2021 και ας αναλογιστούμε πόσες είναι οι γυναίκες επιστήμονες, επαγγελματίες σε ανώτατες διοικητικές θέσεις ή θέσεις ευθύνης; Πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα σήμερα να υλοποιήσει στόχους και όνειρα, να χαρεί το προνόμιο της γυναικείας φύσης της, τη μητρότητα, απερίσπαστη, να προχωρήσει, να ζήσει ελεύθερη χωρίς καταπιέσεις, στερεότυπα, εμπόδια… Τι χρειάζεται να γίνει προκειμένου να “θρυμματιστεί” η γυάλινη οροφή; Το Ιnfowoman, σήμερα, Ημέρα της Γυναίκας, μίλησε με την υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική και την Οικογένεια, Μαρία Συρεγγέλα, για τη θέση της γυναίκας στην Ελλάδα του σήμερα.
Κ. Συρεγγέλα, πείτε μας, σήμερα, στη σύγχρονη κοινωνία, κατά πόσο αναγνωρίζεται η θέση και η συνεισφορά της γυναίκας. Με ποιους τρόπους;
Καταρχάς το αναγνωρίζουμε εμείς οι ίδιες και αυτό είναι σημαντικό. Γιατί ας μην ξεχνάμε τι έχουμε ήδη πετύχει: μειώσαμε το εκπαιδευτικό χάσμα με τους άνδρες, εισβάλαμε και επιτύχαμε σε επαγγέλματα που στερεοτυπικά ανήκαν στους άντρες, μάθαμε να ισορροπούμε περίτεχνα ανάμεσα σε καριέρα και οικογένεια ή προσωπική ζωή και είμαστε πλέον σε θέση να καταλαμβάνουμε θέσεις σε υψηλά αξιώματα που απαιτούν ηγετικές ικανότητες στα οποία έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα. Επιπλέον η θέση και τα δικαιώματα των γυναικών είναι νομοθετικά αναγνωρισμένα και κατοχυρωμένα τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό. Γιατί λοιπόν αφού έχουμε ένα επαρκές νομικό οπλοστάσιο δεν έχουμε καταφέρει να προσεγγίσουμε το θέμα της ισότητας των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών ιδιαίτερα στο χώρο της εργασίας; Η πρώτη απάντηση που μας έρχεται στο μυαλό φαίνεται απλή: για όλα φταίνε τα στερεότυπα. Και είναι αλήθεια! Όμως έχουμε εδώ και αρκετές δεκαετίες συμφωνήσει, όλες οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, πως η περιορισμένη συμμετοχή των γυναικών στον εργασιακό χώρο στερεί ένα θεμελιώδες κεφάλαιο της επιστημονικής, και κοινωνικής εμπειρίας από την αγορά, την οικονομία, την ευημερία, τη δημοκρατία. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται είναι να ενδυναμώσουμε ακόμη περισσότερο τις γυναίκες. Δεν φτάνει ένα νομοθετικό πλαίσιο που οριοθετεί θεωρητικά δικαιώματα και υποχρεώσεις. Απαιτείται η θεωρία των νόμων να γίνει καθημερινή πράξη. Απαιτείται ισότητα στην καθημερινότητα.
Σχετικά άρθρα: Η Φωτεινή Μπαμπανάρα, Επικεφαλής Επικοινωνίας του Ομίλου Νovartis, μιλά στο infowoman για την Ημέρα της Γυναίκας
Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και τα συνακόλουθα της πανδημίας έχουν φέρει στο προσκήνιο ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων στο χώρο της εργασίας, αλλά και της κοινωνίας. Ποιες πολιτικές πιστεύετε ότι πρέπει να εφαρμοστούν προκειμένου να επέλθει μια ισορροπία. Τι χρειάζεται να εκλείψει στη νοοτροπία μας αλλά και τι να ενισχυθεί για να προχωρήσουμε σε ένα υγιέστερο αύριο.
