Τι μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα στο φόνο; Τι μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα να σκοτώσει τον άντρα της; Μπορεί μια κόρη να κατανοήσει και να συγχωρέσει τη μάνα της για το φόνο του πατέρα της; Η απάντηση δεν είναι πάντα ούτε εύκολη ούτε η αναμενόμενη.
Όμως, φεύγοντας από την παράσταση “Ατσάλι” της Rona Munro που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο “Μεταξουργείο”, σίγουρα θα προβληματιστείς και θα προσπαθήσεις να αναλύσεις τα κίνητρα μιας δολοφονίας. Στην παράσταση, η Γιασεμί Κηλαηδόνη υποδύεται τη Φέη, μία μάνα η οποία βρίσκεται καταδικασμένη σε ισόβια μετά τον φόνο του συζύγου της. Μετά από 15 χρόνια παραμονής της στη φυλακή, έρχεται να την επισκεφθεί για πρώτη φορά η κόρη της Τζόσυ, η οποία ήταν μόλις 10 χρόνων όταν η μητέρα της σκότωσε τον πατέρα της.
Ένα έργο δύσκολο που διερευνά τη σχέση μητέρας-κόρης μέσα από τη διαβρωτική φύση του ποινικού συστήματος, αποφεύγοντας την «πολιτική βεβαιότητα» και τις «δογματικές δηλώσεις». Εμείς με αφορμή την παράσταση, μιλήσαμε με τη Γιασεμί Κηλαηδόνη για τον δύσκολο ρόλο της ισοβίτισσας μάνας, ο οποίος – όπως μας λέει – είναι από τους πιο σημαντικούς ρόλους που έχει κάνει αυτά τα 23 χρόνια που είναι στον χώρο.
23 χρόνια μέσα στα οποία, έχει καταφέρει να τραβήξει τη δική της ανεξάρτητη πορεία, έχοντας “απεμπλακεί” από το βαρύ όνομα των σπουδαίων γονιών της (του Λουκιανού Κηλαηδόνη και της Άννας Βαγενά), τους οποίους όπως μας τονίζει, λατρεύει. Αλλά και από το στερεότυπο που κυνηγά τα παιδιά των καλλιτεχνών, που ακολουθούν τα χνάρια τους. Η Γιασεμί Κηλαηδόνη έχει αποκτήσει το δικό της πιστό κοινό που την ακολουθεί στις θεατρικές της δουλειές και το “Ατσάλι” είναι η καλύτερη απόδειξη.
Η “από στόμα σε στόμα” διαφήμιση της παράστασης
Το “Ατσάλι” ανέβηκε πέρυσι τον Μάιο και κατάφερε πολύ σύντομα να “διαφημιστεί” από τον κόσμο στόμα με στόμα, γνωρίζοντας μεγάλη ανταπόκριση από κοινό και κριτικούς.
“Χαίρομαι γι’ αυτό. Είναι ειλικρινές. Παρόλο που η παράσταση ανέβηκε τέλος της σεζόν και πάντα τέλος του Μάη που έχει ανοίξει ο καιρός και ο κόσμος βγαίνει έξω βόλτες, από τη δεύτερη εβδομάδα, η παράσταση αγαπήθηκε, μιλήθηκε, είχε αυτό το “από στόμα σε στόμα” που λες. Όταν κάποιος προτείνει την παράσταση σε κάποιον άλλον, είναι η καλύτερη διαφήμιση. Με αυτή τη δυναμική κι επιτυχία της άνοιξης συνεχίζουμε και το φθινόπωρο”, μας λέει η Γιασεμί Κηλαηδόνη για την ανταπόκριση του κόσμου.
Σε βλέπουμε σε έναν πολύ δύσκολο ρόλο και υποκριτικά και συναισθηματικά. Ήταν δική σου επιλογή;
Είναι ένας δύσκολος ρόλος. Ναι ήταν δική μου επιλογή. Διάβασα το έργο πριν δυο χρόνια. Συγκλονίστηκα από την ηρωίδα, τη Φέη που σκότωσε τον άντρα της. Είναι στην ίδια ηλικία με εμένα – 45 ετών -, οπότε ταυτίστηκα και ηλικιακά. Είναι μια νέα γυναίκα αν φανταστεί κανείς πως είναι ήδη 15 χρόνια στη φυλακή, μπήκε 30 χρόνων στη φυλακή, νέα. Και είναι ενδιαφέρον αυτό να μην έχει τόσα χρόνια επαφή με τον έξω κόσμο, να μην έχει επαφή με την κόρη της.
