Vintage Stories

Η ιστορία του αρχοντικού στην Οδησσό όπου δόθηκε ο όρκος στην Επανάσταση

Στην Οδησσό της Ουκρανίας στην οδό Κρέσνι Περεούλοκ στον αριθμό 18 στεγάζεται ο «τόπος γέννησης» της Φιλικής Εταιρείας. Εκεί είναι που το 1814 οι Εμμανουήλ Ξάνθος, Αθανάσιος Τσακάλωφ και Νικόλαος Σκουφάς ίδρυσαν την Φιλική Εταιρεία και ορκίστηκαν την Eπανάσταση του Eλληνικού Έθνους και την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

Ήταν το σπίτι του Έλληνα επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Γρ. Μαρασλή (1831 – 1907), δημάρχου της πόλης της Οδησσού για δεκαέξι χρόνια, από το 1878 ως το 1895.

Από το 1994 και με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού – Παράρτημα Οδησσού ανακαινίστηκε και μετατράπηκε από το 1994, μαζί με τα γειτονικά του οικήματα, σε Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, το οποίο είχε ιδρυθεί το 1979 από το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο της Οδησσού.

Στο Μουσείο στεγάζεται επιστημονική βιβλιοθήκη με 6.000 τίτλους. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε νέο λαογραφικό τμήμα στο Μουσείο, με αυθεντικά αντικείμενα που αποδίδουν την εικόνα της οικίας του Γρηγορίου Ιωάννη Μαρασλή. Ανάμεσα στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται πρωτότυπα έργα σχετικά με τη δράση των Φιλικών, χάρτες, γκραβούρες και φωτογραφίες, έγγραφα στον κρυπτογραφικό κώδικα των Φιλικών, χειρόγραφα σχετικά με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, κατάλογοι των μελών της, επιστολές και χειρόγραφες προκηρύξεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας, προσωπογραφίες και σφραγίδες του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του Εμμανουήλ Παπά, του Εμμανουήλ Ξάνθου και άλλων.

Στο Μουσείο εκτίθεται αντίγραφο της περίφημης ελαιογραφίας του Δ. Τσόκου «Ο Όρκος των Φιλικών» (1849), φιλοτεχνημένο το 1994 από τον Γ. Σιδηρόπουλο, ενώ γλυπτική σύνθεση με τον «Όρκο των Φιλικών» κοσμεί την εξωτερική όψη του Παραρτήματος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού στην Οδησσό. Σε μια ξεχωριστή αίθουσα του μουσείου αναπαριστάνεται, με καθισμένους γύρω από ένα τραπέζι τους τρεις εμπόρους – ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, η σκηνή της ίδρυσης της πατριωτικής μυστικής οργάνωσής τους.

Το Μουσείο δέχεται πολλούς επισκέπτες από ολόκληρη την Ουκρανία, την Ελλάδα και άλλες χώρες του εξωτερικού. Το Παράρτημα οργανώνει, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Παιδείας του Δήμου Οδησσού, δωρεάν ξεναγήσεις και διαλέξεις για μαθητές και φοιτητές.

Με στόχο την απελευθέρωση της πατρίδας

Όπως αναφέρει στην επίσημη ιστοσελίδα του το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας, κοπός της σύστασής της ήταν η απελευθέρωση της πατρίδας από τον τουρκικό ζυγό. Κατά τη συνήθεια της εποχής, η Φιλική Εταιρεία είχε οργανωθεί με βάση τα τεκτονικά πρότυπα. Ωστόσο τα μέλη της – που γρήγορα άρχισαν να πληθαίνουν – δεν ανήκαν όλα σε τεκτονικές στοές, ούτε προέρχονταν από κοινωνικά και ιδεολογικά ομοιογενείς ομάδες της Διασποράς και των τουρκοκρατούμενων χωρών.

