Τελικά οι άντρες έχουν συναισθήματα; Πόσο απαγορευμένος χώρος είναι για τους άντρες;

Μεταπολεμικά και ιδιαίτερα από το ’60 και μετά ένα τεράστιο ποσοστό ενήλικων αντρών είναι βαθύτατα και σιωπηρά δυστυχισμένο παρόλο που οι υλικές συνθήκες ζωής τους είναι ασύγκριτα καλύτερες.

Για ποιους λόγους συμβαίνει άραγε αυτό; Αυτό τον προβληματισμό μας θέτει ο Robert Bly και εγώ από την εμπειρία μου συνδέω την απάντηση με έναν απαγορευμένο για τον άντρα χώρο, τον χώρο των συναισθημάτων. Έχει επικρατήσει η άποψη ότι οι άνδρες δυσκολεύονται να εμπλακούν σε ψυχοθεραπευτική διαδικασία, ότι αντιστέκονται, δεν συνεργάζονται και δεν έχουν συναισθήματα. Είναι όμως αλήθεια αυτό;

Ο Θεός, η φύση, ο μονοκύτταρος οργανισμός από τον οποίο ξεκίνησε η ζωή, οπουδήποτε πιστεύει ο καθένας, προίκισε τον άνθρωπο με την ικανότητα να έχει συναισθήματα. Χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, αγάπη όλα τα συναισθήματα έχουν λόγο ύπαρξης. Να βοηθήσουν τον άνθρωπο να αντεπεξέλθει στο ταξίδι του σε αυτή τη ζωή. Αυτή η ικανότητα δεν έχει φύλο, όμως για κάποιους λόγους έχει γίνει η παρανόηση ότι οι άντρες δεν έχουν συναισθήματα. Αυτό φυσικά δε συμβαίνει και οδηγεί σε μια σειρά από παρανοήσεις που απομακρύνουν τα δύο φύλα από το πλησίασμα αλλά επίσης απομακρύνουν τον ίδιο τον άντρα από τον εαυτό του.

Νιώθω θα πει έχω την ικανότητα να αγγίζομαι από τις εμπειρίες της ζωής. Και εμπειρία της ζωής για ένα αγόρι είναι να παίζει με το αγαπημένο του αυτοκινητάκι. Βρουμ από εδώ, βρουμ από εκεί και πάνω στην κάψα του παιχνιδιού, το σπάει. Το αγόρι ξεκινά και εκφράζεται, κλαίγοντας και θρηνώντας την απώλειά του. Έρχεται τότε κοντά του, αυτός που το φροντίζει, είτε είναι η μητέρα του, είτε ο πατέρας του, να δει τι συμβαίνει. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι να ακούσουν τον πόνο του για την καταστροφή που το βρήκε, να το πάρουν αγκαλιά, να το κανακέψουν και αφού καταλαγιάσει, να δουν όλοι μαζί, πως θα συνεχίσει τη ζωή του χωρίς το αυτοκίνητό του. Αν τα πράγματα τελείωναν εδώ, θα ήταν όλα καλά και ανθηρά και αυτό το άρθρο δεν θα γραφόταν ποτέ.

Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης. Όπως ας πούμε να μπει στο δωμάτιο αυτός που φροντίζει το αγόρι και να πει κάτι σαν «μην κάνεις έτσι αγοράκι μου, θα σου πάρω άλλο» και μέχρι να πεις κύμινο, να έχει ξεχάσει κλάματα και δράματα και να στέκεται, φορώντας ζακέτα, στην εξώπορτα για να πάνε σε γνωστό παιχνιδοκατάστημα. Μπορεί πάλι το αγόρι να τρομοκρατηθεί ακούγοντας κάτι σαν «ας πρόσεχες να μην το έσπαγες και σταμάτα να κλαις ΤΩΡΑ» με τον έτερο φροντιστή της παρέας να αβαντάρει με μπάσα φωνή «οι άντρες δεν κλαίνε». Το αγόρι τότε σταματά το κλάμα σκουπίζει με την ανάστροφη της παλάμης του τα δάκρυά του και θρηνεί σιωπηλά πάνω από τα κόκκινα συντρίμμια. Αν αυτό το μοτίβο αντιμετώπισης επαναληφθεί, τότε το αγόρι μπορεί να πάρει μέσα του μια απόφαση: «Τέρμα τα δάκρυα, τέρμα τα συναισθήματα τι νόημα έχεις άλλωστε;»

