Αρχική > Πρόσωπα > Με αφορμή την παράσταση (π)ending, Νατάσσα Αραμπατζή, μπορεί μια κούνια να σε κρατήσει… στον αέρα της αναμονής;

Με αφορμή την παράσταση (π)ending, Νατάσσα Αραμπατζή, μπορεί μια κούνια να σε κρατήσει… στον αέρα της αναμονής;

Από

Σοφία Κωστάρα

24 Απριλίου 2025

Σε έναν κόσμο που όλα κινούνται με ταχύτητα, η Νατάσσα Αραμπατζή μας καλεί να σταθούμε για λίγο… στην αιώρηση. Να αφεθούμε στη σιωπή της κίνησης, να αφουγκραστούμε το σώμα, να παρατηρήσουμε την προσμονή ως δημιουργικό μοτίβο. Χορεύτρια, performer και δημιουργός, με βάση της το aerial dance, η Νατάσα χρησιμοποιεί το σώμα ως φορέα νοημάτων, εμπειριών και υπαρξιακών ερωτημάτων.

Με αφορμή την παράσταση (π)ending, μας μιλά για τον χρόνο, την αναμονή, την παιδική ανεμελιά που επιστρέφει ως σκηνικό εργαλείο και υπαρξιακό σύμβολο.

Μια συνέντευξη για τη χαρά της ελαφρότητας, τη σοβαρότητα του παιχνιδιού, και το πώς το σώμα, όταν του δοθεί χώρος, σκέφτεται πιο καθαρά από τις λέξεις.

Νατάσα, πες μας, ποια στοιχεία νιώθεις πως σε καθορίζουν ως δημιουργό; Τι σε κινεί να χορεύεις, να πειραματίζεσαι και να μοιράζεσαι τη δουλειά σου με το κοινό;

Είναι η ανάγκη να εκφραστώ. Πάντα είχα την αίσθηση ότι οι λέξεις δεν φτάνουν ή ότι δημιουργούν περισσότερες παρανοήσεις σε ήδη πολύπλοκα ερωτήματα. Στην σωματική κίνηση δεν μπορεί να συμβεί αυτό. Ναι, στο χορό δημιουργούμε οπτικές ψευδαισθήσεις για το κοινό, αλλά εγώ όταν χορεύω, αυτό κάνω. Χορεύω. Είναι μια πραγματικότητα που όντως εξελίσσεται εκείνη τη στιγμή. Η σωματική ένταση, ποιότητα, ταχύτητα της κάθε κίνησης μεταφέρεται κυριολεκτικά επί τόπου στο κοινό. Είναι ένα είδος επικοινωνίας που βασίζεται σε πολύ πιο πρωτόγονα χαρακτηριστικά μας.

Την έκταση της σωματικής επικοινωνίας μπορείς να τη δεις σε όλα τα ζώα γύρω σου. Ο χορός εμφανίζεται σε όλες τις γνωστες ανθρώπινες κοινωνίες και σε είδη πριν το δικό μας. Είναι έκφραση και επικοινωνία. Και φυσικά, είναι και διασκέδαση! Περνάω καλά, όταν χορεύω. Και το αντίθετο. Ως δημιουργός ο χορός είναι η βάση μου και επηρεάζει και τον τρόπο που φιλτράρω την πραγματικότητα. Πολλές φορές όλα γύρω μοιάζουν με χορογραφία ενώ βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό, ακόμα και η κίνηση των αυτοκινήτων στο δρόμο.

Η εμπειρία στην κίνηση και το χορό, περα από το ότι αλλάζει τον τρόπο που κινείσαι και επικοινωνείς, σε γειώνει ως ένα μεγάλο βαθμό. Κυριολεκτικά βασίζεσαι και χρησιμοποιείς ηθελημένα τη νευτόνια φυσική για να εκφραστείς. Λύνεις τα ζητήματα πρακτικά. Εμένα προσωπικά με έκανε να απλοποιώ τα πράγματα και να μην τα παίρνω τόσο σοβαρά. Είδα μέσα από το χορό την ελαφρότητα της πιο βαριάς εμπειρίας. Το πόσο αστείοι μπορεί να φαινόμαστε οι άνθρωποι στις πιο δραματικές μας στιγμές.

