Μία παράσταση- ταρακούνημα στις γυναίκες που νιώθουν ότι μπορούν να κοιμούνται ήσυχες γιατί τα δικαιώματα τους είναι εξασφαλισμένα

Η παράσταση “Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία”, η αληθινή ιστορία της αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου, μετά τη διεθνή της περιοδεία στο Λονδίνο, την Κρακοβία και το Βερολίνο, ανεβαίνει απ’ την ομάδα Sarkha σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μωραΐτη στις 7 Μαρτίου στο θέατρο Σταθμός. Παίζουν ο Ερρίκος Λίτσης και η Άλκηστις Νικολαΐδη.

Στα τέλη Ιουλίου 1944, βρίσκεται πεταμένο στους δρόμους και παραδίδεται στο νεκροτομείο της Αθήνας μισοκαμένο και παραμορφωμένο απ’ τα βασανιστήρια το νεκρό κορμί μιας 32χρονης. Η άτυχη γυναίκα είναι η Ηλέκτρα Αποστόλου, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των γυναικείων δικαιωμάτων. Λίγες μέρες νωρίτερα, την Τρίτη 25 Ιουλίου 1944, είχε συλληφθεί και μεταφερθεί στην Ειδική Ασφάλεια από Έλληνες δοσίλογους, συνεργάτες των Γερμανών. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου είναι ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης. Μάταια προσπαθώντας ν’ αποσπάσουν πληροφορίες για την αγωνιστική της δράση, την υποβάλλουν στο ξενοδοχείο Κρυστάλ, το διαβόητο κέντρο βασανιστηρίων, σε μια μαρτυρική ανάκριση μέχρι θανάτου.

Εμείς μιλήσαμε για την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή παράσταση με την πρωταγωνίστρια της παράστασης Άλκηστη Νικολαΐδη.

%ce%bc%ce%af%ce%b1-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%ac%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%ba%ce%bf%cf%8d%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%cf%83%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%b3%cf%85%ce%bd%ce%b1%ce%af0

Ποια ήταν η Ηλέκτρα Αποστόλου;

Η Ηλέκτρα Αποστόλου ήταν αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των γυναικείων δικαιωμάτων. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1912 και ενώ ήταν από μία εύπορη αστική οικογένεια, επέλεξε να θυσιάσει τις ανέσεις της, την οικογένειά της ακόμα και την ίδια της τη ζωή προκειμένου να εμπνεύσει τις γυναίκες να ενεργοποιηθούν και να νιώσουν δυνατές στον αγώνα τους. Την 25η Ιουλίου 1944, συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Ειδική Ασφάλεια από Έλληνες δοσίλογους, συνεργάτες των Γερμανών. Προσπαθώντας ν’ αποσπάσουν πληροφορίες για την αγωνιστική της δράση, την υποβάλλουν στο ξενοδοχείο Κρυστάλ, το περίφημο κέντρο βασανιστηρίων, σε μια μαρτυρική ανάκριση μέχρι θανάτου. Το πτώμα της βρέθηκε πλήρως βασανισμένο στις 26 Ιουλίου 1944 στους δρόμους της Αθήνας. Είχε δοθεί εντολή να μην το πλησιάσει κανείς.

Γιατί αξίζει να ακουστεί η ιστορία της και γιατί χαρακτηριζεται ως μία σύγχρονη τραγωδία;

Γιατί είναι ένα σύμβολο φεμινισμού, μία γυναίκα που δεν λύγισε ποτέ και έμεινε πιστή στα ιδεώδη της. Γιατί είναι μία γυναίκα που έχει να πει πολλά στην σημερινή εποχή που η ισότητα των φύλων είναι δήθεν κατακτημένη, ενώ βασιλεύει ο συντηρητισμός και η πατριαρχία. Είχε ιδρύσει την Ελεύθερη Νέα, μία ομάδα δράσης που απαρτιζόταν αποκλειστικά από γυναίκες και είχε αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στο πρώτο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών στο Παρίσι. Η Ηλέκτρα Αποστόλου ήταν υπαρξίστρια. Δηλαδή αποδεχόταν την αρχή πως η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Επομένως, κανείς δεν γεννιέται γυναίκα αλλά γίνεται.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου ενώ ήταν από μία εύπορη οικογένεια με ανέσεις και προνόμια που δεν είχαν άλλες γυναίκες-όπως να καπνίζει και να οδηγεί- τα απαρνήθηκε. Χώρισε τον άνδρα της με μία μόνο φράση «Πρόσεξε μην πέσεις πιο χαμηλά» όταν έμαθε ότι υπέγραψε εκείνος δήλωση μετανοίας και παρέδωσε την κόρη της σε φίλους προκειμένου να την προστατεύσει. Υποβλήθηκε σε φριχτά βασανιστήρια, όπως εγκαύματα τσιγάρων, πυρακτωμένα σίδερα στα γεννητικά της όργανα, αιωρήσεις εκ των μασχαλών της κ.ά., προκειμένου να λυγίσει και να αποκαλύψει τους συνεργάτες της. Προς έκπληξη όλων, δεν μίλησε ποτέ, δεν πρόδωσε ποτέ κανέναν.