Η δεκαετής οικονομική κρίση είχε ως πρώτα και περισσότερα θύματα γυναίκες, με την κατάσταση να επιδεινώνεται λόγω της πανδημίας εντείνοντας τις προϋπάρχουσες έμφυλες ανισότητες σε βάρος των γυναικών. Ο άνισος καταμερισμός στον οικογενειακό χρόνο, η ανισότητα στις αμοιβές για την ίδια εργασία, η έμφυλη ανισότητα στις ευκαιρίες, το συνταξιοδοτικό χάσμα, τα εμπόδια στη χρηματοδότηση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, η γυάλινη οροφή στην εξέλιξη, κάθε μορφής βία στον ιδιωτικό ή δημόσιο βίο, σεξισμός… και η λίστα παραμένει μεγάλη. Εμείς στο νέο Υφυπουργείο, αλλά και λίγο χρόνο πριν στη Γενική Γραμματεία, εργαζόμαστε συστηματικά για τον σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών και δράσεων που θα ενθαρρύνουν τις γυναίκες να συμμέτχουν στην πληροφόρηση, στις νέες τεχνολογίες, στις ευέλικτες μορφές εργασίας, στον αρμονικό συνδυασμό προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Αναδεικνύουμε την καινοτόμο ατομική και συλλογική δράση των γυναικών. Ωστόσο οι έμφυλες ανισότητες δεν καταπολεμούνται από τη μία μέρα στην άλλη. Ούτε μπορεί να εξαλειφθούν μονομερώς. Οι έμφυλες ανισότητες μας χρειάζονται όλους μαζί. Από την ίδια πλευρά.
Αυτή τη στιγμή ζούμε όλοι το ελληνικό #metoo. Τι ελπίζουμε ότι θα συμβεί όταν θα πέσουν τα φώτα; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα; Τι χρειάζεται για να δημιουργηθεί ένας ξεκάθαρος ηθικός κώδικας που θα τον σεβόμαστε όλοι; Ποιες οι προϋποθέσεις και ποια τα εχέγγυα ότι η κοινωνία μας θα απαλλαγεί από τέτοιες επαίσχυντες συμπεριφορές;
Η δημόσια εξομολόγηση της κ. Μπεκατώρου στην ειδική ημερίδα που είχε διοργανώσει ο Υφυπουργός Αθλητισμού για τη σεξουαλική βία στον αθλητισμό με θέμα «Σπάσε τη Σιωπή-Μίλησε, Μην Ανέχεσαι», οι εξομολογήσεις των θυμάτων που έρχονται στο φως, έχουν δημιουργήσει μια τομή στο πεδίο των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα μας. Η κοινωνία μιλάει. Η Πολιτεία άκουσε και συνεχίζει να ακούει. Μετά από αυτό, όλα είναι αλλιώς. Όλα θα είναι αλλιώς. Πριν από μερικές μέρες ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε οριζόντια μέτρα που αφορούν σε κάθε μορφής βία.
Αλλάζει ο Ποινικός Κώδικας και αυστηροποιούνται οι ποινές για τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Εγκαινιάστηκε μία κεντρική διαδικτυακή πύλη, metoo.gov.gr, όπου θα συγκεντρώνονται όλες οι πληροφορίες και όλες οι πολιτικές μας γύρω από αυτό το θέμα. Σύντομα θα έρθει προς κύρωση στη Βουλή η σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, του ILO, για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης ενώ σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους, θεσπίζονται υποχρεωτικοί κώδικες δεοντολογίας σε κάθε επιχείρηση, με προβλέψεις για τη συμπεριφορά και κυρώσεις σε όσους δεν τις τηρούν στον χώρο της εργασίας. Επεκτείνουμε σε όλα τα σχολεία πια, από το Σεπτέμβριο, το πρόγραμμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης το οποίο εφαρμόστηκε πιλοτικά κατά τη φετινή χρονιά. Γιατί ο σεβασμός στο άλλο φύλο αλλά και στη διαφορετικότητα, πρέπει να διδάσκεται από νωρίς. Να θυμίσω εδω ότι υπάρχει πάντα το δίκτυο της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων που παρέχει δωρεάν συμβουλευτική, υποστήριξη και φιλοξενία σε κάθε γυναίκα- θύμα βίας, είναι ανοιχτό και λειτουργεί καθημερινά και ανελλιπώς. Περιλαμβάνει 42 Συμβουλευτικά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα, στα οποία πραγματοποιείται πλέον και εργασιακή συμβουλευτική, 20 ξενώνες φιλοξενίας των γυναικών και των παιδιών τους και την εθνική γραμμή SOS 15900 στην οποία μπορεί να απευθύνονται όχι μόνο τα θύματα βίας αλλά και κάθε πολίτης που ζητάει ενημέρωση ή συμβουλή για το πώς θα χειριστεί ένα περιστατικό βίας που έπεσε σε γνώση του.