Στους κόλπους της συνέρρευσαν “αριστοκράτες” Φαναριώτες και συντηρητικοί κοτζαμπάσηδες, “ολιγαρχικοί” στρατιωτικοί που υπηρετούσαν σε δυτικά κράτη και στην τσαρική Ρωσία, ανώτεροι και κατώτεροι κληρικοί και μοναχοί, ριζοσπάστες διανοούμενοι, έμποροι και ναυτικοί κ.ά. Η οργάνωση συμπεριέλαβε επίσης και αρκετούς Βαλκάνιους πατριώτες ποικίλης προέλευσης, οι οποίοι θεωρούσαν τον αγώνα εναντίον των Οθωμανών κοινή υπόθεση όλων των χριστιανικών λαών της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Ήταν φυσικό η ποικιλία της κοινωνικής και γεωγραφικής προέλευσης και των συμφερόντων των Φιλικών να οδηγεί σε αποκλίσεις ως προς τη μέθοδο και τη στρατηγική της οργάνωσης. Άλλοι προτιμούσαν τη μακρόχρονη αναβολή της Επανάστασης (για να επιτευχθεί η κατάλληλη προετοιμασία, να διαμορφωθούν ευνοϊκές διπλωματικές συνθήκες, να εξασφαλιστεί η ξένη υποστήριξη κτλ.), ενώ άλλοι ζητούσαν άμεση δράση.

Τελικά, η πρώτη ομάδα κατάφερε να κερδίσει την ηγεσία της οργάνωσης στα ανώτατα κλιμάκια, αλλά η δεύτερη εξασφάλισε σε οπαδούς της καίριες θέσεις, έστω και χαμηλών βαθμίδων. Τον Μάρτιο του 1820 οι τολμηρότεροι έσπευσαν να εκμεταλλευθούν τους περισπασμούς των Οθωμανών από τη σοβαρή ανταρσία του Αλή πασά, αλλά και το γενικό επαναστατικό πνεύμα που διέτρεχε τότε την Ευρώπη μετά τις εξεγέρσεις στη Νεάπολη και την Ισπανία, και με ποικίλες πρωτοβουλίες κατάφεραν να συμπαρασύρουν τελικά και την οργάνωση και ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο στην Επανάσταση.

Οδησσός: Το πιο σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο

Η Οδησσός είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας και σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο. Είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του Ελληνισμού. Κατοικήθηκε από τους Ρώσους κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1787- 1792. Με τη συνθήκη του Ιασίου (1792) η περιοχή πέρασε επίσημα στην κυριαρχία της Ρωσίας και αποτέλεσε τμήμα της λεγόμενης Novorossiya (Νέα Ρωσία).

Η Μεγάλη Αικατερίνη, θεώρησε ότι η περιοχή έχει σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα και έδωσε εντολή να θεμελιωθεί μια πόλη στο σημείο όπου είχε οχυρωθεί ο Ρωσικός στρατός, αποβλέποντας στη δημιουργία ενός σημαντικού στρατιωτικού λιμανιού στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Έτσι το 1794 ιδρύεται η πόλη της Οδησσού.

Η τσαρίνα υπήρξε γενναιόδωρη προς τους Έλληνες, αφού φρόντισε για την εγκατάσταση στην Οδησσό εκατοντάδων προσφύγων από την Πελοπόννησο και τον Μοριά μετά την αποτυχία των Ορλωφικών και του Λάμπρου Κατσώνη, παραχωρώντας τους σειρά προνομίων. Τουλάχιστον 15.000 Έλληνες εγκαταστάθηκαν μέσα στην επόμενη δεκαπενταετία.

Σύντομα η πόλη εξελίχθηκε στο σπουδαιότερο εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο του Ελληνισμού της περιοχής. Οι Θεόδωρος Ροδοκανάκης, Στέφανος Ράλλης, Αλέξανδος Ζαρίφης, Γρηγόριος Μαρασλής, Νικόλαος Μαυροκορδάτος, Δημήτριος Βικέλας και Γιάννης Ψυχάρης υπήρξαν ορισμένοι μόνο από τους Έλληνες που δραστηριοποιήθηκαν στην Οδησσό.

