Η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη «ανεβάζει» το ζεύγος Μαρξ στη σκηνή

Βασισμένο στην επιστολογραφία της Τζένης Μαρξ με το σύντροφό της και επαναστάτη φιλόσοφο Καρλ Μαρξ, είναι το καινούργιο έργο της Σοφίας Αδαμίδου, με τίτλο «Τζένη και Μαρξ»  που σκηνοθετεί στο θέατρο Olvio η Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη.

Η βαρόνη Τζένη φον Βεστφάλεν, με ρίζες στην υψηλή αριστοκρατία και ο, τέσσερα χρόνια μικρότερός της, σχεδόν άπορος νεαρός φοιτητής Καρλ Μαρξ, γνωρίζονταν από παιδιά. Η ιστορία τους όμως δεν ήταν ένα ρομαντικό παραμύθι. Οι δυo τους υπέφεραν, εξορίστηκαν, δοκιμάστηκαν σκληρά από τη φτώχεια, τις στερήσεις και το «κυνηγητό», χωρίς ποτέ να χάσει η Τζένη το χιούμορ της και την εμπιστοσύνη της στον Καρλ Μαρξ, αλλά και στην υπόθεση της εργατικής τάξης. Η αδιάλειπτη στήριξή της στο πλευρό του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ολοκλήρωση του έργου του. Τα σημαντικότερα άρθρα και συγγράμματα του Μαρξ, όπως το «Κεφάλαιο», το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», κ.ά. πέρασαν από τα χέρια της, αφού είχε αναλάβει να καθαρογράφει και να δακτυλογραφεί τα δυσανάγνωστα χειρόγραφα του συζύγου της.

«Δεν υπήρξαν ποτέ δύο άνθρωποι -και οι δύο το ίδιο υπέροχοι- που να ταιριάζουν τόσο και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλο» -έγραψε αργότερα η μικρότερη κόρη του Μαρξ, Ελεονώρα.

Η αξιοπρέπεια και οι τρόποι της είχαν πάνω σε όλους, όσους την γνώριζαν, μια μαγική επίδραση. Ηταν συγχρόνως μητέρα, φίλη, ερωμένη, έμπιστη και σύμβουλος. Μια όμορφη, δυναμική και θαρραλέα γυναίκα σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας δεν ήταν καθόλου ευνοϊκή.

Μέσα από την πληθωρική επιστολογραφία της Τζένης (έχουν διασωθεί συνολικά 320 επιστολές), αναβιώνει μια ιστορική περίοδος από το 1839 έως το 1869, την περίοδο που στην Ευρώπη συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Είναι η εποχή που οι λαοί σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη επαναστάτησαν και απείλησαν το πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο. Είναι η εποχή που η εργατική τάξη, ξεκινά σε ολόκληρη την Ευρώπη τους αγώνες για τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής, με πολιτικά δικαιώματα.

Εμείς μιλήσαμε με τη Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη για την παράσταση αυτή…

Τι σας γοήτευσε στο νέο αυτό θεατρικό έργο της Σοφίας Αδαμίδου;

Αυτό που με γοητεύει στο μονόλογο της Τζένης Μαρξ, που συνέθεσε η Σοφία Αδαμίδου, είναι το πώς μέσα σε μιάμιση ώρα περνάει ολόκληρη η ζωή του ζευγαριού Μαρξ, με τα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής τους, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την προσωπική σχέση της Τζένης και του Καρλ καθώς και το πώς βίωναν τις δυσκολίες της ζωής τους. Επιπλέον αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι το θεατρικό έργο βασίζεται στις επιστολές που αντάλλαξαν οι δυο τους σε όλη τη διάρκεια της σχέσης τους, μιας και πέρασαν μεγάλα διαστήματα χώρια. Μια παράσταση που περιλαμβάνει αφηγηματικό και βιωματικό υλικό, όμορφα συντεθειμένα, αποτελεί γοητευτικό υλικό για έναν σκηνοθέτη για να δουλέψει δημιουργικά.

Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά το έργο αυτό;

Στο εισαγωγικό μου σημείωμα αναφέρω ότι δούλεψα με τη φόρμα της βιωματικής αφήγησης. Αυτό σημαίνει ότι στην παράσταση πολλά κομμάτια είναι αφηγηματικά και άλλα βιωματικά, ο ρόλος δηλαδή ενίοτε βιώνει και ενίοτε θυμάται στιγμές του παρελθόντος και τις αφηγείται. Ο μονόλογος ξεκινά με τη Τζένη Μαρξ στο κρεβάτι άρρωστη και στο διπλανό δωμάτιο βρίσκεται ο Μαρξ επίσης άρρωστος χωρίς να μπορούν να ιδωθούν. Η Τζένη έχει αγκαλιά τις αμέτρητες επιστολές που αντήλλασαν και διαβάζοντάς τες, ξαναθυμάται τη ζωή τους και κυρίως το βαθύ ερωτά τους, που αποτελούσε πάντα παρηγοριά στα βάσανά τους. Έτσι η σκηνοθεσία συν-κινείται από αυτό το συνεχές μέσα-έξω του ρόλου και χτίζει ένα ταξίδι της πρωταγωνίστριας στο παρελθόν, η οποία επιστρέφει στους βασικούς σταθμούς της ζωής της για να μας πει την ιστορία της.

«Δεν υπήρξαν ποτέ δύο άνθρωποι -και οι δύο το ίδιο υπέροχοι- που να ταιριάζουν τόσο και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλο» γράφει η μικρότερη κόρη του Μαρξ, Ελεονώρα. Ποια ήταν η σχέση της Τζένης με τον Καρλ Μαρξ; Τι το ιδιαίτερο τους έδενε;

Η σχέση της Τζένης και του Μαρξ θα μπορούσε να τοποθετηθεί στο βάθρο της μυθιστορηματικής αγάπης. Πρόκειται για την ιδανική-συμβολική σχέση δύο ανθρώπων που υπήρξαν σύντροφοι, σύζυγοι, γονείς, εραστές, φίλοι, συνεργάτες, συνοδοιπόροι. Πέρα από την απέραντη αγάπη που τους ένωνε, τους ένωνε η κοινή αντίληψη για τη ζωή, οι κοινές απόψεις για το κίνημα, το μαρξισμό και την υπόθεση του προλεταριάτου. Η Τζένη ήταν παρούσα και ενεργητική τόσο στη σύνταξη του Κομμουνιστικού Μανιφέστου όσο και στο Κεφάλαιο. Η κοινή τους ιδεολογική ανάσα και ο βαθύς έρωτάς, που ένιωθαν ο ένας για τον άλλο, τους έκανε να αντέξουν τα πάντα.

Τελικά πίσω από κάθε διάσημο άνδρα βρίσκεται μία δυναμική γυναίκα;

Αυτή η έκφραση με αφήνει ιδεολογικά αδιάφορη και τη θεωρώ αντιφεμινιστική, αναχρονιστική αντίληψη ενός συντηρητικού παρελθόντος. Η Τζένη δεν είναι μια γυναίκα, έστω δυναμική, πίσω από έναν άντρα. Η Τζένη είναι μια γυναίκα σπουδαία, μια από τις πρώτες φεμινίστριες, μια γυναίκα που διεκδίκησε την παρουσία της δίπλα σε έναν άντρα και όχι πίσω του. Ο Μαρξ δεν θα ήταν ο Μαρξ χωρίς τη Τζένη και η Τζένη χωρίς τον Μαρξ. Δυο σημαντικοί άνθρωποι, που χωρίς τη συνδρομή ο ένας του άλλου, καθώς και του Ένγκελς, εξίσου απαραίτητου στην παρέα, δεν θα παρήγαγαν τα αποτελέσματα που παρήγαγαν. Άλλωστε η ομάδα κάνει τη διαφορά. Φυσικά ο Μαρξ ήταν ο μεγάλος φιλόσοφος και δημιουργός του 19ου αιώνα. Και η Τζένη ήταν η Τζένη, μια γυναίκα πολύ μπροστά από την εποχή της.

