Αρχική > Ο Παντελής Δεντάκης «παίζει» θέατρο με μικρές μινιατούρες και το φαντασιακό μας

Ο Παντελής Δεντάκης «παίζει» θέατρο με μικρές μινιατούρες και το φαντασιακό μας

Από

25 Φεβρουαρίου 2020

Ο Παντελής Δεντάκης σκηνοθετεί το έργο του Γάλλου βραβευμένου συγγραφέα

Philippe Minyana «Η Μικρή μέσα στο Σκοτεινό Δάσος», στο ΚΕΤ. Πρόκειται για μια ελεύθερη διασκευή του μύθου «Πρόκνη και Φιλομήλα» από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα βαρύ, σκοτεινό περιβάλλον, όπου ακόμη και πίσω από την παιδική αθωότητα κρύβονται τερατώδη ένστικτα. Η νοσηρότητα γεννάει μεγαλύτερη νοσηρότητα, η βία φέρνει λύσσα για τιμωρία, τα εγκλήματα απαντιούνται με την πιο αποτρόπαιη πράξη. Ωστόσο ο Minyana –πιστός στο μύθο του Οβίδιου– δίνει στο φινάλε μια «δεύτερη ευκαιρία» στους ήρωες, μεταμορφώνοντάς τους σε πουλιά· απελευθερώνονται και λυτρώνονται από την ανθρώπινη μοίρα, έτσι το έργο τελειώνει με την ελπίδα μιας νέας, αμόλυντης ζωής.

Στην παράσταση συντίθενται διαφορετικά αφηγηματικά μέσα, επιχειρώντας να δημιουργηθεί ένας φαντασιακός και εφιαλτικός μικρόκοσμος. Ο –ζωντανός– κόσμος των ηθοποιών συναντιέται με τον μυστηριακό κόσμο μικρών γλυπτών (μινιατούρες). Ο παρών θεατρικός χρόνος συνδιαλέγεται με τη video art. Ο φυσικός ήχος συνυπάρχει με τον ηλεκτρονικά επεξεργασμένο.

Οι πρωταγωνιστές της παράστασης είναι μικρά γλυπτά, που αναπαριστούν τους ήρωες του έργου. Μέσα από ζωντανό και ηχογραφημένο λόγο, οι ηθοποιοί τούς δίνουν φωνή, παίζοντας ταυτόχρονα μαζί τους. Δύο οθόνες ζωντανεύουν τους σκηνικούς χώρους, προβάλλοντας επεξεργασμένες εικόνες, στατικές και κινούμενες. Μια τρίτη οθόνη αναπαράγει σε παράλληλο χρόνο την ιστορία, χρησιμοποιώντας κοντινά πλάνα στα μικρά γλυπτά, παίζοντας με μοντάζ και οπτικά εφέ.

Εμείς μιλήσαμε με τον Παντελή Δεντάκη με αφορμή την παράσταση αυτή….

Τι σας γοητεύσε στο έργο του Philippe Minyana και το σκηνοθετήσατε;

Ο Μινιανά πλάθει έναν κόσμο σκληρό, αλλά ταυτόχρονα ονειρικό, παραμυθένιο, υπερρεαλιστικό. Μιλάει για πράγματα τόσο σημερινά, αποφεύγοντας όμως οποιαδήποτε ρεαλιστική ωμότητα. Ακόμα και στις πιο βίαιες εικόνες που περιγράφει, υπάρχει η ποίηση, η μαγεία του παραμυθιού.

Με τι είδους αφηγηματικά μέσα το προσεγγίσατε και πόσο λειτουργικά απέβησαν αυτά;

Είχαμε την ανάγκη να συνθέσουμε διαφορετικά αφηγηματικά μέσα. Η βάση φυσικά είναι οι ηθοποιοί, η ανθρώπινη παρουσία. Όμως, υπάρχουν παράλληλες αφηγήσεις μέσα από τις μινιατούρες, τη βίντεο αρτ, τη βίντεο-προβολή, τη μουσική. Είναι σαν το κάθε μέσο να υπάρχει αυτοτελώς, να λέει την ιστορία με τον δικό του τρόπο, και το κοινό να επιλέγει κάθε φορά από που θέλει να ακούσει και να πραγματώσει το έργο. Μία πολύ ιδιαίτερη σύνθεση μέσων, που ταυτόχρονα δίνει το χώρο στον θεατή να συμπληρώσει κομμάτια και λεπτομέρειες του έργου, με το προσωπικό του φαντασιακό.