Το “(π)ending” μιλά για την αναμονή και τη διαρκή προσμονή που διαπερνά τη ζωή μας. Εσύ, προσωπικά, τι είναι αυτό που νιώθεις πώς περιμένεις ακόμα; Και πώς σε άλλαξε η ενασχόληση με αυτό το θέμα μέσα από την παράσταση;

Γενικά, είμαι ανυπόμονο άτομο. Όταν χρειάζεται να περιμένω κάπου – σε ουρά ή σε καθυστερήσεις πτήσεων, ραντεβού κλπ. – δεν περνάω καθόλου καλά. Από την άλλη, δεν μπορώ να καταλάβω τους ανθρώπους που μετράνε συνεχώς τον χρόνο ανάποδα Έχει τύχει να μου πει κάποιος τη φράση “Έχουμε ακόμη 326 μέρες για τα Χριστούγεννα” και μου ανατίναξε τον εγκέφαλο. Έχω την εντύπωση πως δεν περιμένω κάτι συγκεκριμένο πια -τουλάχιστον όχι με την έννοια της προσμονής. Περιμένω, συχνά με μεγάλη περιέργεια, να δω τι θα γίνει σε ορισμένες περιπτώσεις. Αλλά είμαι ανοιχτή σε κάθε πιθανό αποτέλεσμα, ειδικά όταν δεν μπορώ να έχω κάποιον υποτυπώδη έλεγχο πάνω σε αυτό.

Σίγουρα, σε αυτή τη στάση στα πράγματα είχε επιρροή και η ίδια η παράσταση. Στο χορό και στα ακροβατικά πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί να περιμένεις και για χρόνια μέχρι να καταφέρεις μια κίνηση ή ένα δύσκολο τρικ. Αυτό δε σημαίνει ότι κάθεσαι, το δοκιμάζεις ξανά και ξανά, το παρατάς στην άκρη, επανέρχεσαι, δοκιμάζεις κάτι άλλο, το ξεχνάς. Και κάποια στιγμή βγαίνει από μόνο του. Ή άλλες φορές πρέπει να περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να σου βγει κάτι – το momentum που λέμε στο χορό – γιατί τότε είναι πιο εύκολο ή δεν χρειάζεται ιδιαίτερη δύναμη.

Χρειάζεται χρόνος, ηρεμία και παρατήρηση για να βρεις το momentum και η αιώρηση (pending) είναι ακριβώς αυτό. Στην κίνηση των φυσικών αντικειμένων, όπως είναι η κούνια, αυτό είναι πιο εύκολο φυσικά. Στη ζωή τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Σπάνια μπορούμε να παρατηρήσουμε όλους τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν ένα αποτέλεσμα. Αλλά εκεί έρχεται και η χαρά της έκπληξης. Η στιγμή που όλα συνδυάζονται και δημιουργούν την τελική εικόνα – είτε μιλάμε για τη δημιουργία μιας παράστασης, είτε για μια εμπειρία ή γεγονός στη ζωή.

Η κούνια, εκτός από σκηνικό αντικείμενο, μοιάζει να είναι και σύμβολο: ελαφρότητα, παιδική ανάμνηση, αλλά και κυκλικότητα, εξάρτηση. Τι ρόλο παίζει για σένα σε αυτό το έργο και πόσο «σε κρατά» σκηνικά αλλά και συμβολικά;

Σκηνικά η κούνια είναι ο συμπρωταγωνιστής σε αυτήν την παράσταση. Λειτουργεί, επίσης, ως μέσο για να υπάρξει η κυκλικότητα (κίνηση διαβήτη) και η ελαφρότητα (αιώρηση). Δεν θέλω να κάνω spoiler, αλλά μπορώ να πω ότι 39 από τα 40 λεπτά της παράστασης εγώ και η κούνια είμαστε σε συνεχή σύνδεση, σε ένα σύστημα που τα μέρη του κινούνται το ένα εξαιτίας του άλλου. Κινούμαι με τον τρόπο που κινούμαι στην παράσταση, επειδή υπάρχει η κούνια. Και η κούνια κινείται, επειδή την κινώ. Τώρα, η κούνια, ως σύμβολο παιχνιδιού και παιδικής ανεμελιάς, έρχεται να μεταφράσει σκηνικά το πόσο άρρηκτα συνδεδεμένος είναι κάθε άνθρωπος με τις παιδικές του εμπειρίες.

Ο τρόπος που μεγαλώνουμε και τα βιώματα που αποκτούμε μας προσδιορίζουν ως ένα πολύ μεγάλο βαθμό. Όπως και οι επιλογές και οι εμπειρίες μας ως ενήλικοι άνθρωποι, διαμορφώνουν το πρίσμα μέσα από το οποίο φιλτράρουμε την πραγματικότητα. Πολλές φορές μας εγκλωβίζουν σε επαναλαμβανόμενους κύκλους και μοτίβα. Αυτό δεν είναι πάντα αρνητικό, βέβαια. Χωρίς την επαναληπτικότητα της αιώρησης δεν θα μπορούσαμε να νιώσουμε την αίσθηση ΄τοι “πετάμε” όταν κάνουμε κούνια.