Σκιαγραφήστε μας την ψυχοσύνθεση της Τζένης Μαρξ…

Η Τζένη ήταν βαρώνη, μια γυναίκα της αριστοκρατίας, με σπουδαία δηλαδή καταγωγή, που ερωτεύτηκε έναν εβραίο αστό και θυσίασε τα πάντα για χάρη του. Όπως και αυτός για αυτήν. Εγκατέλειψαν την εύκολη ζωή που θα μπορούσαν να έχουν για να ακολουθήσουν το δύσκολο δρόμο της επανάστασης. Βίωσαν απίστευτες οικονομικές δυσκολίες και εμπόδια για να κάνουν αυτό που έκαναν. Η Τζένη υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα, φιλάσθενη με ψυχολογικές μεταπτώσεις και κρίσεις αλλά πάντα δυνατή και αγέρωχη.

Πού αγγίζει η παράσταση αυτή το σήμερα;

Η παράσταση λειτουργεί σε δύο επίπεδα, ένα προσωπικό και ένα περισσότερο πολιτικό. Σε προσωπικό επίπεδο παρακολουθούμε μια συντροφική σχέση υπόδειγμα σεβασμού, στήριξης και αγάπης. Που παρά τις πολλές δυσκολίες, εσωτερικές και εξωτερικές, αντέχει και δεν θρυμματίζεται εύκολα. Σε μια εποχή λοιπόν που κυριαρχεί το εφήμερο και το επιφανειακό, το εύκολο, τόσο στις συντροφικές σχέσεις όσο και σε όλες τις διαπροσωπικές, η σχέση αυτών των δύο μόνο να αποτελέσει ουσιαστικό παράδειγμα για μίμηση μπορεί. Επιπλέον σε επίπεδο πολιτικό, οι απόψεις και οι θέσεις του Μαρξ μπορούν να αντιπαραταχθούν περισσότερο από ποτέ στον καπιταλιστικό στρόβιλο που βιώνουν οι λαοί και μάλιστα με έναν τρόπο που οι ίδιες οι θεωρίες να μπορέσουν να εξελιχθούν και να μετουσιωθούν σε κάτι περισσότερο συμβατό στις ανάγκες των σημερινών κοινωνιών.

Ποιος ο ρόλος της μουσικής του Σταμάτη Κραουνάκη στην παράσταση;

Η μουσική του Σταμάτη έθεσε εξαρχής το πλαίσιο της παράστασης και την οδήγησε στο αισθητικό της στίγμα. Από τις πρώτες συζητήσεις που κάναμε, ταυτιστήκαμε πλήρως και συμφωνήσαμε στη χρήση δυο-τριών μοτίβων που στοχευμένα θα διαπερνούσαν το σύνολο της παράστασης, υποσημειώνοντας συναισθηματικούς σχεδιασμούς. Μαζί με τον ηχητικό σχεδιασμό συντέλεσαν στη δημιουργία ενός ταξιδιού μνήμης και θύμησης: θύμησης του έρωτα.

Σχετικά Άρθρα
«Άλλα για τον Γλάρο δε γνωρίζω» στο Ρεκτιφιέ
«Άλλα για τον Γλάρο δε γνωρίζω» στο Ρεκτιφιέ
Ο Χρήστος Λιακόπουλος στο Infowoman: «Ο μεγαλύτερος δυνάστης μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός»
Ο Χρήστος Λιακόπουλος στο Infowoman: «Ο μεγαλύτερος δυνάστης μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός»
Ο Κωνσταντίνος Κυριακού στο Infowoman: «O Μποστ ξεσκεπάζει την πτωχευτική εξίσωση των πάντων προς τα κάτω»
Ο Κωνσταντίνος Κυριακού στο Infowoman: «O Μποστ ξεσκεπάζει την πτωχευτική εξίσωση των πάντων προς τα κάτω»
Ο Θανάσης Σαράντος σκηνοθετεί το «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μύλλερ
Ο Θανάσης Σαράντος σκηνοθετεί το «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μύλλερ
"Θέατρο Τέχνης": Γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου προσφέροντας μειωμένα εισιτήρια για τις παραστάσεις του!
“Θέατρο Τέχνης”: Γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου με μειωμένα εισιτήρια για τις παραστάσεις του!
To “MOMENT” της Ειρήνης Αναγνωστοπούλου προσθέτει 4 extra παραστάσεις για να το προλάβετε!
To “MOMENT” της Ειρήνης Αναγνωστοπούλου προσθέτει 4 extra παραστάσεις για να το προλάβετε!

Ακολουθήστε μας στο Google News
και ενημερωθείτε πρώτοι για τα νέα άρθρα του