Για όλους αυτούς τους λόγους, λοιπόν, η Ηλέκτρα Αποστόλου είναι μία μορφή σύγχρονης τραγωδίας, καθώς τα ζητήματα για τα οποία θυσιάστηκε, ζητήματα όπως η ελευθερία και η ισότητα είναι τα μελανά σημεία της σημερινής κοινωνίας.

Πόσο επίκαιρο είναι το έργο αυτό;

Πολλές φορές σκεφτόμουν αυτήν την ερώτηση. Διάβαζα παλιά και νέα κείμενα για γυναίκες που θυσιάστηκαν, για το φεμινισμό και την ισότητα των φύλων. Η δύναμη των αριθμών δεν αμφισβητείται. Ωστόσο, πολλές φορές είναι σκόπιμο να αφήνουμε τις στατιστικές στην άκρη και να μένουμε στις απλές διαπιστώσεις. Η Ηλέκτρα Αποστόλου μέσα από τον αγώνα της και τη δολοφονία της προσπάθησε να σπάσει όλα τα στερεότυπα που η σύγχρονη κοινωνία συνεχίζει να αναπαράγει. Η Ηλέκτρα Αποστόλου επιθυμούσε την επίτευξη της ισότητας με το ανδρικό φύλο, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής. Και όπως έλεγε και η ίδια “Αν όλα αυτά σου φαίνονται υπερβολικά, ή αν δεν βλέπεις τον εαυτό σου μέσα σ ’αυτά, σκέψου το ξανά. Στο τέλος, φεμινισμός είναι το να είσαι άνετη με τον εαυτό σου και να αναζητάς το καλύτερο για σένα.” Η Ηλέκτρα Αποστόλου στην αντιστασιακή της δράση διεκδικούσε ίση αντιμετώπιση, πάλευε για την εξαφάνιση των στερεοτύπων που προσβάλουν την γυναικεία φύση και γενικότερα διεκδικούσε την ισότητα σε κάθε τομέα της ζωής.

Το έργο αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι ένα ταρακούνημα στις γυναίκες που πιστεύουν ότι τους αρκεί το ποσοστό ισότητας που έχει επιτευχθεί σήμερα στην κοινωνία μας. Σε εκείνες που νιώθουν ότι μπορούν να κοιμούνται ήσυχες γιατί τα δικαιώματα τους είναι εξασφαλισμένα.

Υπάρχουν σύγχρονες Ηλέκτρες; Μπορεί ο ένας να κάνει τη διαφορά;

Βέβαια και μπορεί. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Αυτή την χρονική στιγμή που μιλάμε, έχουμε ήδη παραδείγματα.

Η Γιούσρα Μαρντίνι γεννήθηκε το 1998 στη Δαμασκό της Συρίας. Αθλήτρια κολύμβησης, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα της, όταν το πατρικό της καταστράφηκε στον πόλεμο. Όταν οι μηχανές της βάρκας τους σταμάτησαν, ήταν όλα γύρω τους μαύρο σκοτάδι πίσσα. «Θα πεθάνω έτσι κι αλλιώς, τουλάχιστον ας προσπαθήσω» σκέφτηκε η Γιούσρα και βούτηξε στα νερά του Αιγαίου. Και το προσπάθησε. Επί τρεις ώρες έσερναν μαζί με την αδελφή της και ακόμα μια γυναίκα, μια βάρκα με ανθρώπους. Έσερναν μια βάρκα μέσα στο σκοτάδι, μέσα στο πέλαγος. Ως την ακτή. Με το ένα χέρι κολυμπούσε, με το άλλο τραβούσε τη βάρκα μ’ ένα σκοινί.

Η Πια Κλεμπ. Η καπετάνισσα που σώζει πρόσφυγες στη Μεσόγειο. Είναι καπετάνιος ενός ερευνητικού και σωστικού σκάφους και εκτιμάται ότι έχει σώσει από βέβαιο πνιγμό στα νερά της Μεσογείου 6.000 ανθρώπους. Η Κλεμπ ήταν η κυβερνήτης του πλοίου Iuventa 10 μιας ΜΚΟ και τώρα κατηγορείται, μαζί με άλλους εννέα, ότι βοηθούν και υποκινούν την παράνομη μετανάστευση λόγω του ρόλου τους στη διάσωση ανθρώπων που αντιμετώπιζαν κίνδυνο, έχοντας εγκαταλείψει τις ακτές της Λιβύης για να κατευθυνθούν στην Ευρώπη.