Και δεν έχω συναντήσει άνθρωπο – σε οποιαδήποτε ηλικία – που να μην του αρέσει να κάνει κούνια, ακόμα κι αν μιλάμε για κουνιστή πολυθρόνα. Μοιάζει αυτή η αίσθηση να είναι πλήρως συνδεδεμένη με την ανθρώπινη φύση.

Η παράσταση ξεκίνησε ως installation, πέρασε από διάφορες μορφές και κατέληξε σε μια σκηνική εκδοχή με solo aerial dance. Πώς διαχειρίζεσαι αυτή τη μετάβαση – από το βιωματικό πείραμα στον πλήρη θεατρικό λόγο; Ποια ανάγκη σου εκπλήρωσε η κάθε φάση;

Η μετάβαση αυτή συνέβη πολύ σταδιακά και οργανικά. Όπως σε μια συζήτηση που όσο μιλάς τόσο ξεκαθαρίζεις και διαμορφώνεις τη σκέψη σου πάνω σε ένα θέμα. Βλέπεις πιο καθαρά την προσέγγισή σου, τι έχει σημασία για σένα, τα λογικά σου σφάλματα ή και τις πλευρές που δεν σε συμφέρουν. Η πρώτη εκδοχή του installation πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβρη του 2021, την πρώτη χρονιά μετά τις καραντίνες, οπότε το ζήτημα της αναμονής είχε άλλες διαστάσεις στο κεφάλι μου. Ήταν ένας μαραθώνιος αντοχής πάνω στην κούνια για περίπου 2 ώρες. Υπήρχε, βέβαια, σε όλες τις εκδοχές η έννοια της επανάληψης, της ελαφρότητας, αλλά και της εξάρτησης και του εγκλωβισμου.

Αλλά όσο δουλευόταν η ιδέα και εμπλέκονταν και άλλοι άνθρωποι σε αυτήν (όπως ο Λαέρτης Μαλκότσης στην πρωτότυπη μουσική και η συνεργασία με την Ηλέκτρα Μιχαλιάδη Σάρτι στην πρώτη σκηνική εκδοχή της παράστασης), η αναμονή άρχισε να αλλάζει νόημα. Δεν είχε να κάνει τόσο με την υπομονή ή την αντοχή, όσο με το πόσο αλληλένδετα στοιχεία είναι η αναμονή με την παρατήρηση, η ελαφρότητα με τη βαρύτητα και η απελευθέρωση με τον περιορισμό. Ο περιορισμός της κούνιας δημιουργεί το μέσο για να “πετάξεις”. Η ανάγκη να μιλήσω για κάτι τέτοιο, δημιουργήθηκε πριν ακόμα έρθει η πανδημία, το μακρινό 2019. Και ευτυχώς που δεν το έκανα τότε, τελικά.

Στην τελική σημερινή της εκδοχή, η παράσταση έρχεται να μιλήσει για τον χρόνο της αναμονής και την επανάληψη, για την εξάρτηση και την ελευθερία, για την καθημερινή πραγματικότητα και την παιδική φαντασίωση. Δεν δίνει απαντήσεις σε τίποτα, ούτε παίρνει θέση. Το κοινό έχει την ελευθερία να νιώσει και να κρίνει μόνο του πώς θα το ερμηνεύσει με βάση τα δικά του βιώματα.

Πώς βλέπεις την ισορροπία ανάμεσα στο σώμα και τη σκέψη στη σύγχρονη σκηνική δημιουργία; Είναι για σένα το σώμα μια μορφή σκέψης από μόνο του;

Δεν ξέρω αν μπορούν σώμα και σκέψη να διαχωριστούν. Ο εγκέφαλος μέλος του σώματος είναι. Από εκεί προέρχονται όλες οι εντολές για τις σωματικές λειτουργίες, όπως και η αφαιρετική σκέψη. Από την άλλη, οι ανάγκες του σώματος πολύ συχνά ορίζουν το πώς θα σκεφτούμε ή θα νιώσουμε. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα επηρεάζουν την κίνηση μας, αλλά και τις οργανικές μας λειτουργίες. Και η σωματική μας κατάσταση μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία.

Και, ευτυχώς, αυτό που βλέπω τα τελευταία χρόνια στη σύγχρονη σκηνική δημιουργία είναι η αναγνώριση αυτού του γεγονότος. Η σωματική έκφραση έχει επιστρέψει δυναμικά στη σκηνή σε όλες σχεδόν τις παραστατικές τέχνες. Όχι μόνο ως φόρμα, αλλά σε άμεση σύνδεση με το θεωρητικό ή συμβολικό υπόβαθρο κάθε δημιουργίας. Χαίρομαι πολύ να βλέπω τόσες δουλειές τελευταία, όπου το διανοητικό και το σωματικό είναι παρόντα – όχι ισόποσα αλλά σε ισορροπία – ως απαραίτητα εργαλεία στη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.