Και όπως καταλάβατε, κάπως έτσι μπαίνουν οι βάσεις για το μέλλον. Εκφράσεις όπως: «Οι άντρες δεν κλαίνε», «δε φοβούνται», «δε μιλούν με γλυκόλογα», ουσιαστικά αυτό που ζητούν από τους άντρες είναι να μην εκφράζονται. Δεν πρέπει να νοιώθουν λύπη, πόνο, φόβο, να μην εκφράζουν τα εσώψυχά τους, να αποφεύγουν τη σωματική επαφή -μόνο στο γήπεδο όταν βάλει γκολ η ομαδάρα, μη μας παρεξηγήσουν κιόλας. Από την εμπειρία με το σπασμένο αυτοκίνητο, το αγόρι της ιστορίας μας, βρίσκεται, δεκαοχτάρης πια, μπροστά στη ραγισμένη του καρδιά, γιατί χώρισε από την πρώτη του αγάπη. ΟΙ φίλοι και αυτοί αντίστοιχα μεγαλωμένοι προστάζουν: «Τράβα βρες άλλη ρε μ@&@*@, τόσες κυκλοφορούν». Γίνεται σαράντα ετών και φοβάται πώς θα τα βγάλει πέρα, μέσα στην κρίση, με τα παιδιά και μόλις πάει να μιλήσει μπορεί να ακούσει «Μη λυγίσεις είσαι άντρας εσύ, δεν καταλαβαίνεις από δυσκολίες». Φτάνει εβδομήντα ετών και βγαίνει στη σύνταξη και πενθεί για το μαγαζί και την ζωή του που κατεβάζει ρολά. Μόνος του, γιατί όλοι μιλούν για την τύχη του, που θα έχει χρόνο να ψαρεύει.

Μέσα στην τόση μοναξιά και την αλλοίωση από τον εαυτό είναι φυσικό να αναζητηθούν πατερίτσες. Αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, σεξ, εργασιομανία, τζόγος όλα έρχονται για να μειώσουν το άγχος που προκαλεί η αποξένωση του άντρα από τη ζωή και τις σχέσεις του.

Επιστρέφουμε στο ερώτημά μας. Τελικά οι άντρες έχουν συναισθήματα; Φυσικά και έχουν. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσουμε νέους τρόπους να ακούσουμε αυτά τα συναισθήματα ή και να ενθαρρύνουμε τον άνθρωπο που μας ενδιαφέρει να μας τα μοιραστεί. Η ευθύνη όμως για αλλαγή βαραίνει τον ίδιο τον άντρα. Κάποτε ως παιδί μπορεί να δέχθηκε να υπακούσει σε εντολές που ακύρωναν την ίδια του την εμπειρία, τα συναισθήματα και τον εαυτό του.

Πάνω σε αυτό το μοτίβο και εξακολουθώντας να υπακούει παρόμοιες εντολές μπορεί να είδε τις σχέσεις του να διαλύονται, την υγεία του να καταστρέφεται, τους εθισμούς τους να αυξάνονται. Κάποιοι δηλώνουν αδυναμία να θρηνήσουν ζωές που χάθηκαν ή αδυναμία να πουν «σε αγαπώ» σε ανθρώπους που αγαπούν βαθιά. Τι λύπη στα αλήθεια, να ζει κάποιος μια συρρικνωμένη από συναισθήματα ζωή. Είναι φανερό ότι κάτι διαφορετικό πρέπει να γίνει. Είναι φανερό επίσης ότι αυτό που είναι απαραίτητο να γίνει, πρέπει να το κάνει ο άντρας για τον εαυτό του. Η αλλαγή δεν πρέπει να είναι προϊόν απειλής, εκφοβισμού ή ικεσίας, αλλά μια συνειδητή επιλογή, αλλιώς δεν έχει αποτέλεσμα.