Το 1819 το λιμάνι γίνεται ελεύθερο και η λειτουργία του με αυτή τη μορφή συνεχίστηκε έως το 1859. Τότε έλαβε χώρα και η μεγάλη εισροή εποίκων και εμπόρων, των οποίων ο αριθμός ανέρχεται περίπου στους 15.500, υπολογίζοντας μόνο τους μη ρωσικής καταγωγής. Η πόλη απέκτησε κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και λόγω των διαφορετικών εθνοτήτων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, ανάμεσα στις οποίες και οι Έλληνες.

Σήμερα από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβoλής στην Ουκρανία η αγωνία για το Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, για τους ανθρώπους και για τα εκθέματα ήταν μεγάλη.

Οκ. Νίκος Κούκης, πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, εξήγησε πως έγιναν συγκεκριμένες ενέργειε σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και το Υπουργείο Εξωτερικών. Παραδόθηκαν τα κλειδιά στον Γενικό Πρόξενο, δηλαδή στα χέρια της Ελληνικής Πολιτείας. Παράλληλα, απομακρύνθηκαν τα πολύτιμα εκθέματα σε ασφαλές μέρος, ούτως ώστε στην απευκτέα περίπτωση που υπάρξει κάποια εισβολή στο κτίριο ή οποιαδήποτε παραβίαση αυτό που θα βρεθεί θα είναι μόνο τοίχοι…

Διαβάστε επίσης:

Ο πόλεμος δεν σκοτώνει τον έρωτα, στην Ουκρανία – Iστορίες αγάπης κι ελπίδας!

Κατά Ιωάννη: Έρχεται το νέο πολυαναμενόμενο βιβλίο του συγγραφέα του Σασμού, Σπύρου Πετρουλάκη

Μαριώ: Ο θείος της Άγιος Παΐσιος και η γιαγιά της που πέθανε όταν έρχονταν στην Ελλάδα και την πέταξαν στη θάλασσα

Ναυσικά Διαμαντοπούλου

Recent Posts

Η Βίκυ Κουλιανού αποκαλύπτει ποιος διάσημος ρόλος είχε γραφτεί για εκείνη

Όλοι θυμόμαστε την ψηλόλιγνη «Βίκυ» - Κατερίνα Λέχου, στην σειρά «Είσαι το ταίρι μου» του…

50 λεπτά ago

Δείτε πώς να ενεργοποιήσετε τη ντοπαμίνη σας, σύμφωνα με τους ειδικούς μακροζωίας

Είναι άραγε η ευτυχία επιλογή; Ναι, είναι! Από την πρώτη στιγμή της ημέρας, με το…

1 ώρα ago

Η Νάντια Μαργαρίτη στο Infowoman: «Δεν για όλες της γυναίκες οι πόρτες ανοιχτές και τα σκυλιά δεμένα»

Η ομάδα Νοσταλγία εκκινεί το 2024 με μια βουτιά στο πληθωρικό σύμπαν της Ελένης Σικελιανός,…

2 ώρες ago

Sin Boy: Άγριος ξυλοδαρμός ενώ έκανε live στο Instagram (video)

Θύμα άγριου ξυλοδαρμού φέρεται να έπεσε από αγνώστους ο τράπερ Sin Boy με τη στιγμή…

3 ώρες ago

“Always”: Συνεχίζει τις προσπάθειες υπέρ της ενδυνάμωσης των νεαρών κοριτσιών

Η Always, η κορυφαία μάρκα σε προϊόντα προσωπικής υγιεινής, ενώνει τις δυνάμεις της με τον…

3 ώρες ago

Δύσκολες ώρες για τον Δημήτρη Κόκοτα – Τα νεότερα για την υγεία του

Κρίσιμα χαρακτηρίζονται τα επόμενα 24ωρα για τον τραγουδιστή Δημήτρη Κόκοτα, ο οποίος νοσηλεύεται από το…

3 ώρες ago