«Ντιρλαντά»: Το τραγούδι που έσωζε τους σφουγγαράδες της Καλύμνου κι έγινε παγκόσμια επιτυχία (video)

Είναι από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια διεθνώς και έχει τραγουδηθεί σε αμέτρητες γλώσσες. Ο καλυμνιώτικος ρυθμός του ταξίδεψε στα πέρατα της Γης και έγινε επιτυχία για τους καλλιτέχνες παγκοσμίως που το τραγούδησαν ή διασκεύασαν. Ήταν το τραγούδι των σφουγγαράδων και κατάφερε να προκαλέσει «μπελάδες» στον Διονύση Σαββόπουλο.

«Ω, ντιρλαντά και τέζα όλοι», λοιπόν και πάμε να μάθουμε την ιστορία αυτού του παραδοσιακού τραγουδιού που ακόμη και σήμερα ξεσηκώνει.

Όπως προαναφέρθηκε, είναι ένα τραγούδι ξεσηκωτικό, εκστατικό που σε ξυπνά. Το «Ντιρλαντά» είχε ακριβώς αυτόν τον ρόλο. Ένα κομμάτι χωρίς μουσικό τέλος, που σου επιτρέπει να βάλεις ό,τι στίχο θέλεις. Ερευνητές της λαϊκής μουσικής έχουν επισημάνει, πως η ερμηνεία του μπορεί να οδηγήσει σε κατάσταση έκστασης. Γι’ αυτό τον λόγο, ίσως, το τραγουδούσαν οι Καλυμνιώτες σφουγγαράδες.

Ήταν για να κρατά ξύπνιους και σε εγρήγορση, όσους βουτούσαν για τα σφουγγάρια και τους τροχαλητές με τον χαρακτηριστικό ρυθμό του. Ορισμένες αναφορές επισημαίνουν, πως οι σφουγγαράδες του τραγουδούσαν όλοι μαζί στους δύτες, όταν ανέβαιναν από τις καταδύσεις, προκειμένου να τους κρατούν ξύπνιους και να αποφεύγουν τη «νόσο των δυτών».

Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν, ότι το «Ντιρλαντά» το έλεγαν σε εκείνον που γύριζε τον τροχό της αντλίας που έστελνε αέρα στον δύτη. Ο τροχός γυρνούσε με δυσκολία κι έτσι έδιναν το ρυθμό στον τροχαλητή για να συνεχίσει την προσπάθειά του. Ο τροχαλητής ήταν εκείνος που κρατούσε την τύχη του δύτη στα χέρια του.

Στην Κάλυμνο υπάρχει και σε δεύτερη εκτέλεση, με τον ίδιο ακριβώς ρυθμό, ωστόσο αντί για «Ντιρλαντά» λέγεται «Πέντε και τέσσερα εννιά». Η λαϊκή παράδοση το κατατάσσει στα τραγούδια της Μπαρμπαριάς, σημερινή Αλγερία, και γενικότερα προέρχεται από λαούς της Βόρειας Αφρικής.

Πώς γράφτηκε το τραγούδι…

O καπετάν Γκινής έγραψε το τραγούδι αυτό ενώ κρατούσε τη λαγουδέρα (το τιμόνι) και οδηγούσε το καΐκι με το ένα χέρι και με το άλλο έγραφε τους στίχους, που ήταν σατιρικοί, πειραχτικοί, για το πλήρωμά του, τους δύτες.

Ο Γκινής πήγαινε με το σφουγγαροκάικό του στη Μπαρμπαριά, στη Βόρειο Αφρική, στη Μπιγκάζα, κι αλίευε σφουγγάρια. Μαζί με τα σφουγγάρια αλίευσε και το ρυθμό αυτό, τις συλλαβές «ντα-ντιρλάντα-ντα»! Μέχρι να φτάσει στην Κάλυμνο το έκανε τραγούδι. Το τσούρμο του συμμετείχε χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια και επαναλαμβάνοντας τις συλλαβές. Εκείνος έβαζε τους στίχους.

Τα ονόματα που ανέφερε «βρε και του Γιώργη δεν του δίνω…» ήταν υπαρκτά πρόσωπα, όπως και η «Μαρία του Μηνά» και η « Κατερίνα του τσαγκάρη»… Αυτές οι κοπέλες ήταν πιο «ανοιχτές» στον έρωτα τη δεκαετία του ’60, ερωτεύονταν χωρίς να φοβούνται.

Και έσυρε στα δικαστήρια τον  Σαββόπουλο

Ήταν το 1969, όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος συμπεριέλαβε το «Ντιρλαντά» στον δίσκο του «Το περιβόλι του τρελού».  Λίγο αργότερα ξέσπασε δικαστική διαμάχη καθώς ο Παντελής Γκίνης επέμενε ότι το τραγούδι ήταν δικό του.

Στις 27 Οκτωβρίου του 1970, ο εισαγγελέας έδωσε τέλος στη διένεξη αποφαινόμενος ότι το διαφιλονικούμενο τραγούδι είναι δημοτικό, καθότι υπήρξαε μάρτυρες, μεταξύ των οποίων και ο γνωστός λαϊκός δημιουργός Γιάννης Παπαϊωάννου, που επιβεβαίωσαν ότι το τραγούδι το γνώριζαν πολλά χρόνια πριν από την κυκλοφορία του.

