Η περιφορά του Επιταφίου σε 4 από τα πιο ατμοσφαιρικά εκκλησάκια στο ιστορικό κέντρο (εικόνες)

Μπορεί να μην είναι όπως το «Πάσχα στο χωριό», όμως και η πρωτεύουσα έχει τις δικές της ομορφιές.

Αν δεν καταφέρατε να ξεκλέψετε λίγες ημέρες για μία πασχαλινή απόδραση σε κάποιον εξοχικό προορισμό, η Αθήνα πάντα αποτελεί μία πρώτης τάξεως επιλογή για να ζήσετε την κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Παρασκευής.

Η πόλη χαλαρώνει από την πολύβουη καθημερινότητά της και για όσους επιμένουν… αστικά ο μεγάλος της πολιτιστικός πλούτος και οι δεκάδες πανέμορφες και ιστορικές εκκλησίες που διαθέτει, μπορούν να χαρίσουν μοναδικές στιγμές, είτε είστε θρησκευόμενοι, είτε όχι.

Εμείς επιλέξαμε τέσσερις από τους πιο κατανυκτικούς ναούς του κέντρου της Αθήνας για την περιφορά του Επιταφίου, επιλογές με αρκετές «σταγόνες» πολιτισμού και ιστορίας.

Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης

Με εκπληκτική θέα στο φωταγωγημένο βράχο της Ακρόπολης, η περιφορά του Επιταφίου στο μικρό και γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη στο Θησείο, στον πεζόδρομο της Αποστόλου Παύλου, αποτελεί μοναδική εμπειρία.

Σύμφωνα με την παράδοση, το 1658, την παραμονή της γιορτής του αγίου, ο Τούρκος φρούραρχος της Ακρόπολης, Γιουσούφ, ήθελε να κανονιοβολήσει από τα Προπύλαια της Ακρόπολης την εκκλησία και τους συγκεντρωμένους πιστούς με μια λουμπάρδα, δηλαδή ένα μεγάλο πυροβόλο.

Τα σχέδιά του ματαιώθηκαν όταν την επόμενη μέρα ξέσπασε ξαφνικά καταιγίδα και ένας κεραυνός ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη που υπήρχε πάνω στην Ακρόπολη, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο ίδιος και η οικογένειά του. Απ’ αυτή την απόπειρα ανατίναξης του ναού με λουμπάρδα, ονομάστηκε Λουμπαρδιάρης.

Η περιφορά του Επιταφίου πραγματοποιείται στα μονοπάτια του λόφου του Φιλοπάππου, με πλήθος πιστών να ακολουθούν και να σιγοψέλνουν τα τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής.

Ναός Αγίων Αναργύρων (Μετόχι Παναγίου Τάφου)

Ένας από τους πιο ατμοσφαιρικούς ναούς στο ιστορικό κέντρο της πόλης, που λόγω της ιδιότητάς του (Μετόχι του Παναγίου Τάφου) ακολουθεί το τυπικό του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.

Οικοδομήθηκε τον 17ο αιώνα, σε θέση όπου κατά την αρχαιότητα υπήρχε ναός της θεάς Αφροδίτης. Αποτελούσε το καθολικό μονής που ιδρύθηκε το 1651 από τον ιερέα Δημήτριο Κολοκύνθη, γόνο γνωστής αθηναϊκής οικογένειας, στον οποίο ανήκε η έκταση. Μάλιστα σε έγγραφα αναφέρεται ότι ο ίδιος αφιέρωσε στη μονή όλη του την περιουσία.

Το κοινόβιο αρχικά ήταν γυναικείο και αργότερα μετατράπηκε σε ανδρικό. Με την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Ιταλό ναύαρχο Μοροζίνι, το 1687, το μοναστήρι ερημώθηκε.

Το 1760 αγοράστηκε από τον τότε έξαρχο του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα αρχιμανδρίτη Ιάκωβο και έγινε μετόχιο του Παναγίου Τάφου. Από τότε στα κελιά της κατοικούσε και ο εκάστοτε έξαρχος, μέχρι το 1858, όταν οικοδομήθηκε η έδρα της Εξαρχίας του Παναγίου Τάφου.

Στον χώρο της μονής υπήρχαν και οι τάφοι μελών της ελληνικής αυτοκρατορικής οικογένειας των Παλαιολόγων.

Ο ναός είναι πολύ μικρός, ωστόσο ο προαύλιος χώρος του γεμίζει από πλήθος κόσμου που καταφτάνει το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής –η ακολουθία ξεκινάει στις 19.00– για την περιφορά του Επιταφίου στα γραφικά και πανέμορφα στενά της Πλάκας.

Άγιος Νικόλαος Ραγκαβάς

Πλήθος κόσμου το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής συρρέει προς την Πλάκα και τον βυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου του Ραγκαβά, πάνω από τον κεντρικό δρόμο της Τριπόδων και πολύ κοντά στο μνημείο του Λυσικράτη.

Από τις πιο ιστορικές εκκλησίες της περιοχής –αρχικά χτίστηκε τον 9ο αι., ενώ το σημερινό κτήριο χρονολογείται από τον 11ο αι.– πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία σε ολόκληρη την πόλη.

