις ιστορίες του Διονύση Σαββόπουλου
Τα 5+1 έξυπνα tips για να κάνετε το σπίτι σας να λάμπει
Σχετικά Άρθρα
Google News