Αρχική > Featured > Νίκο Ιωαννίδη, πώς είναι να είσαι… ο Έλληνας που σκότωσε τον νταή του Απαρτχάιντ;

Νίκο Ιωαννίδη, πώς είναι να είσαι… ο Έλληνας που σκότωσε τον νταή του Απαρτχάιντ;

Από

27 Νοεμβρίου 2024

Δημήτρης Τσαφέντας: Υπήρξε μία από τις πιο αμφισβητούμενες προσωπικότητες της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, καθώς ήταν ο άνθρωπος που το 1966 άλλαξε για πάντα την πορεία της Νότιας Αφρικής, δολοφονώντας τον Χέντρικ Φερβούντ, τον αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ.

Έλληνας ομογενής, μιγάς, στάθηκε απέναντι σε μια κοινωνία που δεν τον αποδεχόταν, καταδικάστηκε, έμεινε 33 χρόνια σε φυλακή-ψυχιατρείο της Πραιτόρια και πέθανε σε κελί απομόνωσης στις 10 Οκτωβρίου 1999.

Επαναστάτης με αίσθημα δικαιοσύνης ή στοιχειωμένος από την ίδια του την ύπαρξη; Μπορεί ο άνθρωπος να παραδοθεί στη μοίρα του ή έχει την ικανότητα να την αλλάξει; Μήπως η τρέλα είναι μια άλλη μορφή λογικής σε έναν κόσμο που χάνεται;

Ο Νίκος Ιωαννίδης, ο οποίος ερμηνεύει τον ομώνυμο ρόλο, μίλησε στο Infowoman.gr για την ιδιαίτερη αυτή ενσάρκωση, τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, τον ίδιο τον Τσαφέντα, αλλά και τα όρια μεταξύ τρέλας και λογικής.

Υποδύεστε τον Δημήτρη Τσαφέντα, τον Έλληνα που έμεινε στην ιστορία ως ο δολοφόνος του πρωθυπουργού του Απαρχάιντ, Χέντρικ Φερβούρντ. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του ρόλου σας;

Να ξεπεράσω το προφανές. Ο φόνος είναι ένα συγκλονιστικό γεγονός, αλλά αν μείνουμε εκεί, χάνουμε το ποιος ήταν ο Τσαφέντας. Η πρόκληση ήταν να «γνωρίσω» αυτόν τον άνθρωπο. Να καταλάβω πώς έφτασε στο σημείο να τελειώσει όχι μόνο τη ζωή του Φερβούρντ, αλλά και τη δική του. Γιατί έζησε 33 χρόνια σε φυλακές και ψυχιατρεία, ξεχασμένος από όλους. Έπρεπε να τον κάνω φίλο μου, να ανοίξει μου την καρδιά του.

Όταν σας έγινε η πρόταση να τον ενσαρκώσετε, ποιο ήταν το πρώτο συναίσθημα που νιώσατε;

Η πρόταση ήρθε από μένα! Χαχα. Έτυχε να διαβάσω για εκείνον στο βιβλίο του Γιώργου Δαμιανού και μετά έψαξα περισσότερο. Σοκαρίστηκα. Όχι μόνο για την ιστορία του, αλλά γιατί ήταν άγνωστη εδώ στην Ελλάδα, ενώ στο εξωτερικό έχουν γραφτεί άρθρα από μεγάλες εφημερίδες όπως οι New York Times. και ο Guardian. Η πρώτη συζήτηση γι αυτήν την παράσταση έγινε με τον φίλο μου εδώ και 25 χρόνια και σκηνοθέτη της παράστασης Κοραή Δαμάτη , που χωρίς εκείνον δίπλα μου δεν θα το επιχειρούσα!! Δεν θα το τολμούσα..Ούτε για αστείο !!

Πώς προσεγγίσατε τον ρόλο του Τσαφέντα;

Ξεκίνησα από μέσα. Να καταλάβω το μυαλό του, τη ζωή του πριν τη δολοφονία, πώς τον έβλεπαν οι άλλοι. Σε έναν μονόλογο, δεν έχεις τους υπόλοιπους χαρακτήρες να σου δώσουν στοιχεία. Έπρεπε να «σκάψω» βαθιά για να βρω την αλήθεια του. Τι σκέφτεται, πώς αφηγείται την ιστορία του μετά από τόσα χρόνια. Τι πραγματικά θέλει να πει τώρα.

Ποιος είναι ο λόγος που η προσωπικότητα αυτή παραμένει αμφιλεγόμενη, παρά το γεγονός ότι έσφαξε τον αρχιτέκτονα ενός βασανιστικού καθεστώτος;

Γιατί η ηγεσία της Νότιος Αφρική αποφάσισε να τον παρουσιάσει ως τρελό. Ήθελαν να αποδυναμώσουν την πολιτική διάσταση της πράξης του. Δεν τον εκτέλεσαν για να μην τον κάνουν ήρωα, όπως λέει και ο ίδιος στο έργο. Υπάρχει, όμως, και το ερώτημα: ποια ήταν η θέση του κινήματος του Μαντέλα για τη δολοφονία; Ένα ερώτημα που παραμένει αναπάντητο .

Οι επόμενες δύο ερωτήσεις είναι βγαλμένες από το δελτίο τύπου της παράστασης. Αρχικά, αναφέρεται στο δελτίο «Η αλήθεια πίσω από τον μύθο». Πού ακριβώς βρίσκεται η αλήθεια και πού ο μύθος;

Η αλήθεια είναι ο άνθρωπος. Ο μύθος είναι ο φόνος. Οι περισσότεροι ξέρουν μόνο το γεγονός, αλλά όχι τον άνθρωπο πίσω από αυτό. Αυτή η παράσταση φέρνει στο φως τη ζωή, τη σκέψη, την ψυχή του Δημήτρη Τσαφέντα. Ήταν τρελός ή ο πιο λογικός σε έναν παράλογο κόσμο;

Τελικά, η τρέλα είναι μια άλλη μορφή λογικής σε έναν κόσμο που χάνεται;

Η τρέλα έχει δική της λογική. Είσαι «τρελός» όταν δεν βολεύεσαι, όταν δεν κλείνεις τα μάτια στο άδικο. Οι φράσεις «έτσι είναι η ζωή» ή «τι ψάχνεις τώρα» κάνουν τον κόσμο να χάνεται. Ο Τσαφέντας δεν ήταν έτσι. Αυτό τον έκανε μοναδικό και επικίνδυνο…

Τι σας κουράζει και τι σας αποφορτίζει;

Με κουράζει η φασαρία. Και η φλυαρία. Με αποφορτίζει ο αθλητισμός. Όπως και το να ακούω ανθρώπους να διηγούνται δικές τους ιστορίες.

Τα επόμενα σχέδιά σας;

Θέλω να ταξιδέψω αυτή την παράσταση σε όλη την Ελλάδα. Παράλληλα, ξεκινάω γυρίσματα για τη σειρά Ηλέκτρα στην ΕΡΤ. Όμως, τώρα είμαι απόλυτα αφοσιωμένος στον Τσαφέντα. Το «μετά» θα περιμένει.

«Σκότωσα τον νταή του Απαρτχάιντ»