Η Carolina Muñoz Manguello. Θύμα της αστυνομικής κτηνωδίας των μπάτσων στη Χιλή. Την Carolina την συνέλαβαν οι Καραμπινιέροι. Η νεαρή κοπέλα δέχεται αρχικά χτυπήματα από τους αστυνομικούς και στη συνέχεια την σπρώχνουν μέσα στην κλούβα. Από εκείνη την στιγμή η Καρολίνα έχει εξαφανιστεί. Η αστυνομία του καθεστώτος Πινιέρα ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει φάκελος σύλληψης για την κοπέλα.

Η υπόθεση της είναι ανάλογη της ηθοποιού Ντανιέλα Καρράσκο, η οποία απήχθη τον Οκτώβριο. Η αστυνομία υποστήριξε ότι δεν υπήρξε ποτέ σύλληψη, αλλά μέρες αργότερα η Ντανιέλα εντοπίστηκε νεκρή, κρεμασμένη και με σημάδια σεξουαλικής βίας στο σώμα της σε μια ερημιά κοντά στο σπίτι της. Η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για αυτοκτονία.

Όπως καταλαβαίνουμε, λοιπόν, αυτές είναι γυναίκες που προσπάθησαν/προσπαθούν να αλλάξουν την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Δυστυχώς, είναι έτσι δομημένο το σύστημα που η καταπίεση των ανθρώπων δεν θα πάψει ποτέ.

Η παράσταση έχει κάνει διεθνή περιοδεία. Τι απήχηση είχε στο κοινό; Αντιδράσεις

Οι θεατές στην Ευρώπη αντιμετώπισαν πολύ ζεστά την παράσταση, γεγονός που ήταν από μόνο του μια ξεχωριστή εμπειρία. Αρκετά διαφορετική από την εμπειρία που είχαμε στην Ελλάδα στην προσπάθειά μας να βρούμε στέγη για τη μεταφορά της στην Αθήνα. Η θεματολογία μας τους φαινόταν πολύ ριψοκίνδυνη.

Στην Ευρώπη, λοιπόν, εκτός ότι ήταν πολύ πιο ενημερωμένοι για την ιστορία της Ηλέκτρας Αποστόλου, αγκάλιασαν την παράστασή μας ως μια ιστορία που θίγει τον φασισμό ως ένα πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο.

Οι παραστάσεις στο εξωτερικό μας έκαναν να συνειδητοποιήσουμε ποιος είναι πραγματικά ο ορισμός του φασίστα.

Θεωρείτε πως σήμερα είμαστε ελεύθεροι σαν άνθρωποι;

Η ελευθερία είναι, κατά τη γνώμη μου, η πιο ανθρωπιστική αξία που διατρέχει πολιτισμούς και ιστορίες. Η ελευθερία είναι το μεγαλείο του έρωτα, της αγάπης, κάθε τι που κάνει τον άνθρωπο άνθρωπο. Σε μία σύνθετη κοινωνία, όπως η σημερινή, η γλώσσα της εξουσίας τείνει να χειραγωγήσει πλήρως την ελευθερία του πνεύματος του ανθρώπου. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν γνωρίζει πια ποια είναι η ελευθερία του, δεν μιλά γι’ αυτή, δεν την ποθεί. Καταναλώνει τη ζωή του στο κυνήγι της ευημερίας, αλλά δεν ξέρει τι είναι ευημερία και ποιος του τη διαμορφώνει. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ανελεύθερος, αλλά δεν το έχει συνειδητοποιήσει. Τα όνειρά του είναι και αυτά παγιδευμένα γιατί είναι όνειρα ανέξοδα, που δεν εμπνέουν, που δεν σε καλούν να αγωνιστείς. Γιατί δεν ξέρεις γιατί να αγωνιστείς. Η ελευθερία είναι η πιο παράξενη έννοια στον γλωσσικό μας κώδικα. Δεν δωρίζεται σε κανέναν, πρέπει να αγωνιστείς για να την κατακτήσεις. Αλλά δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση. Γιατί πρέπει η κοινωνία να σου δίνει την δυνατότητα να αγωνιστείς γι’ αυτή. Αυτό είναι και το νόημα του ανθρώπου ως κοινωνικού όντος. Να δίνει και τον προσωπικό του και τον συλλογικό του αγώνα ταυτόχρονα.

Ποια είναι η θέση της γυναίκας σήμερα;

Η θέση της γυναίκας σήμερα είναι ότι μπορεί να ψηφίσει, να εργαστεί, να διακόψει την εγκυμοσύνη της, να πάρει διαζύγιο, να φοράει παντελόνια, να διαβάσει οποιοδήποτε βιβλίο της αρέσει, να κάνει όποιο σπορ της αρέσει κ.ο.κ. Υπάρχουν ακόμα πολλά εμπόδια για την κατάκτηση της πραγματικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Η σύγχρονη γυναίκα δεν αμείβεται ισότιμα για την ακριβώς ίδια δουλειά που παράγει με τον άνδρα. Η σύγχρονη γυναίκα θα πρέπει να απολογηθεί αν αποφασίσει να επικεντρωθεί στην καριέρα της και όχι στη δημιουργία οικογένειας.

Η θέση της γυναίκας σήμερα δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι.

Εσείς τι θα θέλατε να αλλάξετε σήμερα γύρω σας;

Ζούμε σε μια χώρα που κρίνουμε τους ανθρώπους από την καταγωγή, τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που προσπαθεί να επιβάλει στις γυναίκες πώς να ντύνονται για να αποφύγουν τον βιασμό και όχι να μάθει στους άντρες να μην τον διαπράττουν.

Θα ήθελα να σταματήσουμε να πηγαίνουμε προς τα πίσω. Όσον αφορά το πώς φερόμαστε στις γυναίκες, στους πιο αδύναμους, στους φτωχούς, στους διαφορετικούς, στους ανθρώπους που ενώ έχουν ανάγκη την βοήθεια μας, εμείς κάνουμε επίδειξη δύναμης.

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μωραΐτης

Κείμενο: Ελένη Τριανταφυλλοπούλου

Δραματουργία-Σκηνογραφία: ομάδα Sarkha

Φωτισμοί-Φωτογραφίες: Karol Jarek

Βοηθός σκηνοθέτη: Δώρα Χουρσανίδου

Trailer: Πάτροκλος Σκαφίδας

Παίζουν: Ερρίκος Λίτσης, Άλκηστις Νικολαΐδη

Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ.

Παραστάσεις: Από 7 Μαρτίου έως 5 Απριλίου

Μέρες και ώρες παραστάσεων: Σάββατο στις 18.00 και Κυριακή στις 21.15

Τιμές εισιτηρίων: 12€ κανονικό, 10€ μειωμένο (φοιτητικό, άνω των 65, ανέργων)

Διάρκεια: 60 λεπτά

ΠΡΟΣΦΟΡΑ Μέχρι 6 Μαρτίου: 8€

Θέατρο Σταθμός: Βίκτωρος Ουγκώ 55 (Μετρό: Μεταξουργείο), Αθήνα, 104 37 

Σχετικά Άρθρα
Ο Κωνσταντίνος Κυριακού στο Infowoman: «O Μποστ ξεσκεπάζει την πτωχευτική εξίσωση των πάντων προς τα κάτω»
Ο Κωνσταντίνος Κυριακού στο Infowoman: «O Μποστ ξεσκεπάζει την πτωχευτική εξίσωση των πάντων προς τα κάτω»
Ο Θανάσης Σαράντος σκηνοθετεί το «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μύλλερ
Ο Θανάσης Σαράντος σκηνοθετεί το «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μύλλερ
"Θέατρο Τέχνης": Γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου προσφέροντας μειωμένα εισιτήρια για τις παραστάσεις του!
“Θέατρο Τέχνης”: Γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου με μειωμένα εισιτήρια για τις παραστάσεις του!
To “MOMENT” της Ειρήνης Αναγνωστοπούλου προσθέτει 4 extra παραστάσεις για να το προλάβετε!
To “MOMENT” της Ειρήνης Αναγνωστοπούλου προσθέτει 4 extra παραστάσεις για να το προλάβετε!
Η Ελένη Καρακούλη στο Infowoman: «Δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης στη ζωή, στη σχέση, στον έρωτα»
Η Έλενα Καρακούλη στο Infowoman: «Δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης στη ζωή, στη σχέση, στον έρωτα»
Η Μάγδα Μαυρογιάννη στο Infowoman: «Η μουσική είναι το δυνατό μου κίνητρο, ενεργοποιεί την φαντασία μου»
Η Μάγδα Μαυρογιάννη στο Infowoman: «Η μουσική είναι το δυνατό μου κίνητρο, ενεργοποιεί την φαντασία μου»

Ακολουθήστε μας στο Google News
και ενημερωθείτε πρώτοι για τα νέα άρθρα του