Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι γνωστά και με το όνομα “Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά”, ενώ οι στίχοι, όταν τους ακούσει, διαβάσει ή τραγουδήσει κάποιος, ακούγονται λιγάκι ασυνάρτητοι.
Αν το μελετήσουμε, όμως, λίγο πιο προσεκτικά και αποκωδικοποιήσουμε τις λέξεις, το νόημά τους είναι παραδόξως… ερωτικό, καθώς οι στίχοι φαίνεται να απευθύνονται από ένα παλικάρι σε μία κοπέλα.
Σύμφωνα με τον θρύλο, πρόκειται για μια ιστορία αγάπης. Κατά τον μεσαίωνα οι άνθρωποι των χαμηλών στρωμάτων, δεν είχαν δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Οι μόνες μέρες που δικαιούνταν ήταν στις γιορτές, εκεί τους τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια.
Έτσι, στους στίχους του τραγουδιού το παλικάρι, μέσω του τραγουδιού, την αποκαλεί ψηλή δενδρολιβανιά, επειδή φορούσε τα ψηλά κωνικά καπέλα της εποχής. Την παρομοιάζει με τον θόλο της εκκλησίας, τόσο ψηλή. Διερωτάται, γιατί δεν τον καταδέχεται, ενώ την θεωρεί γλυκιά και φτιαγμένη από ζάχαρη.
Οι στίχοι του τραγουδιού, όπως τους γνωρίζουμε σήμερα, είναι παραλλαγμένο, με αποτέλεσμα η ιστορία πίσω από το τραγούδι να έχει χαθεί, δίνοντας τη μεγαλύτερη έμφαση στον Άγιο Βασίλη, αγνοώντας το νόημα των υπόλοιπων στίχων.
Αν και βέβαια η ιστορία με τον νεαρό και την αγαπημένη του δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί επίσημα και η πρώτη αναφορά σε αυτό τον μύθο γίνεται μόλις το 1966, ωστόσο τα «τσακίσματα» χρησιμοποιούνταν από τον τραγουδιστή ανάλογα με το σε ποιον απηύθυνε τα κάλαντά του. Συνεπώς δεν είναι απίθανο η παραλλαγή των στίχων να ξεκίνησε με κάποιον τέτοιο τρόπο.
«Τσάκισμα» σε ένα τραγούδι ονομάζεται ένας στίχος ή συχνά ένα ομοιοκατάληκτο δίστιχο, λιγότερων συνήθως συλλαβών από τον κύριο στίχο, που παρεμβάλλεται μεταξύ των στίχων ενός τραγουδιού. Τα τσακίσματα συνήθως δεν είναι απαραίτητα για τη νοηματική πληρότητα του κειμένου, όμως κάποιες φορές σχετίζονται νοηματικά με αυτό και ενίοτε το συμπληρώνουν.
Τι θέλει να πει ο ποιητής
Το νεαρό παλικάρι έβαλε ενδιάμεσα στους στίχους τα λόγια που ήθελε να πει στην αγαπημένη του (οι στίχοι που είναι μέσα σε παύλες), ώστε με αυτόν τρόπο να μην “καρφωθεί”.
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά (Πρώτη του μήνα και πρώτη του χρόνου)
– Ψηλή μου δεντρολιβανιά – (Ψηλή σαν δεντρολιβανιά)
Κι αρχή καλός μας χρόνος
– Εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος – (ψηλή σαν τον θόλο της εκκλησίας)
Άγιος Βασίλης έρχεται
– Και δε μας καταδέχεται – (Το κορίτσι δεν τον καταδέχεται)
Από την Καισαρεία
– Συ είσ’ αρχόντισσα κυρία – (Εσύ είσαι η αρχόντισσά μου)
Βαστάει πένα και χαρτί
– Ζαχαροκάντιο ζυμωτή – (Φτιαγμένη από ζάχαρη, γλυκιά μου)
Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι (Το καλαμάρι που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα όταν έγραφαν με πένα ή μελάνι)
– Δες και με το παλικάρι – (Κοίτα και εμένα το παλικάρι)
-Το καλαμάρι έγραφε
-την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παλληκαριού, την ατυχία του;;)
-και το χαρτί ομίλει
-άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη (ο στίχος αυτός υπάρχει σε πολλές εκδοχές και είναι η ακροτελεύτια αναφώνηση του νέου προς τον Άγιο Βασίλη).
Σχετικά Άρθρα
Google News