Και όταν το διάβασα μου άρεσε πολύ και πρότεινα στη Νάντια Φώσκολου, τη σκηνοθέτιδα να το επιχειρήσουμε μαζί. Αλλά είναι δική μου επιλογή. Σπάνια βρίσκει κανείς τόσο ωραίους ρόλους, περίπλοκους και με τόσο βάθος. Η Φέη είναι ένας τέτοιος ρόλος. Νομίζω είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους που έχω κάνει αυτά τα 23 χρόνια που κλείνω στον χώρο. Έχει πολλές και ενδιαφέρουσες πλευρές. Είναι μάνα από τη μία και είναι δολοφόνος από την άλλη, είναι ένα πρόσωπο σκοτεινό, περίεργο που την ανακαλύπτει ο θεατής σιγά σιγά. Και η ίδια αποκαλύπτει τον εαυτό της σιγά σιγά στην κόρη της. Και η κόρη αποκαλύπτεται στη μάνα σιγά σιγά. Αυτές οι δύο γυναίκες κατά τη διάρκεια της παράστασης προσπαθούν να πλησιάσουν η μία την άλλη. Και αν γίνεται η κόρη να καταλάβει και να συγχωρέσει τη μάνα. Κυρίως να την καταλάβει γιατί η συγχώρεση είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο που απαιτεί χρόνο. Δεν είναι εύκολο, ειδικά για μία τέτοια πράξη, που έχει αφαιρέσει τη ζωή του πατέρα της.
Όχι, δε νομίζω ότι είναι σωφρονιστικό το σύστημα. Νομίζω ότι είναι τιμωρητικό
Η παράσταση μιλάει και για τα παιδιά μιας οικογένειας όπου ο ένας γονιός έχει σκοτώσει τον άλλον γονιό, τα οποία παιδιά είναι και αυτά θύματα. Και είναι κι εξαιρετικά επίκαιρη η ιστορία.
Πάρα πολύ. Αν και δεν το επέλεξα για την επικαιρότητα. Δυστυχώς η επικαιρότητα βρίσκει και κουμπώνει πάνω στο θέατρο και αυτή είναι και η τέχνη ότι θίγει τέτοια θέματα. Αλλά βλέπουμε δυστυχώς ότι εδώ ισχύει στον αντίθετο ρόλο, έχουμε γυναικοκτονίες και στη χώρα μας είναι ένα εξαιρετικά τραγικό φαινόμενο που δε λέει να σταματήσει. Και φυσικά μπορεί να αναλογιστεί κανείς αντίστοιχες περιπτώσεις παιδιών που μένουν πίσω και πώς εντάσσονται στην κοινωνία, αν εντάσσονται πώς είναι η ζωή τους από δω και πέρα αν τα καταφέρνουν, αν μπορούν ποτέ να επιστρέψουν σε μία κανονική ζωή, αν έχουν την κατάλληλη φροντίδα.
Η παράσταση μιλάει και για το σωφρονιστικό σύστημα. Όλο το έργο διαδραματίζεται στο κελί και στην αίθουσα επισκεπτηρίου. Τι σύστημα είναι αυτό; Τους σωφρονίζει ή τους τιμωρεί; Είναι και αυτά ερωτήματα που θέτει το έργο.
Τους σωφρονίζει;
Δε νομίζω. Το δικό μας σύστημα και όχι μόνο το δικό μας – το έργο διαδραματίζεται στη Σκωτία όπου κι εκεί αν δεις τις συνθήκες και τη σχέση των φυλακισμένων και των δεσμοφυλάκων, τις συνθήκες κράτησης… Όχι, δε νομίζω ότι είναι σωφρονιστικό το σύστημα- αν ρωτάς την άποψή μου. Νομίζω ότι είναι τιμωρητικό.