Μήπως υπερβάλλετε με αυτά που γράφετε; ρωτούν πολλοί. Όχι δυστυχώς, απαντώ. Μα ακόμα έτσι μεγαλώνουν τα μικρά αγόρια; ρωτούν κάποιοι άλλοι. Ναι δυστυχώς. Υπάρχει περίπτωση αλλαγής; Μα ναι! Ευτυχώς!

Υγιαίνετε

Δημήτρης Κουτζαμάνης

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Μαθήματα Ζωής

Βιβλιογραφία

R. Bly (1994) Αναζητώντας τον άνδρα Ή τι σημαίνει να είσαι άνδρας. Εκδόσεις Λύχνος

Μ. Richard, P. Robert (2000) Άνδρες σε θεραπεία, πρόκληση για αλλαγή. Εκδόσεις Ελληνικά γράμματα

Σχετικά Άρθρα
%ce%b5%ce%be%ce%bf%ce%bc%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b5%ce%bd%cf%8c%cf%82-%ce%ac%ce%bd%cf%84%cf%81%ce%b1-%cf%84%ce%b1%ce%be%ce%af%ce%b4%ce%b9-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd0
Εξομολογήσεις ενός άντρα: Ταξίδι στον κόσμο των γυναικείων ορμονών
%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%bd%ce%bf%cf%87%ce%ad%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%bf%cf%85%ce%b2%ce%b1%ce%bb%ce%bf%cf%8d%ce%bd-%ce%bf%ce%b9-%ce%ac%ce%bd%cf%84%cf%81%ce%b5%cf%82-%ce%b1%cf%800
Οι ενοχές που «κουβαλούν» οι άντρες από την παιδική ηλικία και οι επιπτώσεις στην υγεία τους
%cf%84%ce%b9-%cf%83%cf%85%ce%bc%ce%b2%ce%b1%ce%af%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%cf%8c%cf%84%ce%b1%ce%bd-%ce%bf%ce%b9-%ce%ac%ce%bd%cf%84%cf%81%ce%b5%cf%82-%ce%b8%ce%b5%cf%89%cf%81%ce%bf%cf%8d%ce%bd-%cf%89%cf%820
Τι συμβαίνει όταν οι άντρες θεωρούν ως καλύτερο φίλο την σύντροφό τους;
%cf%80%cf%8e%cf%82-%ce%b2%ce%b9%cf%8e%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%bf-%ce%ac%ce%bd%cf%84%cf%81%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%cf%80%cf%8e%ce%bb%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%ce%b3%ce%ad0
Πώς βιώνει ο άντρας την απώλεια του αγέννητου παιδιού του;
%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%b5%cf%82-%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b1%ce%b9-%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%b7%ce%bb%cf%8e%ce%bd%ce%bf%cf%85%ce%bd-%cf%840
Ποιες είναι οι κινήσεις που δηλώνουν την οικειότητα του άντρα προς τη σύντροφό του;
%ce%bf-%cf%84%ce%bf%ce%be%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%cf%80%ce%b1%cf%84%ce%ad%cf%81%ce%b1%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%ba%ce%bb%ce%b7%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%ac-%cf%83%cf%84%ce%bf0
Ο Τοξικός πατέρας και η κληρονομιά στο γιο του – Πώς ο νεαρός άντρας θα οριοθετήσει τη ζωή του

Ακολουθήστε μας στο Google News
και ενημερωθείτε πρώτοι για τα νέα άρθρα του