Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι: Η θρυλική ζωγράφος εκδικήθηκε το βιασμό της μέσα από τα έργα της

Μεγαλούργησε μετά την Αναγέννηση και ήταν μία από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους του μπαρόκ.  Ο λόγος για την σπουδαία Ιταλίδα ζωγράφο Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι, το όνομα της οποία έμεινε συνυφασμένο με το γυναικείο θάρρος. 

Ήταν θαυμάστρια του μεγάλου Καραβάτζιο, τον οποίο μάλιστα είχε συναντήσει πολλές φορές, καθώς ήταν φίλος του πατέρα της και επισκεπτόταν συχνά το σπίτι τους, στη Ρώμη.

Ο πατέρας της ήταν ο επίσης ζωγράφος Οράτσιο Τζεντιλέσκι, δίπλα στον οποίο και μαθήτευσε. Ζωγράφισε το πρώτο της έργο το 1610 με τίτλο η «Η Σωσσάννα και οι γέροι».

Ο βιασμός της και η δίκη-σκάνδαλο

Το 1611 ο συνεργάτης του πατέρα της ζωγράφος Αγκοστίνο Τάσσι βίασε την Αρτεμίζια και εν συνεχεία της υποσχέθηκε γάμο, εξασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση των ερωτικών τους σχέσεων. Ωστός, η… υπόσχεση δεν εκπληρώθηκε και, εννέα μήνες μετά τον βιασμό, ο Οράτσιο Τζεντιλέσκι προχώρησε σε δίωξη κατά του Τάσσι ο οποίος, ύστερα από επτάμηνη δίκη, καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους. Η δίκη εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο σκάνδαλο της Ρώμης εκείνη την εποχή. Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι από κατήγορος βρέθηκε να λογοδοτεί στο δικαστήριο σαν να ήταν αυτή κατηγορούμενη. Μάλιστα, υποβλήθηκε σε αναγκαστική γυναικολογική εξέταση ενώπιον του δικαστηρίου, για να αποδειχθεί η ειλικρίνεια της καταγγελίας της. Ο δικαστής είχε προτείνει έναν ακόμη τρόπο βασανισμού, ο οποίος και εφαρμόστηκε. Γύρω από τα δάχτυλά της τοποθετήθηκαν συσκευές σύνθλιψης, που τραβούσαν τα δάχτυλα δυνατά. Ένα γραπτό ντοκουμέντο 400 ετών που έχει διασωθεί από τη δίκη, η Αρτεμίζια αναφέρει ότι εκείνη την ώρα κοίταξε τον βιαστή της και του είπε με σαρκασμό και θάρρος: «Αυτοί οι σφιγκτήρες είναι το δαχτυλίδι γάμου που μου υποσχέθηκες». Μόνο που ο Τάσσι αφέθηκε ελεύθερος ως προστατευόμενος του Πάπα. Όλοι ήξεραν πως έφταιγε, ωστόσο ο πάπας είχε δηλώσει: «Ο Τάσσι είναι ο μόνος ζωγράφος που δεν με απογοητεύει. Όλοι οι υπόλοιποι ζωγράφοι προσποιούνται πως είναι άνθρωποι με τιμή, αλλά με απογοητεύουν συχνά».

%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b5%ce%bc%ce%af%ce%b6%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b6%ce%b5%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bb%ce%ad%cf%83%ce%ba%ce%b9-%ce%b7-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%810
Αυτοπροσωπογραφία της με λαούτο (1615)

Ο δεύτερος γάμος της

Μετά την περιπέτεια του βιασμού της και ό,τι επακουλούθησε, η Αρτεμίζια παντρεύτηκε τον επίσης ζωγράφο Πιεραντόνιο Στιαττέζι και, εγκαταστάθηκε στη Φλωρεντία και είχε εξαιρετική σταδιοδρομία. Έγινε αυλική ζωγράφος, ευνοούμενη των Μεδίκων και ήταν η πρώτη γυναίκα που έγινε μέλος της Accademia delle Arti del Disegno (Ακαδημίας των Τεχνών της Σχεδίασης). Όμως, τα πολλά χρέη, οδήγησαν το γάμο της σε διάλυση και το 1621 επέστρεψε στην Ρώμη. Το 1630 στη Νάπολι, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της, εκτός από την περίοδο της παραμονής της στην Αγγλία, όταν συνεργάστηκε και πάλι με τον πατέρα της που είχε γίνει αυλικός ζωγράφος του Καρόλου Α΄ το 1638. Ο Οράτσιο πέθανε το 1639 και η Αρτεμίζια επέστρεψε στη Νάπολη.

Κυρίαρχη η γυναικεία μορφή στα έργα της

Όλα σχεδόν τα έργα της Αρτεμίζια (που ήταν μια από τους καλύτερους Καραβατζίστι) έχουν γυναίκες πρωταγωνίστριες -με προτίμηση στις βιβλικές μορφές- που τις διακρίνει το θάρρος, η αποφασιστικότητα και η ισχυρή προσωπικότητα και όχι οι γυναικείες ιδιότητες της ευαισθησίας και της αδυναμίας. Σχεδόν το μεγαλύτερο μέρος του έργου της θεωρείται αυτοβιογραφικό. Ειδικά το έργο της «Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη» είναι ένας πίνακας αιματηρής αγωνίας και φρίκης. Το ζωγράφισε σε πολλές παραλλαγές, αλλά η εκδοχή που βρίσκεται στο Ουφίτσι είναι η εντυπωσιακότερη. Ο νεκρός είναι ο Ολοφέρνης, εχθρός των Ισραηλιτών στην Παλαιά Διαθήκη, και η νεαρή γυναίκα που τον κατακρεουργεί, είναι η Ιουδήθ. Η δολοφόνος του. Στην πραγματιοκότητα, το θύμα είναι ο Ιταλός ζωγράφος Αγκοστίνο Τάσσι, ενώ η γυναίκα με το σπαθί είναι η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι, η οποία ζωγράφισε τον πίνακα. Με αυτό το έργο, ουσιαστικά, εκδικήθηκε τον βιασμό της.