Ο καθένας μας είναι θα λέγαμε ένας εν δυνάμει δολοφόνος
Στην παράσταση έχουμε τη συνάντηση της Φέης με την κόρη της. Επειδή κ εσύ είσαι μαμά μιας κόρης, ο συγκεκριμένος ρόλος σε επηρεάζει συναισθηματικά;
Σίγουρα, όλοι οι ρόλοι που έχω ερμηνεύσει από τη στιγμή που έγινα μαμά, τα τελευταία έξι χρόνια, η κόρη μου είναι μικρή, έξι ετών. Τα βλέπεις από ένα άλλο πρίσμα. Πόσο μάλλον όταν είναι να ερμηνεύσεις μία μάνα που προσπαθεί να γνωρίσει την κόρη της. Σίγουρα το βλέπει κανείς με αυτό το πρίσμα, από αυτή την οπτική. Εντάξει, δε μπορώ να μπω με τίποτα στη θέση αυτής της μάνας και αυτού του παιδιού αλλά καλούμαι ως ηθοποιός αυτό να το φανταστώ, να το βιώσω, μέσα από την υποκριτική. Αλλά σίγουρα επειδή είμαι και η ίδια μάνα, είναι πολύ ενδιαφέρον.
Η παράσταση μάς βάζει μέσα στο μυαλό της δολοφόνου; Θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ή να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που οδηγεί κάποιον στον φόνο;
Αυτό είναι πολύ ωραία δομημένο από τη συγγραφέα και ξετυλίγεται σιγά σιγά το νήμα που ωθεί αυτή τη γυναίκα στην πράξη. Το έχει φτιάξει έτσι αριστοτεχνικά που περνάνε από το μυαλό του θεατή διάφορες πιθανές αιτίες. Στο μυαλό του θεατή κατά τη διάρκεια της παράστασης, περνούν διάφορες σκέψεις και θεωρίες μέχρι να μάθει τι την οδήγησε στην πράξη. Λόγοι υπάρχουν πάντα… Ο καθένας μας είναι θα λέγαμε ένας εν δυνάμει δολοφόνος. Το θέμα είναι τι διαχωρίζει τον έναν άνθρωπο από τον άλλον, ποια είναι αυτή η στιγμή, ποιο είναι το βαθύτερο αίτιο που κάποιος γίνεται δολοφόνος. Αυτό είναι πάρα πολύ ωραία δοσμένο στην παράσταση.
Ο κόσμος βγαίνει από την παράσταση προβληματισμένος. Αναλύει τα κίνητρα, αν συνέβη αυτό ή φταίει κάποιος άλλος παράγοντας. Το έργο τους προβληματίζει και αυτό με συγκινεί. Αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος του θεάτρου, εκτός από την ψυχαγωγία. Η συγκεκριμένη παράσταση δεν είναι μία εύκολη παράσταση. Συγκινεί, ψυχαγωγεί, προβληματίζει. Μου αρέσει αυτού του είδους το θέατρο. Το κοινωνικό θέατρο μάς αρέσει στο “Μεταξουργείο”, επιλέγουμε τέτοια έργα.
Οι άνθρωποι να μη φοβούνται, να μη σκέφτονται το κοινωνικό στίγμα
Η πολιτεία κατά τη γνώμη σου πώς μπορεί να βοηθήσει ώστε να περιορίσει το φαινόμενο των γυναικοκτονιών;
Δεν είναι μόνο θέμα της Πολιτείας. Ξεκινάει από την οικογένεια ενός προσώπου που έχει ανάγκη τη βοήθεια και τη στήριξη για να μη φτάσει φυσικά σε αυτή την πράξη. Αν οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζητήσουν βοήθεια, να το κάνει κάποιος άνθρωπος από το περιβάλλον του. Αν όχι ό ίδιος. Δεν είναι πάντα εύκολο όμως. Οι άνθρωποι πρέπει να μιλάνε και να καταφεύγουν στους ειδικούς. Υπάρχουν οι ειδικοί, είτε μέσω κρατικών φορέων και δομών, είτε ιδιωτικά. Οι άνθρωποι πρέπει να μιλάνε.
Καλό είναι οι γυναίκες, κυρίως γιατί δυστυχώς γυναίκες βλέπουμε να είναι τα θύματα, να βρίσκουν τη δύναμη να μιλάνε. Εντάξει, εγώ το λέω τώρα από την ασφάλεια του σπιτιού μου μιλώντας σε μια συνέντευξη. Ξέρω πόσο δύσκολο είναι, όμως, πρέπει να μιλάνε. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις γυναικοκτονίες, αλλά μιλάω και για την ψυχική ασθένεια και για τις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει ένα πρόβλημα σοβαρό.
Οι άνθρωποι να μη φοβούνται, να μη σκέφτονται το κοινωνικό στίγμα. Να βοηθάνε τον εαυτό τους, να βοηθάνε και τους γύρω τους. Οι άνθρωποι να μιλάνε για συνανθρώπους τους που βλέπουν να υποφέρουν. Δεν μπορεί να έχουμε στον περίγυρό μας ανθρώπους που είναι θύματα μιας κατάστασης και να σωπαίνουμε. Πρέπει να μιλάμε. Να μην αφήνουμε τα πράγματα να φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Όπως είχαμε την ευαισθησία σαν κοινωνία και προχωρήσαμε – και μιλάω για το κομμάτι του MeToo – και αυτού του είδους τη βία που υπήρχε και στον δικό μας χώρο, αυτό πρέπει να υπάρξει παντού. Οι άνθρωποι να αφυπνιστούν και να μιλάνε. Να μη φοβούνται. Αυτό είναι το μήνυμα: Οι άνθρωποι όσο μπορούν να μιλάνε και να βοηθάνε τους γύρω τους.
Επισκέφτηκες κάποια φυλακή για τις ανάγκες της παράστασης;
Όχι δεν επισκέφτηκα κάποια φυλακή, δεν είναι πάντα εύκολο αυτό. Μίλησα, με μία θεραπεύτρια για το κόμματι του χαρακτήρα που αφορούσε την ψυχική διαταραχή, γιατί η ηρωίδα έχει κάποιου είδους διαταραχή. Αυτό που κάνω εγώ, γιατί μου αρέσει πολύ, είναι να μελετώ τον κινηματογράφο. Υπάρχουν εκεί πολλοί εξαίρετοι ρόλοι και ηθοποιοί που έχουν παίξει αντίστοιχους ρόλους, είτε στη φυλακή είτε δολοφόνους, αυτό μου αρέσει. Βλέπω πάρα πολύ σινεμά, είναι ένα εργαλείο για εμένα να παρατηρώ τέτοιου είδους ερμηνείες ηθοποιών.
Δεν καίγομαι μόνο και μόνο για να υπάρξω στην τηλεόραση
Επειδή είπες ότι παρακολουθείς σινεμά, στο σινεμά θα σε δούμε κάποια στιγμή; Σε κάποια ταινία; Ή στην τηλεόραση;
Έχω κάνει στο παρελθόν και τηλεόραση και λιγότερο σινεμά. Αν με ρωτάς προτιμώ περισσότερο το σινεμά. Αλλά και στην τηλεόραση δε λέω όχι. Απλώς τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι περισσότερο με το θέατρο. Η τηλεόραση θέλει κι ένα δικό της κυνήγι. Να είσαι σε ένα κύκλο ανθρώπων που είναι σε έναν κύκλο της τηλεόρασης. Αλλά σε έναν ρόλο που έχει ενδιαφέρον, δεν θα έλεγα όχι. Να είναι κάτι που θα με κεντρίσει υποκριτικά. Δεν καίγομαι μόνο και μόνο για να υπάρξω στην τηλεόραση. Έχω ένα κοινό και ως “Μεταξουργείο” και ως Γιασεμί που τα τελευταία χρόνια με ακολουθεί και είμαι πολύ χαρούμενη κι ευτυχισμένη γι’ αυτό, και το Ατσάλι είναι ακόμα μία απόδειξη, ότι έχω αποκτήσει ένα κοινό που έρχεται και με βλέπει. Οπότε η τηλεόραση δεν είναι το κίνητρό μου να έρθει περισσότερος κόσμος να με δει στο θέατρο. Αν είναι ένας ρόλος που θα με ενδιαφέρει υποκριτικά, μπορεί και να συμβεί αυτό.
Μακάρι να συμβεί αυτό.. Έχουμε να σε δούμε από τις Φιλοδοξίες, ε; (σ.σ. από το μακρινό 2002 -2006, όταν προβαλλόταν στο Mega)
Ναι, από τις Φιλοδοξίες. Η αλήθεια είναι πως η τηλεόραση για πολλά χρόνια δεν ήταν στα καλύτερά της, τώρα επανέρχεται. Και πολύ καλά κάνουν θεατρικοί ηθοποιοί που συμμετέχουν σε σειρές.
Photo credits: Χριστίνα Δενδρινού
Διαβάστε επίσης
Η Σοφία Καψούρου στο Infowoman.gr: “Η Βέμπο είναι heavy metal. Η Βέμπο είναι ψυχεδέλεια”
Η Φαίη Ξυλά στο Infowoman.gr: Με τσακίζει όταν νιώθω ότι ήμουν αρκετά αυστηρή με το γιο μου
Σχετικά Άρθρα
Google News