Σύμφωνα με γραπτές πηγές, το «Ραγκαβάς» υπήρξε το επώνυμο γνωστής οικογενείας της Αθήνας και της Κωνσταντινουπόλεως, των Βυζαντινών χρόνων. Πιο επιφανές μέλος της οικογενείας αυτής, ανεδείχθη ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Ραγκαβάς ο Α΄ (811 – 813 μ.Χ.). Η σημαντικότητα και η ακτινοβολία του ναού στη Μεσαιωνική Αθήνα ήταν τέτοια, που ονοματοθέτησε την γύρω περιοχή και την κοντινή είσοδο του τότε αμυντικού τείχους της Αθήνας.

Το 1687 μ.Χ. κατά την πολιορκία της πόλεως των Αθηνών από το Μοροζίνι, μια οβίδα έπληξε το Ιερό Βήμα του ναού, πίσω από την Αγία Τράπεζα, η ζημιά όμως αυτή αποκαταστήθηκε άμεσα.

Μεταεπαναστατικά, το 1838 μ.Χ., πραγματοποιήθηκαν εργασίες συντηρήσεως και επεκτάσεως του ναού δυτικά, προκειμένου να καλυφθούν οι ενοριακές ανάγκες της περιοχής. Δυστυχώς, όμως κατά την περίοδο αυτή ο ναός υπέστη σοβαρές αλλοιώσεις σε σημείο, που σχεδόν να χαθεί η βυζαντινή του καταγωγή. Εκτός των άλλων, προστέθηκε ο νάρθηκας, το κωδωνοστάσιο, το βόρεια παρεκκλήσι της Αγίας Παρακσευής και ο γυναικωνίτης του σημερινού ναού.

Συγκεκριμένα οι εξωτερικές αψίδες του Ιερού Βήματος περιεβλήθησαν με ακαλαίσθητη αντηρίδα, όλη η τοιχοδομία καλύφθηκε με σοβά, ενώ ακόμα και ο βυζαντινός Αθηναϊκός τρούλος επικαλύφθηκε με μαύρα φύλλα μολύβδου. Ταυτόχρονα, κατασκευάσθηκε και το σημερινό ξύλινο τέμπλο, τοποθετημένο γύρω στα 50 εκατοστά πιο δυτικά σε σχέση με το αρχικό, με συνέπεια οι δύο ανατολικοί κίονες του ναού να βρίσκονται μέσα στο Ιερό Βήμα.

Οι οικοδόμοι της εποχής θεώρησαν αναγκαίο για την καλύτερη στήριξη της εκκλησίας την προσθήκη δύο επιπλέον κιόνων πλάι στους προϋπάρχοντες. Τότε ήταν που ήχησε για πρώτη φορά μετά από τα 400 περίπου χρόνια σκλαβιάς, ο ήχος της καμπάνας στην ελεύθερη πλέον Αθήνα, από το καμπαναριό του Αγίου Νικολάου. Η ιστορική αυτή καμπάνα βρίσκεται σήμερα κρεμάμενη εντός του Ιερού ναού.

Η ατμόσφαιρα και σε αυτόν τον ναό είναι ιδιαιτέρως κατανυκτική την συγκεκριμένη ημέρα, ενώ η περιφορά του επιταφίου κινείται στα σοκάκια της Πλάκας.

Αγία Αικατερίνη Πλάκας

H κυρία της Πλάκας βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Με άρωμα παλιάς εποχής, αφού η περιφορά γίνεται στα λιθόστρωτα σοκάκια της πλάκας, μεταφέρει την αίσθηση της παλιάς Αθήνας.

Ένας ναός με ιστορική προέλευση στον 11ο αιώνα και την εποχή των Κομνηνών.

Ο ναός βρίσκεται στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης, κοντά στο μνημείο Λυσικράτους. Στην άκρη της πλατείας σώζονται δύο κίονες της ρωμαϊκής εποχής, τμήμα περιστύλιου ή αιθρίου.

Σύμφωνα με τον Ιωάννη Τραυλό, στη θέση του ναού βρισκόταν παλαιοχριστιανική βασιλική, η οποία με τη σειρά της φαίνεται ότι κτίστηκε στη θέση ναού αφιερωμένου στην Άρτεμη. Κατά την αρχαιότητα κοντά βρίσκονται επίσης τα λουτρά του Ανδριανού και ίσως το Πρυτανείο.

Ο σημερινός ναός κτίστηκε στο δεύτερο τέταρτο του 11ου αιώνα και την εποχή των Κομνηνών. Σύμφωνα με την αφιερωτική επιγραφή στον κίονα της Αγίας Τράπεζας ήταν αρχικά αφιερωμένη στους Αγίους Θεοδώρους.

Εντός ττου ναού θα συναντήσετε καλλιτεχνήματα – τοιχογραφίες της Βυζαντινής περιόδου και αξιόλογες φορητές εικόνες έργα του αγιογράφου Δημήτριου Καφή.

Στην Αγία Αικατερίνη η ακολουθία του Επιταφίου αρχίζει στις 7.30 μ.μ. και υπάρχει και μια μικρή χορωδία, που κάνει την ατμόσφαιρα ακόμα πιο κατανυκτική.

Διαβάστε επίσης:

«Κωσταλέξι»: Η αληθινή ιστορία της Ελένης που είχε σοκάρει το Πανελλήνιο, έρχεται στο θέατρο Θησείον

Συμβουλές για να αποφύγουμε ανεπιθύμητες εκπλήξεις το Πάσχα

Ο Αντώνης Φώσκολος μάς έχει την καλύτερη συνταγή για πασχαλινά τσουρέκια!