Η ελληνική οικογένεια τελικά βάλλεται εν μέσω πανδημίας. Όπως και ο ρόλος της μητέρας. Η κοινωνία μας δεν είναι μητριαρχική, αλλά η γυναίκα-μητέρα φαίνεται να κατέχει το ρόλο της “κορυφαίας” σε αυτή τη σχέση ακόμα κι αν αυτό δεν φαίνεται και δεν αναγνωρίζεται. Πώς θα προστατευτούν τα μέλη της οικογένειας; Τα μέτωπα που έχουν ανοίξει τον τελευταίο καιρό πολλά και οι γονείς ζουν με άγχος και ανησυχία για τα παιδιά τους. Ποιος ο ρόλος της πολιτείας; Ποιες σκέψεις υπάρχουν για δράσεις που θα ενισχύσουν το αίσθημα του πολίτη ότι προχωράμε στο αύριο με ελπίδα για κάτι καλύτερο;
Οι γυναίκες που αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια αναγκάζονται πολλές φορές να βάλουν την καριέρα τους σε δεύτερη μοίρα. Εργάζονται λιγότερες ώρες ή βγαίνουν εντελώς εκτός αγοράς εργασίας, γιατί η φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας πέφτει σχεδόν εξολοκλήρου στα δικά τους χέρια. Εμείς επιδιώκουμε την εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, -που αποτελεί και βασικό στόχο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ισότητα- για τις γυναίκες που το επιλέγουν. Γι’ αυτό ετοιμάζουμε το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς», το οποίο θα υλοποιηθεί αρχικά πιλοτικά, με στόχο την καθολική εφαρμογή του κατά την προγραμματική περίοδο 2021-2027. Το πρόγραμμα αυτό αφορά κυρίως τη φύλαξη βρεφών ηλικίας από έξι μηνών έως 2,5 ετών και προβλέπει την οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων -κυρίως- γονέων, των μονογονέων, των αναδόχων και γενικά της οικογένειας οριζόντια, για τη φύλαξη του παιδιού ή των παιδιών τους, είτε εντός της οικογενειακής εστίας είτε στο σπίτι μιας/ενός παιδαγωγού-φύλακα.
Ο στόχος του είναι διπλός: Από τη μία η υποστήριξη των εργαζομένων μητέρων και κηδεμόνων για να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας μετά τη γέννηση των παιδιών τους και να συνεχίσουν την επαγγελματική σταδιοδρομία τους και η η ενίσχυση άνεργων κυρίως γυναικών και την μείωση της αδήλωτης εργασίας στον τομέα της παροχής φροντίδας. Στον ίδιο άξονα θεσπίζουμε για πρώτη φορά την άδεια πατρότητας ενώ συμπληρώνεται το νομοθετικό πλαίσιο των γονικών αδειών και των λοιπών διευκολύνσεων για γονείς και φροντιστές, καθώς και της προστασίας από την απόλυση των γονέων που κάνουν χρήση των αδειών και διευκολύνσεων για την ανατροφή των τέκνων τους. Επιπλέον στηρίζουμε τις άνεργες γυναίκες θύματα βίας σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ καθώς αυξήσαμε τη μοριοδότηση των γυναικών θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας στο βελτιωμένο πρόγραμμα δεύτερης επιχειρηματικής ευκαιρίας για ανέργους που διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και θέλουν να δημιουργήσουν μια νέα επιχείρηση και να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας ενώ αποφασίσαμε για πρώτη φορά η ένταξη των άνεργων γυναικών θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, στο πρόγραμμα απασχόλησης Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων.
Τελικά πόσο μακριά είναι αυτή τη στιγμή η Ελληνίδα από το να μπορέσει να απολαύσει αξιοκρατία, ισότητα και ισονομία;
Ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών είναι αγώνας για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και αυτός ο αγώνας είναι μεγάλος. Έχουν γίνει βήματα, και βαδίζουμε στο σωστό δρόμο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι σ’ αυτό το δρόμο βαδίζουμε μαζί, με κοινούς στόχους, κοινή δράση και κοινό πιστεύω για την ισότητα στην πράξη.
Σχετικά Άρθρα
Google News