«Το τραγούδι δεν είναι κανενός, δεν έχει αφεντικό, το λέγανε στα ψαράδικα», είχε πει ο Παπαϊωάννου.

«Κι εσείς πού το ξέρετε;», ρωτήθηκε από τον συνήγορο. Τότε ο Παπαϊωάννου έδειξε την ταυτότητά του που έγραφε στο επάγγελμα «αλιεύς». Και κάπως έτσι, ο Γκίνης δικαιώθηκε.

Από τους σφουγγαράδες στον Ξυλούρη και τα πέρατα του κόσμου

Στα ελληνικά το έχουν ηχογραφήσει εκτός από τον Διονύση Σαββόπουλο, ο Παντελής Γκίνης, ο Νίκος Ξυλούρης, η Μαρινέλλα, η Δόμνα Σαμίου, διασκευάστηκε από παιδικές φωνές για τους μικρούς μουσικόφιλους, ενώ μία από τις πιο εξαιρετικές ερμηνείες ακούστηκε από τον Κρητικό καλλιτέχνη, Γιώργο Στρατάκη στο «Μουσικό Κουτί» σαρώνοντας τα views στο YouTube.

Παράλληλα, έχει διασκευαστεί από διάσημους dj της δεκαετίας του ’90 σε ήχους trance, ενώ πρόσφατα σε chill ή up tempo house.

Όσο για την εκτός των συνόρων πορεία του τραγουδιού, το 1970 διεθνούς φήμης καλλιτέχνιδα Dalida ερμήνευσε το «Ντιρλαντά» στα γαλλικά και η εκτόξευσή του ήταν υποδειγματική. Το τραγουδούν και το χορεύουν σε κάθε γωνιά της Γης. Η ίδια το ερμηνεύει και στα ιταλικά (σσ. Η Dalida τραγουδούσε σε περισσότερες από 10 γλώσσες) με αντίστοιχη επιτυχία.

Ωστόσο, οι στίχοι είχαν παραλλαχθεί και δεν μιλούσαν για τους σφουγγαράδες, αλλά για μία γυναίκα πληγωμένη που χώριζε από τον αγαπημένο της.

Το κομμάτι ερμηνεύτηκε από καλλιτέχνες στη Ρουμανία, την Ολλανδία, την Κροατία, τα Σκόπια, τη Δανία, την Πολωνία, την Αλβανία. Επίσης έχει τραγουδηθεί και στα εβραϊκά από τη Dana International, στα σερβικά από τον Τζόρτζε Μαριάνοβιτς και το συγκρότημα Delča i Sklekovi, στα τουρκικά από τον Tanju Okan, στα φινλανδικά από το συγκρότημα Jean S..

Μάλιστα συμπεριελήφθη στην ταινία «Τρελός, παλαβός και Βέγγος» και ακούγεται στη σκηνή με τους αναστενάρηδες.

Διαβάστε επίσης:

Ο διακεκριμένος πιανίστας Άρης Γραικούσης στο Infowoman.gr: Η μουσική μπορεί να ενώσει και να φέρει κοντά όλο τον κόσμο!

Μαντουμπάλα: Η τραγική μοίρα της καλλονής που «ύμνησε» η φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη

«Πεπτωκώς Άγγελος»: Η επιθυμία της αντεκδίκησης σε έναν σοκαριστικό πίνακα (εικόνες)

Σχετικά Άρθρα
Vocalism Sessions με την Αγγελική Τουμπανάκη στο Half Note
Vocalism Sessions με την Αγγελική Τουμπανάκη στο Half Note
seeds-%ce%ad%ce%bd%ce%b1-%ce%be%ce%b5%cf%87%cf%89%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%cf%8c-jazz-%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf%8d%ce%b5%cf%84%ce%bf-%ce%b1%cf%80%ce%bf%ce%ba%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%80%cf%84%ce%b5%cf%840
Seeds: Ένα ξεχωριστό jazz ντούετο αποκαλύπτεται… πίσω από τις κουρτίνες
«Τα βουνά της Βουλιαγμένης»: 10 παραδοσιακά τραγούδια στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης
«Τα βουνά της Βουλιαγμένης»: 10 παραδοσιακά τραγούδια στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης
Η «Επιστροφή» του Δημήτρη Μαραμή στο Goethe-Institut
Η «Επιστροφή» του Δημήτρη Μαραμή στο Goethe-Institut
H Φωτεινή Δάρρα ξεδιπλώνει τη τζαζ πλευρά της Τζένης Βάνου στο Half Note
H Φωτεινή Δάρρα ξεδιπλώνει τη τζαζ πλευρά της Τζένης Βάνου στο Half Note
Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά για δύο ακόμη Παρασκευές στο Θέατρο Άλσος
Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά για δύο ακόμη Παρασκευές στο Θέατρο Άλσος

Ακολουθήστε μας στο Google News
και ενημερωθείτε πρώτοι για τα νέα άρθρα του