%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b5%ce%bc%ce%af%ce%b6%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b6%ce%b5%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bb%ce%ad%cf%83%ce%ba%ce%b9-%ce%b7-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%812
Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη (1614-1620)

Ο πίνακας «Δαβίδ και Γολιάθ» ήταν τελικά δικός της

Ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες της εποχής χρονολογείται στα τέλη του 1630 και απεικονίζει τον Δαβίδ να κάθεται θριαμβευτικά πάνω στο κεφάλι του Γολιάθ. Τόσο η Αρτεμίζια, όσο και ο πατέρας της αντλούσαν έμπνευση από την Βίβλο. Ο πίνακας θεωρείτο ότι είχε φιλοτεχνηθεί από τον Οράτσιο Τζεντιλέσκι.

%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b5%ce%bc%ce%af%ce%b6%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b6%ce%b5%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bb%ce%ad%cf%83%ce%ba%ce%b9-%ce%b7-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%814
Δαβίδ και Γολιάθ (1630)

Το έργο είχε δημοπρατηθεί από τον Sotheby’s, το 1975, και τότε είχε αποδοθεί στον Giovanni Francesco Guerrieri, έναν από τους μαθητές του Οράτσιο Τζεντιλέσκι. Ωστόσο, πριν από νέα δημοπράτηση του έργου στο Μόναχο το 2018, άρχισαν να εγείρονται ερωτήματα για τον δημιουργό του καθώς αναγνωρίστηκε η υπογραφή της Αρτεμίζια.

Το έργο αποδόθηκε σε αυτήν και δημοπρατήθηκε ως δικό της, ωστόσο, μόνο πρόσφατα επιβεβαιώθηκε ότι ο πίνακας είναι δική της δημιουργία. Η επιβεβαίωση οφείλεται στην επί μήνες εργασία του συντηρητή Simon Gillespie και του Ιταλού μελετητή του έργου της Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι Gianni Papi, σύμφωνα με την The Art Newspaper.

Η σε βάθος μελέτη του καμβά αποκάλυψε μία χρωματική παλέτα που χρησιμοποιούσε η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι εκείνη την εποχή, ενώ το μανίκι του Γολιάθ, το φως στο πρόσωπό του και το «μινιμαλιστικό» τοπίο αποτέλεσαν στοιχεία που «μαρτυρούν» τη δημιουργό του έργου. Παράλληλα η υπογραφή της ζωγράφου αποκαλύφθηκε πάνω στην λεπίδα του σπαθιού του Δαβίδ όπου κάποιος διαβάζει το όνομά της “Artemisia” μαζί με τους αριθμούς «16-» που αντιστοιχούν στην χρονολογία δημιουργίας του έργου.

%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b5%ce%bc%ce%af%ce%b6%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b6%ce%b5%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bb%ce%ad%cf%83%ce%ba%ce%b9-%ce%b7-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%816
Η Σωσάννα και οι γέροι (1610)
%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%b5%ce%bc%ce%af%ce%b6%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b6%ce%b5%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bb%ce%ad%cf%83%ce%ba%ce%b9-%ce%b7-%ce%b8%cf%81%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b6%cf%89%ce%b3%cf%818
Η Σαλώμη με το κεφάλι του Βαπτιστή (1610 – 1615)

Σχετικά Άρθρα
Φρανσουάζ Ζιλό: Η μοναδική γυναίκα ξέφυγε από τη σκιά του Πικάσο παίρνει τη θέση που της αξίζει
Φρανσουάζ Ζιλό: Η μοναδική γυναίκα που ξέφυγε από τη σκιά του Πικάσο παίρνει τη θέση που της αξίζει
«Ανάμεσα»: Η Αλεξάνδρα Μπαρή παρουσιάζει την τέταρτη ατομική της έκθεση στο Κέντρο Τεχνών ΜΕΤΣ
«Ανάμεσα»: Η Αλεξάνδρα Μπαρή παρουσιάζει την τέταρτη ατομική της έκθεση στο Κέντρο Τεχνών ΜΕΤΣ
Μελίνα Μερκούρη - Μάνος Χατζιδάκις σε ένα βίντεο όπου τα λόγια περιττεύουν
Μελίνα Μερκούρη – Μάνος Χατζιδάκις σε ένα βίντεο όπου τα λόγια περιττεύουν
Caruso: Το αριστούργημα του Lucio Dalla που διηγείται έναν αληθινό έρωτα που νίκησε τη μοναξιά
Caruso: Το αριστούργημα του Lucio Dalla που διηγείται έναν αληθινό έρωτα που νίκησε τη μοναξιά
Η «Κοιλάδα του Θανάτου»: Οι τρεις ανείπωτες τραγωδίες που σημάδεψαν τα Τέμπη
Η «Κοιλάδα του Θανάτου»: Οι τρεις ανείπωτες τραγωδίες που σημάδεψαν τα Τέμπη
Ελίζαμπεθ Τέιλορ: 8 γάμοι και μία κηδεία που... άργησε 15 λεπτά
Ελίζαμπεθ Τέιλορ: 8 γάμοι και μία κηδεία που… άργησε 15 λεπτά

Ακολουθήστε μας στο Google News
και ενημερωθείτε πρώτοι για τα νέα άρθρα του