Σκιαγραφήστε μας τους χαρακτήρες του έργου αυτού…

Οι χαρακτήρες του έργου είναι εν γένει θύματα και θύτες. Έχουν την καθαρότητα, την αθωότητα και ταυτόχρονα την νοσηρότητα, που έχουμε όλοι μέσα μας, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο. Πλημμυρίζουν από πάθη, ακραία αγάπη, ακραίο μίσος. Χάνουν τον έλεγχο, καταστρέφουν τα πάντα γύρω του και στο τέλος αυτοκαταστρέφονται. Είναι πρόσωπα τραγικά, σαν όντως βγαλμένα από κάποια τραγωδία του Ευριπίδη.

Πού ακουμπά αυτή η παράσταση στο σήμερα; Ποιος είναι ο δικός σας στόχος;

Ο στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν κόσμο φαντασιακό και μέσα σ’ αυτόν να ταξιδεύουμε μαζί με τους θεατές σε κάθε παράσταση. Ακούγεται λίγο γραφικό, αλλά νομίζω πως αυτός είναι ο στόχος του θεάτρου, της τέχνης. Η συνάντηση σε ένα ποιητικό, παραμυθένιο πεδίο. Συνάντηση του θεατή με τον δημιουργό, με τον ηθοποιό, αλλά κυρίως με τις προσωπικές του σκοτεινές και κρυφές πλευρές. Με αυτά που δεν αποκαλύπτει ούτε στον ίδιο του τον εαυτό.

Γιατί η βία γεννά βία και η νοσηρότητα … νοσηρότητα; Γιατί δε μαθαίνουμε από τα λάθη μας;

Διανύουμε μία καμπή της Ιστορίας, που η νοσηρότητα, η βία και το χάος φαίνεται να κυριαρχούν έναντι οποιασδήποτε κοινής λογικής και ανάγκης δημιουργικής και υγιούς συνύπαρξης. Νομίζω πως το βασικό πρόβλημα του Ανθρώπου είναι πως δεν μπορεί να δεχτεί την ήττα του απέναντι στο θάνατο. Θεωρώ πως από εκεί ξεκινάει όλη η υστερία μας. Υστερία να υπάρξουμε, να κυριαρχήσουμε, να ζήσουμε όσο περισσότερο γίνεται, να περάσουμε καλά, να αποκτήσουμε όλο και περισσότερα… Αν δεν παραδεχτούμε και δεν αποδεχτούμε βαθιά αυτήν την πραγματικότητα, την ύπαρξη του τέλους, δεν νομίζω πως θα σταματήσει αυτή η τρέλα ή αλλιώς αυτοκαταστροφική ανοησία.

Για τους ήρωες υπάρχει μία συμβολική κάθαρση. Για τον σύγχρονο άνθρωπο υπάρχει ελπίδα πιστεύετε;

Δεν ξέρω. Φαίνεται πως ο ανθρώπινος πολιτισμός των τελευταίων 2-3 χιλιάδων χρόνων φτάνει στο τέλος του.

Τι σας στενοχωρεί περισσότερο σήμερα; Τι θα θέλατε να αλλάξετε γύρω σας;

Με στεναχωρούν πολλά. Ο παραλογισμός, η ανοησία, η εγωπάθεια, η αδιαφορία, η αλαζονεία. Με θυμώνει ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, οι φασίστες. Δεν μ’ αρέσουν οι μούρες, οι δήθεν, είτε φοράνε κοστούμι, είτε φοράνε αμπέχονο. Δεν μ’ αρέσει που κάτω απ΄ το σπίτι μου αράζουν δεκάδες ματατζήδες ή άλλα σώματα καταστολής σαν να βρισκόμαστε σε πόλεμο, και ταυτόχρονα 200 μέτρα πιο πέρα, γίνεται πάρτυ κλοπών και διακίνησης ναρκωτικών.

Αν μπορούσα θα άλλαζα πολλά. Αλλά νομίζω πως αυτή την ερώτηση πρέπει να θέτουμε στα παιδιά. Νομίζω μόνο αυτά μπορούν να απαντήσουν. Όσο είναι ακόμα αθώα, αγνά και το βλέμμα τους δεν έχει μολυνθεί από τον κυκεώνα της σκέψης των… μεγάλων.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο: Philippe Minyana

Μετάφραση: Δήμητρα Κονδυλάκη (στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Θεατρικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου)

Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης

Δημιουργία μικρών γλυπτών: Κλειώ Γκιζελή

Video art: Αποστόλης Κουτσιανικούλης

Σκηνική εγκατάσταση: Νίκος Δεντάκης

Κοστούμια: Κική Γραμματικοπούλου

Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος (σε συνεργασία με τον Γιώργο Μιζήθρα)

Φωτισμοί: Αποστόλης Κουτσιανικούλης, Παντελής Δεντάκης

Τεχνικός Σύμβουλος: Παναγιώτης Φουρτούνης

Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου